Chronologizacja
Na podstawie indeksu haseł.
1. w morzu
Definicja
Pochodzenie
Zob. topić 1
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK I PRZYRODA Ziemia zbiorniki wodne
Relacje znaczeniowe
synonimy: | tonąć |
Połączenia
- topić się w basenie, w rzece, w jeziorze
Cytaty
Strupel spadł widocznie do wody, bo zakotłowało się jak przy kąpieli hipopotama i rozległ się przeraźliwy, nieludzki wrzask podpułkownika armii Polandy: - Ratunku! Ratunku! Topię się, ludzie, ratunku! źródło: NKJP: Tadeusz Konwicki: Dziura w niebie, 1959 |
|
Z pełnym przekonaniem twierdzą, że nie ma w Gdyni drugiej służby tak uczynnej i w każdej chwili gotowej iść z pomocą. Czy będą to łabędzie przymarznięte do lodu, topiąca się w basenie sarna, mały kotek na drzewie, czy gołębie zaplątane w kłusowniczą siatkę - nigdy nie odmawiają. źródło: NKJP: (MS): W Gdyni bez hycla, Dziennik Gdyński, 1998-10-09 |
|
Pola włazi do fontanny, nie topi się, więc nie zwracamy uwagi. źródło: NKJP: Manuela Gretkowska: Europejka, 2004 |
|
Czy wiesz, że indyki często topią się w czasie deszczu? źródło: NKJP: Manuela Gretkowska, Piotr Pietucha: Sceny z życia pozamałżeńskiego, 2007 |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: niedokonany
Tryb oznajmujący
Czas teraźniejszy
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
1 os. |
topię się |
topimy się |
|||
2 os. |
topisz się |
topicie się |
|||
3 os. |
topi się |
topią się |
Czas przeszły
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
topiłem się +(e)m się topił |
topiłam się +(e)m się topiła |
topiłom się +(e)m się topiło |
topiliśmy się +(e)śmy się topili |
topiłyśmy się +(e)śmy się topiły |
2 os. |
topiłeś się +(e)ś się topił |
topiłaś się +(e)ś się topiła |
topiłoś się +(e)ś się topiło |
topiliście się +(e)ście się topili |
topiłyście się +(e)ście się topiły |
3 os. |
topił się |
topiła się |
topiło się |
topili się |
topiły się |
bezosobnik: topiono się
Czas przyszły
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
będę się topił będę się topić |
będę się topiła będę się topić |
będę się topiło będę się topić |
będziemy się topili będziemy się topić |
będziemy się topiły będziemy się topić |
2 os. |
będziesz się topił będziesz się topić |
będziesz się topiła będziesz się topić |
będziesz się topiło będziesz się topić |
będziecie się topili będziecie się topić |
będziecie się topiły będziecie się topić |
3 os. |
będzie się topił będzie się topić |
będzie się topiła będzie się topić |
będzie się topiło będzie się topić |
będą się topili będą się topić |
będą się topiły będą się topić |
Tryb rozkazujący
liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
---|---|---|
1 os. |
topmy się |
|
2 os. |
top się |
topcie się |
Tryb warunkowy
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
topiłbym się bym się topił |
topiłabym się bym się topiła |
topiłobym się bym się topiło |
topilibyśmy się byśmy się topili |
topiłybyśmy się byśmy się topiły |
2 os. |
topiłbyś się byś się topił |
topiłabyś się byś się topiła |
topiłobyś się byś się topiło |
topilibyście się byście się topili |
topiłybyście się byście się topiły |
3 os. |
topiłby się by się topił |
topiłaby się by się topiła |
topiłoby się by się topiło |
topiliby się by się topili |
topiłyby się by się topiły |
bezosobnik: topiono by się
bezokolicznik: topić się
imiesłów przysłówkowy współczesny:
topiąc się
gerundium: topienie się
rodzaj gramatyczny: ndk
liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
---|---|---|
M. | topienie się |
topienia się |
D. | topienia się |
topień się |
C. | topieniu się |
topieniom się |
B. | topienie się |
topienia się |
N. | topieniem się |
topieniami się |
Ms. | topieniu się |
topieniach się |
W. | topienie się |
topienia się |
imiesłów przymiotnikowy czynny: topiący się
liczba pojedyncza | |||||
---|---|---|---|---|---|
m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
M. | topiący się |
topiący się |
topiący się |
topiące się |
topiąca się |
D. | topiącego się |
topiącego się |
topiącego się |
topiącego się |
topiącej się |
C. | topiącemu się |
topiącemu się |
topiącemu się |
topiącemu się |
topiącej się |
B. | topiącego się |
topiącego się |
topiący się |
topiące się |
topiącą się |
N. | topiącym się |
topiącym się |
topiącym się |
topiącym się |
topiącą się |
Ms. | topiącym się |
topiącym się |
topiącym się |
topiącym się |
topiącej się |
liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|
p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
M. | topiący się |
topiący się |
topiące się |
topiące się |
D. | topiących się |
topiących się |
topiących się |
topiących się |
C. | topiącym się |
topiącym się |
topiącym się |
topiącym się |
B. | topiących się |
topiących się |
topiących się |
topiące się |
N. | topiącymi się |
topiącymi się |
topiącymi się |
topiącymi się |
Ms. | topiących się |
topiących się |
topiących się |
topiących się |
odpowiednik aspektowy: utopić się
Składnia
Rzżywotny | + | topić się | + |
(w CZYM)
|
2. z rozpaczy
Definicja
Pochodzenie
Zob. topić 1
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Bieg życia śmierć
CZŁOWIEK I PRZYRODA Ziemia zbiorniki wodne
Połączenia
- topić się z rozpaczy, z żalu
- próbować topić się
Cytaty
Zwariowawszy, trochę śpiewa i wyczerpawszy wszystkie swoje psychiczne i umysłowe możliwości, topi się. źródło: NKJP: Sławomir Mrożek: Teatr 1, 1986 |
|
Niejaki pan Banaś [...] opowiadał o aresztowaniach w Rosji, które niegdyś przeżył. O tym, że ludzie prowadzeni na przesłuchanie korzystali z krótkiej wizyty w toalecie, aby próbować odebrać sobie życie, topiąc się w umywalce. źródło: NKJP: Andrzej Krzywicki: Diabelski młyn, 2005 |
|
Pan Krzysztof Jasiński w swojej inscenizacji „Hamleta” pokusił się o niezwykły i bardzo piękny, moim zdaniem, pomysł, żeby Ofelia topiła się naprawdę na oczach widzów. źródło: NKJP: Życie rozpieszcza, Dziennik Polski - Kultura, 2001-02-27 |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: niedokonany
Tryb oznajmujący
Czas teraźniejszy
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
1 os. |
topię się |
topimy się |
|||
2 os. |
topisz się |
topicie się |
|||
3 os. |
topi się |
topią się |
Czas przeszły
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
topiłem się +(e)m się topił |
topiłam się +(e)m się topiła |
topiłom się +(e)m się topiło |
topiliśmy się +(e)śmy się topili |
topiłyśmy się +(e)śmy się topiły |
2 os. |
topiłeś się +(e)ś się topił |
topiłaś się +(e)ś się topiła |
topiłoś się +(e)ś się topiło |
topiliście się +(e)ście się topili |
topiłyście się +(e)ście się topiły |
3 os. |
topił się |
topiła się |
topiło się |
topili się |
topiły się |
bezosobnik: topiono się
Czas przyszły
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
będę się topił będę się topić |
będę się topiła będę się topić |
będę się topiło będę się topić |
będziemy się topili będziemy się topić |
będziemy się topiły będziemy się topić |
2 os. |
będziesz się topił będziesz się topić |
będziesz się topiła będziesz się topić |
będziesz się topiło będziesz się topić |
będziecie się topili będziecie się topić |
będziecie się topiły będziecie się topić |
3 os. |
będzie się topił będzie się topić |
będzie się topiła będzie się topić |
będzie się topiło będzie się topić |
będą się topili będą się topić |
będą się topiły będą się topić |
Tryb rozkazujący
liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
---|---|---|
1 os. |
topmy się |
|
2 os. |
top się |
topcie się |
Tryb warunkowy
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
topiłbym się bym się topił |
topiłabym się bym się topiła |
topiłobym się bym się topiło |
topilibyśmy się byśmy się topili |
topiłybyśmy się byśmy się topiły |
2 os. |
topiłbyś się byś się topił |
topiłabyś się byś się topiła |
topiłobyś się byś się topiło |
topilibyście się byście się topili |
topiłybyście się byście się topiły |
3 os. |
topiłby się by się topił |
topiłaby się by się topiła |
topiłoby się by się topiło |
topiliby się by się topili |
topiłyby się by się topiły |
bezosobnik: topiono by się
bezokolicznik: topić się
imiesłów przysłówkowy współczesny:
topiąc się
gerundium: topienie się
rodzaj gramatyczny: ndk
liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
---|---|---|
M. | topienie się |
topienia się |
D. | topienia się |
topień się |
C. | topieniu się |
topieniom się |
B. | topienie się |
topienia się |
N. | topieniem się |
topieniami się |
Ms. | topieniu się |
topieniach się |
W. | topienie się |
topienia się |
imiesłów przymiotnikowy czynny: topiący się
liczba pojedyncza | |||||
---|---|---|---|---|---|
m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
M. | topiący się |
topiący się |
topiący się |
topiące się |
topiąca się |
D. | topiącego się |
topiącego się |
topiącego się |
topiącego się |
topiącej się |
C. | topiącemu się |
topiącemu się |
topiącemu się |
topiącemu się |
topiącej się |
B. | topiącego się |
topiącego się |
topiący się |
topiące się |
topiącą się |
N. | topiącym się |
topiącym się |
topiącym się |
topiącym się |
topiącą się |
Ms. | topiącym się |
topiącym się |
topiącym się |
topiącym się |
topiącej się |
liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|
p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
M. | topiący się |
topiący się |
topiące się |
topiące się |
D. | topiących się |
topiących się |
topiących się |
topiących się |
C. | topiącym się |
topiącym się |
topiącym się |
topiącym się |
B. | topiących się |
topiących się |
topiących się |
topiące się |
N. | topiącymi się |
topiącymi się |
topiącymi się |
topiącymi się |
Ms. | topiących się |
topiących się |
topiących się |
topiących się |
odpowiednik aspektowy: utopić się
Składnia
Rzosobowy | + | topić się | + |
(w CZYM)
|
3. w błocie
Definicja
Pochodzenie
Zob. topić 1
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK I PRZYRODA Ziemia zbiorniki wodne
KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii stan skupienia, trwałość materii
Relacje znaczeniowe
synonimy: | tonąć |
Połączenia
- topić się w błocie, w wodzie
Cytaty
Szła ochoczo przy nogach Dziadzi, topiąc się w suchym jak pył piachu drogi. źródło: NKJP: Tadeusz Konwicki: Dziura w niebie, 1959 |
|
[...] jego wzrok był zarazem natarczywy i obojętny, jakby właśnie skończył jeść obiad i patrzył na talerz, gdzie w wystygłym sosie topiły się resztki jedzenia. źródło: NKJP: Izabela Filipiak: Magiczne oko. Opowiadania zebrane, 2006 |
|
Mieszkańcy już istniejących domów oraz nowo powstających nie będą wkrótce topić się w błocie. źródło: NKJP: (BK): Ulica nie tylko z nazwy, Dziennik Polski - Oświęcim, 2001-11-07 |
|
Trzeba zadbać wreszcie o wyspę, która topi się najzwyczajniej w nadmiarze wypływających ponad spodziewany poziom wód gruntowych. źródło: NKJP: Park rodzinny, Dziennik Polski - Miechów, 2002-01-31 |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: niedokonany
Tryb oznajmujący
Czas teraźniejszy
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
1 os. |
topię się |
topimy się |
|||
2 os. |
topisz się |
topicie się |
|||
3 os. |
topi się |
topią się |
Czas przeszły
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
topiłem się +(e)m się topił |
topiłam się +(e)m się topiła |
topiłom się +(e)m się topiło |
topiliśmy się +(e)śmy się topili |
topiłyśmy się +(e)śmy się topiły |
2 os. |
topiłeś się +(e)ś się topił |
topiłaś się +(e)ś się topiła |
topiłoś się +(e)ś się topiło |
topiliście się +(e)ście się topili |
topiłyście się +(e)ście się topiły |
3 os. |
topił się |
topiła się |
topiło się |
topili się |
topiły się |
bezosobnik: topiono się
Czas przyszły
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
będę się topił będę się topić |
będę się topiła będę się topić |
będę się topiło będę się topić |
będziemy się topili będziemy się topić |
będziemy się topiły będziemy się topić |
2 os. |
będziesz się topił będziesz się topić |
będziesz się topiła będziesz się topić |
będziesz się topiło będziesz się topić |
będziecie się topili będziecie się topić |
będziecie się topiły będziecie się topić |
3 os. |
będzie się topił będzie się topić |
będzie się topiła będzie się topić |
będzie się topiło będzie się topić |
będą się topili będą się topić |
będą się topiły będą się topić |
Tryb rozkazujący
liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
---|---|---|
1 os. |
topmy się |
|
2 os. |
top się |
topcie się |
Tryb warunkowy
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
topiłbym się bym się topił |
topiłabym się bym się topiła |
topiłobym się bym się topiło |
topilibyśmy się byśmy się topili |
topiłybyśmy się byśmy się topiły |
2 os. |
topiłbyś się byś się topił |
topiłabyś się byś się topiła |
topiłobyś się byś się topiło |
topilibyście się byście się topili |
topiłybyście się byście się topiły |
3 os. |
topiłby się by się topił |
topiłaby się by się topiła |
topiłoby się by się topiło |
topiliby się by się topili |
topiłyby się by się topiły |
bezosobnik: topiono by się
bezokolicznik: topić się
imiesłów przysłówkowy współczesny:
topiąc się
gerundium: topienie się
rodzaj gramatyczny: ndk
liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
---|---|---|
M. | topienie się |
topienia się |
D. | topienia się |
topień się |
C. | topieniu się |
topieniom się |
B. | topienie się |
topienia się |
N. | topieniem się |
topieniami się |
Ms. | topieniu się |
topieniach się |
W. | topienie się |
topienia się |
imiesłów przymiotnikowy czynny: topiący się
liczba pojedyncza | |||||
---|---|---|---|---|---|
m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
M. | topiący się |
topiący się |
topiący się |
topiące się |
topiąca się |
D. | topiącego się |
topiącego się |
topiącego się |
topiącego się |
topiącej się |
C. | topiącemu się |
topiącemu się |
topiącemu się |
topiącemu się |
topiącej się |
B. | topiącego się |
topiącego się |
topiący się |
topiące się |
topiącą się |
N. | topiącym się |
topiącym się |
topiącym się |
topiącym się |
topiącą się |
Ms. | topiącym się |
topiącym się |
topiącym się |
topiącym się |
topiącej się |
liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|
p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
M. | topiący się |
topiący się |
topiące się |
topiące się |
D. | topiących się |
topiących się |
topiących się |
topiących się |
C. | topiącym się |
topiącym się |
topiącym się |
topiącym się |
B. | topiących się |
topiących się |
topiących się |
topiące się |
N. | topiącymi się |
topiącymi się |
topiącymi się |
topiącymi się |
Ms. | topiących się |
topiących się |
topiących się |
topiących się |
odpowiedniki aspektowe: zatopić się , utopić się
Składnia
+ | topić się | + |
(w CZYM)
|
4. o śniegu
Definicja
Pochodzenie
Zob. topić 2
Kwalifikacja tematyczna
KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii stan skupienia, trwałość materii
Relacje znaczeniowe
synonimy: | roztapiać się, stapiać się, topnieć |
Połączenia
- lód, metal, śnieg, wosk topi się
Cytaty
Wiedzieli też, że tamta cywilizacja zginęła z własnej ręki, w morzu ognia tak gorącego, iż topiły się skały… źródło: NKJP: Marcin Wolski: Włóczędzy czasoprzestrzeni, Esensja , 2005, nr 3 (XLV) |
|
Poranek nabrał brzydkich, rudoszarych kolorów i to wcale nie z powodu ciągle padającego i topiącego się śniegu. źródło: NKJP: Anna Łabudzińska: Niedopełnienie, Esensja, 2009, nr 03 |
|
Stopniowo nikły wzgórza, jakby topiły się od ciepła, zastępy pszczół o zielonkawych odwłokach przełaziły, jedna po drugiej, ku wyjściu. źródło: NKJP: Jerzy Sosnowski: Linia nocna, 2002 |
|
Z niezadowoleniem przypatrują się więc pracom, których efektem będzie nawierzchnia asfaltowa. Może topić się pod wpływem wysokich temperatur, w lecie ludzie będą w nim grzęznąć. źródło: NKJP: (A. Dik): Asfalt kontra bruk, Nowiny Raciborskie, 2005-09-27 |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: niedokonany
Tryb oznajmujący
Czas teraźniejszy
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
1 os. |
topię się |
topimy się |
|||
2 os. |
topisz się |
topicie się |
|||
3 os. |
topi się |
topią się |
Czas przeszły
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
topiłem się +(e)m się topił |
topiłam się +(e)m się topiła |
topiłom się +(e)m się topiło |
topiliśmy się +(e)śmy się topili |
topiłyśmy się +(e)śmy się topiły |
2 os. |
topiłeś się +(e)ś się topił |
topiłaś się +(e)ś się topiła |
topiłoś się +(e)ś się topiło |
topiliście się +(e)ście się topili |
topiłyście się +(e)ście się topiły |
3 os. |
topił się |
topiła się |
topiło się |
topili się |
topiły się |
bezosobnik: topiono się
Czas przyszły
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
będę się topił będę się topić |
będę się topiła będę się topić |
będę się topiło będę się topić |
będziemy się topili będziemy się topić |
będziemy się topiły będziemy się topić |
2 os. |
będziesz się topił będziesz się topić |
będziesz się topiła będziesz się topić |
będziesz się topiło będziesz się topić |
będziecie się topili będziecie się topić |
będziecie się topiły będziecie się topić |
3 os. |
będzie się topił będzie się topić |
będzie się topiła będzie się topić |
będzie się topiło będzie się topić |
będą się topili będą się topić |
będą się topiły będą się topić |
Tryb rozkazujący
liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
---|---|---|
1 os. |
topmy się |
|
2 os. |
top się |
topcie się |
Tryb warunkowy
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
topiłbym się bym się topił |
topiłabym się bym się topiła |
topiłobym się bym się topiło |
topilibyśmy się byśmy się topili |
topiłybyśmy się byśmy się topiły |
2 os. |
topiłbyś się byś się topił |
topiłabyś się byś się topiła |
topiłobyś się byś się topiło |
topilibyście się byście się topili |
topiłybyście się byście się topiły |
3 os. |
topiłby się by się topił |
topiłaby się by się topiła |
topiłoby się by się topiło |
topiliby się by się topili |
topiłyby się by się topiły |
bezosobnik: topiono by się
bezokolicznik: topić się
imiesłów przysłówkowy współczesny:
topiąc się
gerundium: topienie się
rodzaj gramatyczny: ndk
liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
---|---|---|
M. | topienie się |
topienia się |
D. | topienia się |
topień się |
C. | topieniu się |
topieniom się |
B. | topienie się |
topienia się |
N. | topieniem się |
topieniami się |
Ms. | topieniu się |
topieniach się |
W. | topienie się |
topienia się |
imiesłów przymiotnikowy czynny: topiący się
liczba pojedyncza | |||||
---|---|---|---|---|---|
m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
M. | topiący się |
topiący się |
topiący się |
topiące się |
topiąca się |
D. | topiącego się |
topiącego się |
topiącego się |
topiącego się |
topiącej się |
C. | topiącemu się |
topiącemu się |
topiącemu się |
topiącemu się |
topiącej się |
B. | topiącego się |
topiącego się |
topiący się |
topiące się |
topiącą się |
N. | topiącym się |
topiącym się |
topiącym się |
topiącym się |
topiącą się |
Ms. | topiącym się |
topiącym się |
topiącym się |
topiącym się |
topiącej się |
liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|
p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
M. | topiący się |
topiący się |
topiące się |
topiące się |
D. | topiących się |
topiących się |
topiących się |
topiących się |
C. | topiącym się |
topiącym się |
topiącym się |
topiącym się |
B. | topiących się |
topiących się |
topiących się |
topiące się |
N. | topiącymi się |
topiącymi się |
topiącymi się |
topiącymi się |
Ms. | topiących się |
topiących się |
topiących się |
topiących się |
odpowiedniki aspektowe: stopić się , roztopić się
Składnia
Rznieżywotny | + | topić się | + |