UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

paradygmat

1908, SJPWar

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

łac. paradīgma, paradīgmatos 'przykład, wzór'

z gr. parádeigma, parádeigmatos 'wzór, model, plan; idea, odbicie, kopia; przykład'

1. badań

nauk.

ustalony i ogólnie przyjęty sposób podejścia do rzeczywistości w określonej dziedzinie, wyznaczający cele i sposoby działania

Wyraz używany jako składnik terminów naukowych, np. paradygmat procesualny, paradygmat etiologiczny.

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka działalność naukowa

dominujący, obowiązujący, panujący, podstawowy, przyjęty; aktualny, dotychczasowy, klasyczny, nowy, stary, tradycyjny, współczesny; spójny; swój, wspólny paradygmat; paradygmat lokalny; badawczy, interpretacyjny, kulturowy, naukowy, religijny, teoretyczny; holistyczny, ewolucyjny, funkcjonalistyczny, kartezjański, liberalny, materialistyczny, racjonalistyczny, realistyczny, technokratyczny; naturalistyczny, postmodernistyczny, pozytywistyczny, romantyczny
jeden paradygmat; dwa paradygmaty
paradygmat badań, kultury, myślenia, nauki, wiedzy; naukowości
przesunięcie, zmiana; zastosowanie; założenia; pojęcie paradygmatu
w ramach paradygmatu
zmienić; stosować paradygmat
bazować, opierać na paradygmacie

	Popularność „Uwag Józefa Baki” i „Powstania Warszawskiego” pokazuje, że wbrew krzewionym dziś tezom o zmierzchu paradygmatu romantycznego i kryzysie poczucia wspólnoty wiara i patriotyzm, pozbawione intelektualistycznego zadęcia, wciąż fascynują. źródło: NKJP: Wojciech Wencel: Punk's not dead, Ozon, 2005
	Pustynna Burza określiła nowy paradygmat prowadzenia wojny jako operacji rozgrywającej się w kilku przestrzeniach. źródło: NKJP: Edwin Bendyk: Zatruta studnia: rzecz o władzy i wolności, 2002
	[...] uelastycznienie rynku pracy stało się dominującym paradygmatem, nawet w bardzo socjalnej Francji. źródło: NKJP: Skąd to bezrobocie?, Polityka, 2005-07-23
	- Problemy natury społecznej można rozwiązywać w ramach już istniejących studiów, paradygmatów badawczych. źródło: NKJP: Agnieszka Lasota: Skrzywienie ideologiczne, Dziennik Polski, 2005-03-18
	Nauka opiera się przede wszystkim na paradygmatach, które są zmienne. źródło: NKJP: Internet

	+	paradygmat	+	(CZEGO)
	+	paradygmat	+	(JAKI)

jęz.

zestaw form danego wyrazu utworzonych zgodnie z zasadami gramatyki

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Język

synonimy:

odmiana

	Oto stworzył sobie np. jednolity paradygmat odmiany czasownika iść, oparty na formach czasu teraźniejszego idę, idzie [...]. źródło: NKJP: Jan Miodek: Jak mówimy, Gazeta Wyborcza, 1998-02-06
	Podobnie jest z paradygmatem końcówek deklinacji. źródło: NKJP: Remigiusz Popowski: Semantyka greckich morfemów strony biernej, 2000-11-01
	Byłby to leksem o paradygmacie opartym na dwu różnych rdzeniach. źródło: NKJP: Alicja Nagórko: Zarys gramatyki języka polskiego, 1996
	W języku litewskim wyróżnia się trzy paradygmaty deklinacyjne przymiotników. źródło: NKJP: Internet

	+	paradygmat	+	(CZEGO)
	+	paradygmat	+	(JAKI)

Data ostatniej modyfikacji: 26.07.2016