UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

szczep

Chronologizacja

XIV w., Bor

Pochodzenie

Rzeczownik (od czasownika szczepić < psł. *ščepiti / *ščepati ‘łupać, rozszczepiać’ > ‘rozszczepiać drzewko') poświadczony w polszczyźnie w wielu (także przenośnych) znaczeniach, np. 'drzewko uszlachetnione szczepieniem', 'zraz, latorośl do szczepienia drzewa', daw. 'szczepienie', 'grupa rodów pokrewnych, plemię'

1. indiański

Definicja

społeczność zamieszkująca wspólne terytorium, posiadająca wspólny język, obyczaje i tradycję oraz wodza, który jej przewodniczy

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Przynależność i podział terytorialny nazwy osób ze względu na ich pochodzenie i przynależność terytorialną

Połączenia

afrykański, indiański, królewski, wojowniczy szczep
szczep Indian
członek, przywódca, wódz; rada; zwyczaje szczepu

Cytaty

Przyszedł na świat jako najstarszy syn wodza królewskiego szczepu Thembu.

źródło: NKJP: Wojciech Jagielski: Jesień patriarchy, Gazeta Wyborcza, 1997-12-20

Terytorium Ameryki Północnej zaludniało mniej więcej tysiąc plemion, szczepów i grup żyjących własnym życiem i najczęściej zwalczających zaciekle swych sąsiadów.

źródło: NKJP: Zbigniew Teplicki: Wielcy Indianie Ameryki Północnej, 1994

Wzajemną nieufność podsyca fakt, że Majowie zamieszkujący dwie wioski pochodzą z różnych szczepów mówiących różnymi narzeczami (hiszpański jest dla nich drugim językiem, szeroko rozpowszechnionym, ale bynajmniej nie przez wszystkich używanym).

źródło: NKJP: Dominika Suwik: San Marcos 2012, Polityka, 2009-01-31

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	szczep	szczepy
D.	szczepu	szczepów
C.	szczepowi	szczepom
B.	szczep	szczepy
N.	szczepem	szczepami
Ms.	szczepie	szczepach
W.	szczepie	szczepy

2. harcerski

Definicja

ogół drużyn harcerskich działających na terenie szkoły lub zespołu szkół w ramach jednego związku harcerskiego

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Edukacja i oświata organizacje/placówki opiekuńcze i kulturalne

Połączenia

szczep harcerski
harcerz, komendant; zbiórka szczepu

Cytaty

	Przez kilka dni, członkowie szczepu Dziadoszan wspominali swoje harcerskie przygody. źródło: NKJP: Urszula Drozd: Żona z drużyny, Gazeta Wrocławska, 2003-06-16
	Dla większości harcerzy z XV szczepu w Słupsku dwutygodniowa wędrówka bieszczadzkimi szlakami była pierwszą górską przygodą. źródło: NKJP: Hubert Bierndgarski: Prawie na końcu świata, a na pewno Polski, Dziennik Słupski, 2000-08-11
	Zwycięzcą jubileuszowych XX Mistrzostw Chorągwi Wielkopolskiej ZHP w nocnych Biegach na Orientację Nietoperz 2002 został Maciej Gramacki ze szczepu Błękitna Czternastka. źródło: NKJP: (ŁOS JP MI): Sport amatorski, Gazeta Poznańska, 2002-02-22
	Sławieńskie harcerstwo działa w pięciu szczepach miejskich i trzech gminnych związkach drużyn (Sławno, Malechowo, Postomino). źródło: NKJP: Leonard Dymowski: Harcerze nagrodzeni, Dziennik Słupski, 1999-11-08

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	szczep	szczepy
D.	szczepu	szczepów
C.	szczepowi	szczepom
B.	szczep	szczepy
N.	szczepem	szczepami
Ms.	szczepie	szczepach
W.	szczepie	szczepy

3. bakterii

Definicja

biol.

grupa drobnoustrojów, mająca określone cechy

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt mikroorganizmy

Połączenia

szczep bakterii, gronkowców, mikrobów, wirusa; grypy
badanie, powstanie szczepu
zakażenie jakimś szczepem

Cytaty

	Jeśli organizm dziecka zetknie się z nowym szczepem wirusów lub inną bakterią chorobotwórczą, może ono zachorować drugi, a nawet trzeci raz. źródło: NKJP: Trzy w jednym, Dziennik Polski, 1999-04-06
	Badania wykazały, że został zakażony szczepami gronkowca złocistego i paciorkowca. źródło: NKJP: Marek Mamoń: Prokurator bada szpital, Trybuna Śląska, 2002-05-16
	Mamy kolekcję szczepów grypowych trzymaną w temperaturze minus 70, minus 80 stopni Celsjusza. źródło: NKJP: Elżbieta Cichocka, Agnieszka Pietraszek: Grypa z gwiazd, Gazeta Wyborcza, 1996-01-11
	W przypadku tego szczepu znamy lek, który czasem okazuje się skuteczny. źródło: NKJP: Piotr Szczepaniak: Groźny wirus nam nie zagraża, chory by nie dojechał..., Gazeta Wrocławska, 1999
	Mycie ciała za pomocą mydeł antybakteryjnych nie tylko nie pomaga, ale przyczynia się do wzrostu szczepów odpornych na leki, które w razie poważniejszej choroby tracą swoją skuteczność. źródło: NKJP: Jakie mycie skraca życie?, Polityka, 2005-11-12

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	szczep	szczepy
D.	szczepu	szczepów
C.	szczepowi	szczepom
B.	szczep	szczepy
N.	szczepem	szczepami
Ms.	szczepie	szczepach
W.	szczepie	szczepy

Składnia

	+	szczep	+	(CZEGO)
	+	szczep	+	(JAKI)

4. młoda roślina

Definicja

roln.

młoda roślina wyhodowana drogą szczepienia

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat roślin budowa i funkcjonowanie roślin

Relacje znaczeniowe

synonimy:

zaszczepka

Połączenia

udany, zdrowy szczep
szczep jabłoni, winorośli, wiśni
hodowla szczepów

Cytaty

Zdarzyło się ongiś w naszej parafii, że dworskiej stajni pilnował krewniak mój daleki, też Jakub, człek lichego wzrostu, od szczepu dwuletniego nie większy.

źródło: NKJP: Tadeusz Nowak: Półbaśnie, 1986

Ogrodnictwo, którym zarządza, powinno przygotować na sezon cztery tysiące sadzonek porzeczek do domowych ogródków, sześć tysięcy flancy truskawek, siedem tysięcy szczepów jabłoni, wiśni i grusz.

źródło: NKJP: Małgorzata Szejnert: Czarny ogród, 2007

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	szczep	szczepy
D.	szczepu	szczepów
C.	szczepowi	szczepom
B.	szczep	szczepy
N.	szczepem	szczepami
Ms.	szczepie	szczepach
W.	szczepie	szczepy

Składnia

szczep

(CZEGO)

5. odmiana

Definicja

określona odmiana jakiegoś gatunku żywych organizmów

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat roślin budowa i funkcjonowanie roślin

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt budowa i funkcjonowanie organizmów zwierzęcych

Połączenia

dorodny, piękny, szlachetny, udany udany szczep
szczep Cabernet, Chardonnay, Pinot Noir
szczep gołębi, róż, myszy, winny
sadzonka jakiegoś szczepu

Cytaty

	Chardonnay, jedna z najszlachetniejszych odmian, oraz Gamay Noir, z której produkowane są najlepsze wina Beaujolais - obie okazały się krzyżówkami szlachetnej odmiany Pinot Noir i bardzo pospolitego szczepu Gouais Blanc. źródło: NKJP: Jerzy Duszyński: Biały murzyn, Polityka, 2000-02-26
	Żonie z okazji imienin kupiłem 6 róż pięknych szczepów. źródło: NKJP: (MST): Co zrobiłem pożytecznego w mijającym tygodniu?, Gazeta Krakowska, 2005-06-24
	Smakosze powinni też koniecznie odwiedzić tzw. Rebland, okoliczne „winne zagłębie”. Dojrzewa tu riesling, szlachetny szczep winorośli. źródło: NKJP: Maria Zawała: Rosyjska ruletka, Dziennik Zachodni, 2006-11-25
	Wiele jest różnych szczepów gołębi pocztowych - mówi Marian Wilczek z Nowego Targu. - Najczęściej nazwane są one od nazwiska hodowcy. Ja również mam własny szczep. źródło: NKJP: Wysłuchała: Jolanta Flach: Najwytrwalsze lotniki, Tygodnik Podhalański, 1997

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	szczep	szczepy
D.	szczepu	szczepów
C.	szczepowi	szczepom
B.	szczep	szczepy
N.	szczepem	szczepami
Ms.	szczepie	szczepach
W.	szczepie	szczepy

Składnia

szczep

(CZEGO)

Data ostatniej modyfikacji: 18.07.2014