UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

odwrócić

Chronologizacja

2 połowa XIV w., SStp

Pochodzenie

Zob. wrócić

1. w którąś stronę

Definicja

skierować w którąś stronę

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego czynności i stany fizjologiczne

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii ruch i spoczynek

Relacje znaczeniowe

synonimy:

zwrócić

Połączenia

odwrócić głowę, łeb, twarz
odwrócony plecami, tyłem
odwrócić na bok, na brzuch, na plecy

Cytaty

	[...] napastnik złapał starszego mężczyznę za ramiona, odwrócił twarzą do siebie, po czym doszło do szarpaniny. źródło: NKJP: 10-centymetrowa śmierć, Dziennik Polski - Kraków , 1998-08-24
	Kulesza odwrócił głowę w stronę stolika, przy którym Manolo w skupieniu nakłuwał słoninę. źródło: NKJP: Marek Krajewski; Mariusz Czubaj: Róże cmentarne, 2009
	Jakiś pies idący statecznie na smyczy odwrócił ku nim swą żółtą skórzaną głowę i popatrzył pogardliwie. źródło: NKJP: Krystyna Kofta: Sezon na papierówki, 2003
	Mężczyzna leżał na trawie, twarzą do ziemi, z rozłożonymi rękami. Ubrany był na sportowo. Dopiero gdy odwrócono go na plecy, okazało się, że czymś ciężkim zmasakrowano mu twarz. źródło: NKJP: Adam LIGIECKI: Ktoś zabił biznesmena, 2004-11-05
	Zaciągnęła się dymem i odwróciła od niego twarz. źródło: NKJP: Tomasz Klarecki, Izabela Smolarek: Wilk... i śmierć bankiera, 2006

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	odwrócę	odwrócimy
2 os.	odwrócisz	odwrócicie
3 os.	odwróci	odwrócą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	odwróciłem +(e)m odwrócił	odwróciłam +(e)m odwróciła	odwróciłom +(e)m odwróciło	odwróciliśmy +(e)śmy odwrócili	odwróciłyśmy +(e)śmy odwróciły
2 os.	odwróciłeś +(e)ś odwrócił	odwróciłaś +(e)ś odwróciła	odwróciłoś +(e)ś odwróciło	odwróciliście +(e)ście odwrócili	odwróciłyście +(e)ście odwróciły
3 os.	odwrócił	odwróciła	odwróciło	odwrócili	odwróciły

bezosobnik: odwrócono

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		odwróćmy
2 os.	odwróć	odwróćcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	odwróciłbym bym odwrócił	odwróciłabym bym odwróciła	odwróciłobym bym odwróciło	odwrócilibyśmy byśmy odwrócili	odwróciłybyśmy byśmy odwróciły
2 os.	odwróciłbyś byś odwrócił	odwróciłabyś byś odwróciła	odwróciłobyś byś odwróciło	odwrócilibyście byście odwrócili	odwróciłybyście byście odwróciły
3 os.	odwróciłby by odwrócił	odwróciłaby by odwróciła	odwróciłoby by odwróciło	odwróciliby by odwrócili	odwróciłyby by odwróciły

bezosobnik: odwrócono by

bezokolicznik: odwrócić

imiesłów przysłówkowy uprzedni: odwróciwszy

gerundium: odwrócenie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	odwrócenie	odwrócenia
D.	odwrócenia	odwróceń
C.	odwróceniu	odwróceniom
B.	odwrócenie	odwrócenia
N.	odwróceniem	odwróceniami
Ms.	odwróceniu	odwróceniach
W.	odwrócenie	odwrócenia

imiesłów przymiotnikowy bierny: odwrócony

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	odwrócony	odwrócony	odwrócony	odwrócone	odwrócona
D.	odwróconego	odwróconego	odwróconego	odwróconego	odwróconej
C.	odwróconemu	odwróconemu	odwróconemu	odwróconemu	odwróconej
B.	odwróconego	odwróconego	odwrócony	odwrócone	odwróconą
N.	odwróconym	odwróconym	odwróconym	odwróconym	odwróconą
Ms.	odwróconym	odwróconym	odwróconym	odwróconym	odwróconej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	odwróceni	odwróceni	odwrócone	odwrócone
D.	odwróconych	odwróconych	odwróconych	odwróconych
C.	odwróconym	odwróconym	odwróconym	odwróconym
B.	odwróconych	odwróconych	odwróconych	odwrócone
N.	odwróconymi	odwróconymi	odwróconymi	odwróconymi
Ms.	odwróconych	odwróconych	odwróconych	odwróconych

odpowiednik aspektowy: odwracać

Składnia

Rz żywotny	+	odwrócić	+	KOGO/CO + (do KOGO/CZEGO)
Rz żywotny	+	odwrócić	+	KOGO/CO + (w CO)
Rz żywotny	+	odwrócić	+	KOGO/CO + (ku KOMU/CZEMU)
Rz żywotny	+	odwrócić	+	KOGO/CO + (na KOGO/CO)
Rz żywotny	+	odwrócić	+	KOGO/CO + (od KOGO/CZEGO)

2. do góry nogami

Definicja

zmienić położenie na przeciwne, układając coś do góry nogami, do góry dnem, tyłem do przodu, spodem na wierzch

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości przestrzeni ułożenie względem siebie

Połączenia

odwrócić kartkę; kolejność, porządek
odwrócić na drugą stronę
odwrócić o 180 stopni

Cytaty

- Zmierzyli mi głowę i ręce, a potem musiałam odgadywać, co jest schowane pod odwróconymi kubkami.

źródło: NKJP: Ewa Białołęcka: Tkacz iluzji, 2004

- Ma się pomysły, co? - rzucił z zadowoleniem, myjąc ręce pod prowizorycznym kranem z odwróconej do góry nogami butelki przypasanej drutem do drzewa.

źródło: NKJP: Michał Olszewski: Chwalcie łąki umajone, 2005

Już wcześniej widziałem stojący na środku chaty gliniany garnek, odwrócony do góry dnem, ale nie zwracałem na niego uwagi.

źródło: NKJP: Tomasz Mirkowicz: Pielgrzymka do Ziemi Świętej Egiptu, 1999

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	odwrócę	odwrócimy
2 os.	odwrócisz	odwrócicie
3 os.	odwróci	odwrócą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	odwróciłem +(e)m odwrócił	odwróciłam +(e)m odwróciła	odwróciłom +(e)m odwróciło	odwróciliśmy +(e)śmy odwrócili	odwróciłyśmy +(e)śmy odwróciły
2 os.	odwróciłeś +(e)ś odwrócił	odwróciłaś +(e)ś odwróciła	odwróciłoś +(e)ś odwróciło	odwróciliście +(e)ście odwrócili	odwróciłyście +(e)ście odwróciły
3 os.	odwrócił	odwróciła	odwróciło	odwrócili	odwróciły

bezosobnik: odwrócono

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		odwróćmy
2 os.	odwróć	odwróćcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	odwróciłbym bym odwrócił	odwróciłabym bym odwróciła	odwróciłobym bym odwróciło	odwrócilibyśmy byśmy odwrócili	odwróciłybyśmy byśmy odwróciły
2 os.	odwróciłbyś byś odwrócił	odwróciłabyś byś odwróciła	odwróciłobyś byś odwróciło	odwrócilibyście byście odwrócili	odwróciłybyście byście odwróciły
3 os.	odwróciłby by odwrócił	odwróciłaby by odwróciła	odwróciłoby by odwróciło	odwróciliby by odwrócili	odwróciłyby by odwróciły

bezosobnik: odwrócono by

bezokolicznik: odwrócić

imiesłów przysłówkowy uprzedni: odwróciwszy

gerundium: odwrócenie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	odwrócenie	odwrócenia
D.	odwrócenia	odwróceń
C.	odwróceniu	odwróceniom
B.	odwrócenie	odwrócenia
N.	odwróceniem	odwróceniami
Ms.	odwróceniu	odwróceniach
W.	odwrócenie	odwrócenia

imiesłów przymiotnikowy bierny: odwrócony

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	odwrócony	odwrócony	odwrócony	odwrócone	odwrócona
D.	odwróconego	odwróconego	odwróconego	odwróconego	odwróconej
C.	odwróconemu	odwróconemu	odwróconemu	odwróconemu	odwróconej
B.	odwróconego	odwróconego	odwrócony	odwrócone	odwróconą
N.	odwróconym	odwróconym	odwróconym	odwróconym	odwróconą
Ms.	odwróconym	odwróconym	odwróconym	odwróconym	odwróconej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	odwróceni	odwróceni	odwrócone	odwrócone
D.	odwróconych	odwróconych	odwróconych	odwróconych
C.	odwróconym	odwróconym	odwróconym	odwróconym
B.	odwróconych	odwróconych	odwróconych	odwrócone
N.	odwróconymi	odwróconymi	odwróconymi	odwróconymi
Ms.	odwróconych	odwróconych	odwróconych	odwróconych

odpowiednik aspektowy: odwracać

Składnia

odwrócić

KOGO/CO

3. na lewą stronę

Definicja

wywrócić jakiś materiał na lewą stronę

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości przestrzeni ułożenie względem siebie

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Ubranie czynności, przedmioty i osoby związane z robieniem i noszeniem ubrań

Połączenia

odwrócić na drugą stronę, na lewą stronę, na wierzch

Cytaty

Ale gdy po północy przyszedł do domu, nie mógł się rozdziać z kożucha odwróconego włosem na wierzch.

źródło: NKJP: Wojciech Żukrowski: Za kurtyną mroku. Zabawa w chowanego, 1995

A jeszcze spodnie, odwrócone przy ściąganiu na lewą stronę, z jaśniejszymi płatami kieszeni, jakby wydartych na światło dzienne gruczołów, z odrażająco wyślizganymi czeluściami nogawek; a jeszcze wiecznie przepocone koszule...

źródło: NKJP: Jerzy Sosnowski: Linia nocna, 2002

Zdjął palto, troskliwie odwrócił je podszewką do góry, by się nie zabrudziło, i przerzucił przez szynę. Po zabezpieczeniu garderoby zręcznie podskoczył i chwycił się szyny.

źródło: NKJP: Marek Krajewski: Koniec świata w Breslau, 2003

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	odwrócę	odwrócimy
2 os.	odwrócisz	odwrócicie
3 os.	odwróci	odwrócą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	odwróciłem +(e)m odwrócił	odwróciłam +(e)m odwróciła	odwróciłom +(e)m odwróciło	odwróciliśmy +(e)śmy odwrócili	odwróciłyśmy +(e)śmy odwróciły
2 os.	odwróciłeś +(e)ś odwrócił	odwróciłaś +(e)ś odwróciła	odwróciłoś +(e)ś odwróciło	odwróciliście +(e)ście odwrócili	odwróciłyście +(e)ście odwróciły
3 os.	odwrócił	odwróciła	odwróciło	odwrócili	odwróciły

bezosobnik: odwrócono

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		odwróćmy
2 os.	odwróć	odwróćcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	odwróciłbym bym odwrócił	odwróciłabym bym odwróciła	odwróciłobym bym odwróciło	odwrócilibyśmy byśmy odwrócili	odwróciłybyśmy byśmy odwróciły
2 os.	odwróciłbyś byś odwrócił	odwróciłabyś byś odwróciła	odwróciłobyś byś odwróciło	odwrócilibyście byście odwrócili	odwróciłybyście byście odwróciły
3 os.	odwróciłby by odwrócił	odwróciłaby by odwróciła	odwróciłoby by odwróciło	odwróciliby by odwrócili	odwróciłyby by odwróciły

bezosobnik: odwrócono by

bezokolicznik: odwrócić

imiesłów przysłówkowy uprzedni: odwróciwszy

gerundium: odwrócenie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	odwrócenie	odwrócenia
D.	odwrócenia	odwróceń
C.	odwróceniu	odwróceniom
B.	odwrócenie	odwrócenia
N.	odwróceniem	odwróceniami
Ms.	odwróceniu	odwróceniach
W.	odwrócenie	odwrócenia

imiesłów przymiotnikowy bierny: odwrócony

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	odwrócony	odwrócony	odwrócony	odwrócone	odwrócona
D.	odwróconego	odwróconego	odwróconego	odwróconego	odwróconej
C.	odwróconemu	odwróconemu	odwróconemu	odwróconemu	odwróconej
B.	odwróconego	odwróconego	odwrócony	odwrócone	odwróconą
N.	odwróconym	odwróconym	odwróconym	odwróconym	odwróconą
Ms.	odwróconym	odwróconym	odwróconym	odwróconym	odwróconej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	odwróceni	odwróceni	odwrócone	odwrócone
D.	odwróconych	odwróconych	odwróconych	odwróconych
C.	odwróconym	odwróconym	odwróconym	odwróconym
B.	odwróconych	odwróconych	odwróconych	odwrócone
N.	odwróconymi	odwróconymi	odwróconymi	odwróconymi
Ms.	odwróconych	odwróconych	odwróconych	odwróconych

odpowiednik aspektowy: odwracać

Składnia

odwrócić

4. bieg wydarzeń

Definicja

zmienić niepomyślny bieg wypadków, zwłaszcza na przeciwny do dotychczasowego

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii jakość i intensywność

Połączenia

odwrócić bieg historii, bieg wydarzeń, los, sytuację; negatywny, spadkowy trend; niekorzystne tendencje, złą passę, zły omen

Cytaty

Jeśli ta historyjka należy do mnie, nie jest w mojej mocy odwrócić jej bieg, cofnąć zdarzenia.

źródło: NKJP: Magdalena Tulli: Skaza, 2006

Zasada praworządności musi oznaczać bezwzględną konieczność ścisłego przestrzegania każdego przepisu prawnego. Tylko wtedy odwrócimy niebezpieczny proces degradacji środowiska, co w przypadku zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego ma szczególne znaczenie.

źródło: NKJP: Sprawozdanie z 64. posiedzenia Senatu RP w dniu 18 stycznia 1996 r

- I nie chcesz się pocałować z człowiekiem? Brzydzisz się mojej biedy, pogardzasz wędrowcem nikczemnym. No i nie odwrócisz swego losu. Amen.

źródło: NKJP: Tadeusz Konwicki: Kronika wypadków miłosnych, 1974

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	odwrócę	odwrócimy
2 os.	odwrócisz	odwrócicie
3 os.	odwróci	odwrócą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	odwróciłem +(e)m odwrócił	odwróciłam +(e)m odwróciła	odwróciłom +(e)m odwróciło	odwróciliśmy +(e)śmy odwrócili	odwróciłyśmy +(e)śmy odwróciły
2 os.	odwróciłeś +(e)ś odwrócił	odwróciłaś +(e)ś odwróciła	odwróciłoś +(e)ś odwróciło	odwróciliście +(e)ście odwrócili	odwróciłyście +(e)ście odwróciły
3 os.	odwrócił	odwróciła	odwróciło	odwrócili	odwróciły

bezosobnik: odwrócono

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		odwróćmy
2 os.	odwróć	odwróćcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	odwróciłbym bym odwrócił	odwróciłabym bym odwróciła	odwróciłobym bym odwróciło	odwrócilibyśmy byśmy odwrócili	odwróciłybyśmy byśmy odwróciły
2 os.	odwróciłbyś byś odwrócił	odwróciłabyś byś odwróciła	odwróciłobyś byś odwróciło	odwrócilibyście byście odwrócili	odwróciłybyście byście odwróciły
3 os.	odwróciłby by odwrócił	odwróciłaby by odwróciła	odwróciłoby by odwróciło	odwróciliby by odwrócili	odwróciłyby by odwróciły

bezosobnik: odwrócono by

bezokolicznik: odwrócić

imiesłów przysłówkowy uprzedni: odwróciwszy

gerundium: odwrócenie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	odwrócenie	odwrócenia
D.	odwrócenia	odwróceń
C.	odwróceniu	odwróceniom
B.	odwrócenie	odwrócenia
N.	odwróceniem	odwróceniami
Ms.	odwróceniu	odwróceniach
W.	odwrócenie	odwrócenia

imiesłów przymiotnikowy bierny: odwrócony

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	odwrócony	odwrócony	odwrócony	odwrócone	odwrócona
D.	odwróconego	odwróconego	odwróconego	odwróconego	odwróconej
C.	odwróconemu	odwróconemu	odwróconemu	odwróconemu	odwróconej
B.	odwróconego	odwróconego	odwrócony	odwrócone	odwróconą
N.	odwróconym	odwróconym	odwróconym	odwróconym	odwróconą
Ms.	odwróconym	odwróconym	odwróconym	odwróconym	odwróconej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	odwróceni	odwróceni	odwrócone	odwrócone
D.	odwróconych	odwróconych	odwróconych	odwróconych
C.	odwróconym	odwróconym	odwróconym	odwróconym
B.	odwróconych	odwróconych	odwróconych	odwrócone
N.	odwróconymi	odwróconymi	odwróconymi	odwróconymi
Ms.	odwróconych	odwróconych	odwróconych	odwróconych

odpowiednik aspektowy: odwracać

Składnia

odwrócić

Frazeologizmy

ktoś odwrócił kota ogonem
ktoś odwrócił myśli
ktoś odwrócił wzrok
ktoś odwrócił spojrzenie
ktoś odwrócił oczy
ktoś odwrócił wzrok
ktoś odwrócił spojrzenie
ktoś odwrócił oczy
ktoś odwrócił uwagę
ktoś odwrócił wzrok
ktoś odwrócił spojrzenie
ktoś odwrócił oczy
ktoś/coś odwrócił/odwróciło czyjąś uwagę
odwrócona osmoza

Data ostatniej modyfikacji: 17.07.2014