UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

zaostrzyć się

Chronologizacja

XVI w., SPXVI
Na podstawie indeksu haseł.

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. zaostrzę się
zaostrzymy się
2 os. zaostrzysz się
zaostrzycie się
3 os. zaostrzy się
zaostrzą się

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. zaostrzyłem się
+(e)m się zaostrzył
zaostrzyłam się
+(e)m się zaostrzyła
zaostrzyłom się
+(e)m się zaostrzyło
zaostrzyliśmy się
+(e)śmy się zaostrzyli
zaostrzyłyśmy się
+(e)śmy się zaostrzyły
2 os. zaostrzyłeś się
+(e)ś się zaostrzył
zaostrzyłaś się
+(e)ś się zaostrzyła
zaostrzyłoś się
+(e)ś się zaostrzyło
zaostrzyliście się
+(e)ście się zaostrzyli
zaostrzyłyście się
+(e)ście się zaostrzyły
3 os. zaostrzył się
zaostrzyła się
zaostrzyło się
zaostrzyli się
zaostrzyły się

bezosobnik: zaostrzono się

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. zaostrzmy się
zaostrzyjmy się
2 os. zaostrzyj się
zaostrz się
zaostrzcie się
zaostrzyjcie się

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. zaostrzyłbym się
bym się zaostrzył
zaostrzyłabym się
bym się zaostrzyła
zaostrzyłobym się
bym się zaostrzyło
zaostrzylibyśmy się
byśmy się zaostrzyli
zaostrzyłybyśmy się
byśmy się zaostrzyły
2 os. zaostrzyłbyś się
byś się zaostrzył
zaostrzyłabyś się
byś się zaostrzyła
zaostrzyłobyś się
byś się zaostrzyło
zaostrzylibyście się
byście się zaostrzyli
zaostrzyłybyście się
byście się zaostrzyły
3 os. zaostrzyłby się
by się zaostrzył
zaostrzyłaby się
by się zaostrzyła
zaostrzyłoby się
by się zaostrzyło
zaostrzyliby się
by się zaostrzyli
zaostrzyłyby się
by się zaostrzyły

bezosobnik: zaostrzono by się

bezokolicznik: zaostrzyć się

imiesłów przysłówkowy uprzedni: zaostrzywszy się

gerundium: zaostrzenie się

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. zaostrzenie się
zaostrzenia się
D. zaostrzenia się
zaostrzeń się
C. zaostrzeniu się
zaostrzeniom się
B. zaostrzenie się
zaostrzenia się
N. zaostrzeniem się
zaostrzeniami się
Ms. zaostrzeniu się
zaostrzeniach się
W. zaostrzenie się
zaostrzenia się

odpowiednik aspektowy: zaostrzać się

Pochodzenie

Zob. ostry

1. o rysach

Definicja

wyraźniej się zarysować

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii kształty i figury

Relacje znaczeniowe

synonimy:  wyostrzyć się

Połączenia

  • kontury, rysy (twarzy) zaostrzyły się

Cytaty

Rysy Księżnej zaostrzyły się, włosy pociemniały, oczy płonęły nieznanym, dziwnym blaskiem.

źródło: NKJP: Beata Ostrowicka: Kraina kolorów: księga intryg, 1999

W jaśniejącym świetle kontury przedmiotów zaostrzyły się, barwy stały się bardziej intensywne.

źródło: NKJP: Adam Wiśniewski-Snerg: Według łotra, 1978

Twarz mu wychudła, długi nos zaostrzył się.

źródło: NKJP: Ewa Białołęcka: Piołun i miód. Kroniki Drugiego Kręgu Księga III, 2003

Składnia

Rznieżywotny + zaostrzyć się + bez ograniczeń

2. o objawach

Definicja

nasilić się jako objawy czegoś

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Choroby i ich leczenie przyczyny, objawy i skutki chorób

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:  wzmóc się

Połączenia

  • reumatyzm zaostrzył się; alergia, astma, choroba zaostrzyła się; objawy (choroby) zaostrzyły się

Cytaty

Pod względem biologicznym kobieta odżywa - podkreśla się dziś nadmiernie fakt, iż w ciąży mogą zaostrzyć się procesy chorobowe, ale zapomina się o tym, iż prawidłowa ciąża rozwija organizm kobiety.

źródło: NKJP: Wanda Półtawska: Eros et iuventus!, 2009

– Za pierwszym razem zaostrzyły się u mnie objawy choroby. Skóra mnie piekła i swędziała.

źródło: NKJP: Mariola Marklowska: Trzy kwadranse w morskiej soli, Dziennik Zachodni, 2004-05-15

[...] ponieważ trudności oddechowe zaostrzyły się, Ojciec Święty znów wrócił do kliniki i został poddany zabiegowi tracheotomii.

źródło: NKJP: Stanisław Dziwisz: Pozwólcie mi odejść: siła w słabości Jana Pawła II, 2006

Zimą ubiegłego roku zaostrzyły się dolegliwości chłopca.

źródło: NKJP: I. Koba: Słońce w ciemnej uliczce, Tygodnik Ciechanowski, 2006-12-26

A mnie się zaostrzyła grypa żołądkowa.

źródło: NKJP: Biblia terroru: CKM, 03/03, 2001

Składnia

Rznieżywotny + zaostrzyć się + bez ograniczeń

3. o apetycie

Definicja

stać się bardziej wrażliwym na bodźce

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego zmysły

Połączenia

  • apetyt, wzrok, słuch zaostrzył się

Cytaty

Zatrzęsło nim, zatelepało, ale równoczesnie umysł mu jakby przejaśniał, wzrok się zaostrzył.

źródło: NKJP: Andrzej Mularczyk: Sami swoi, 1967

Strasznie zaostrzył się jej apetyt i je nawet 6 razy po 180 ml.

źródło: Internet: dobramama.pl

Składnia

Rznieżywotny + zaostrzyć się + bez ograniczeń

4. o dyscyplinie

Definicja

objąć swoim zakresem większą grupę osób, wymagań lub konsekwencji

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie słownictwo oceniające

Połączenia

  • kodeks, nadzór, reżim, rygor zaostrzył się; cenzura, dyscyplina, kontrola, zaostrzyła się; kary, kryteria czegoś, procedury, przepisy, regulacje, reguły, sankcje, środki, wymagania, wymogi, zakazy zaostrzyły się

Cytaty

Koszty wzrosły, ponieważ z zagranicy nie można już sprowadzać towaru niesortowanego. Zaostrzyły się kontrole.

źródło: NKJP: Anna Kajtoch: Koniec drugiej ręki?, Gazeta Krakowska, 2002-08-08

Przepisy dotyczące wymagań technicznych i norm czystości zaostrzą się także w Polsce - mówią w Renault.

źródło: NKJP: Adam Taukert: Drugie wejście Renault, Gazeta Wyborcza, 1994-10-10

Establishment holenderski stawia na integrację imigrantów. Zaostrzą się wymagania, zwłaszcza co do znajomości języka.

źródło: NKJP: Marek Ostrowski: Filary runęły, Polityka, 2009, nr 2696

W nowym roku szkolnym ma zaostrzyć się dyscyplina.

źródło: NKJP: Magdalena Brzezińska: Szkoła jak wojsko, Echo Dnia, 2007-09-04

Składnia

Rznieżywotny + zaostrzyć się + bez ograniczeń

5. o konflikcie

Definicja

przybrać gwałtowniejszą formę

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii jakość i intensywność

Relacje znaczeniowe

synonimy:  rozognić się, zaognić się

Połączenia

  • konflikt, kryzys, problem, protest, spór zaostrzył się; sytuacja zaostrzyła się; stosunki, walki, napięcia zaostrzyły się

Cytaty

Gdy konflikt zaostrzył się, Gomułka dla świętego spokoju przeniósł Moczara na drugą stronę Wisły.

źródło: NKJP: Janusz Rolicki: Edward Gierek: życie i narodziny legendy, 2002

Zanim zdecydowałem się skorzystać z jego rad, sytuacja polityczna zaostrzyła się i wiele już wskazywało na to, że wybuchnie wojna.

źródło: NKJP: Anna Bolecka: Uwiedzeni, 2009

W ostatnich dniach jeszcze bardziej zaostrzył się protest plantatorów buraka cukrowego i pracowników cukrowni.

źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 29.02.2000

Spór zaostrzył się latem ubiegłego roku.

źródło: NKJP: (PAP): Koniec konfliktu, Dziennik Polski - Gospodarka, 2001-04-04

Składnia

Rznieżywotny + zaostrzyć się + bez ograniczeń
Data ostatniej modyfikacji: 25.01.2016
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj