UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

opętać

Chronologizacja

2 połowa XIV w., SStp

Pochodzenie

Zob. pętać

1. o diable

Definicja

poddać działaniu złych mocy

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Tradycja wierzenia i przesądy

Połączenia

demon, diabeł, szatan, zły duch opętał kogoś
opętać czyjąś duszę
opętany przez demona, przez szatana, przez złego ducha

Cytaty

	Był przekonany, że jego żonę opętały demony. źródło: NKJP: Religia: Uświęcone morderstwo, CKM, nr 08/08, 1999
	– Sądzi ksiądz, że opętał mnie Szatan?... – przerwał mu Krzysztof, patrząc na niego z politowaniem. źródło: NKJP: Jerzy Sosnowski: Prąd zatokowy, 2003
	- Diabły zawsze sobie znajdą robotę - mruknął Kaziuk - porzuciły matkę Joannę, to opętały siostrę Małgorzatę. źródło: NKJP: Jarosław Iwaszkiewicz: Brzezina i inne opowiadania Matka Joanna, 2006
	Na miejscu dowiaduje się, że chodzi o młodą dziewczynę o imieniu Nell, która zaczęła dziwnie się zachowywać. Zaniepokojona rodzina obawia się, że została opętana przez diabła. źródło: NKJP: xx: Ostatni egzorcyzm, Dziennik Zachodni, 2010-11-12

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	opętam	opętamy
2 os.	opętasz	opętacie
3 os.	opęta	opętają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	opętałem +(e)m opętał	opętałam +(e)m opętała	opętałom +(e)m opętało	opętaliśmy +(e)śmy opętali	opętałyśmy +(e)śmy opętały
2 os.	opętałeś +(e)ś opętał	opętałaś +(e)ś opętała	opętałoś +(e)ś opętało	opętaliście +(e)ście opętali	opętałyście +(e)ście opętały
3 os.	opętał	opętała	opętało	opętali	opętały

bezosobnik: opętano

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		opętajmy
2 os.	opętaj	opętajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	opętałbym bym opętał	opętałabym bym opętała	opętałobym bym opętało	opętalibyśmy byśmy opętali	opętałybyśmy byśmy opętały
2 os.	opętałbyś byś opętał	opętałabyś byś opętała	opętałobyś byś opętało	opętalibyście byście opętali	opętałybyście byście opętały
3 os.	opętałby by opętał	opętałaby by opętała	opętałoby by opętało	opętaliby by opętali	opętałyby by opętały

bezosobnik: opętano by

bezokolicznik: opętać

imiesłów przysłówkowy uprzedni: opętawszy

gerundium: opętanie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	opętanie	opętania
D.	opętania	opętań
C.	opętaniu	opętaniom
B.	opętanie	opętania
N.	opętaniem	opętaniami
Ms.	opętaniu	opętaniach
W.	opętanie	opętania

imiesłów przymiotnikowy bierny: opętany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	opętany	opętany	opętany	opętane	opętana
D.	opętanego	opętanego	opętanego	opętanego	opętanej
C.	opętanemu	opętanemu	opętanemu	opętanemu	opętanej
B.	opętanego	opętanego	opętany	opętane	opętaną
N.	opętanym	opętanym	opętanym	opętanym	opętaną
Ms.	opętanym	opętanym	opętanym	opętanym	opętanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	opętani	opętani	opętane	opętane
D.	opętanych	opętanych	opętanych	opętanych
C.	opętanym	opętanym	opętanym	opętanym
B.	opętanych	opętanych	opętanych	opętane
N.	opętanymi	opętanymi	opętanymi	opętanymi
Ms.	opętanych	opętanych	opętanych	opętanych

odpowiednik aspektowy: opętywać

Składnia

Rz_osobowy

opętać

KOGO/CO

2. o uczuciu

Definicja

ogarnąwszy kogoś, zmienić jego uczucia i zachowania

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Stany psychiczne człowieka

Relacje znaczeniowe

synonimy:

owładnąć, zawładnąć

Połączenia

gniew, szał opętał; miłość, namiętność, nuda, obsesja, wściekłość, złość opętała; pragnienie, szaleństwo, uczucie opętało

Cytaty

	Książę nie chciał mnie słuchać, gdyż pragnienie odwetu całkowicie opętało jego serce i nie dawało mu spać po nocach. źródło: NKJP: Witold Jabłoński: Ogród miłości, 2006
	Póki nuda go nie opętała, więcej ma siły i chęci. źródło: NKJP: Iwona Surmik: Ostatni smok, 2005
	W połowie lat osiemdziesiątych wręcz opętała go mania zbierania informacji na temat trzech fatimskich tajemnic. źródło: NKJP: Artur Górski: Magia „Sacro Arsenale”, 2006
	Wszystkich opętał jakiś szał przeciwko mnie. Wymawiają mi wszelkie błędy. źródło: NKJP: Stanisław Dygat: Jezioro Bodeńskie, 1946
	Dla ludzi opętanych urodą gór nic piękniejszego nie istnieje na świecie. źródło: NKJP: Stanisław Zieliński: W stronę Pysznej, 2008

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	opętam	opętamy
2 os.	opętasz	opętacie
3 os.	opęta	opętają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	opętałem +(e)m opętał	opętałam +(e)m opętała	opętałom +(e)m opętało	opętaliśmy +(e)śmy opętali	opętałyśmy +(e)śmy opętały
2 os.	opętałeś +(e)ś opętał	opętałaś +(e)ś opętała	opętałoś +(e)ś opętało	opętaliście +(e)ście opętali	opętałyście +(e)ście opętały
3 os.	opętał	opętała	opętało	opętali	opętały

bezosobnik: opętano

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		opętajmy
2 os.	opętaj	opętajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	opętałbym bym opętał	opętałabym bym opętała	opętałobym bym opętało	opętalibyśmy byśmy opętali	opętałybyśmy byśmy opętały
2 os.	opętałbyś byś opętał	opętałabyś byś opętała	opętałobyś byś opętało	opętalibyście byście opętali	opętałybyście byście opętały
3 os.	opętałby by opętał	opętałaby by opętała	opętałoby by opętało	opętaliby by opętali	opętałyby by opętały

bezosobnik: opętano by

bezokolicznik: opętać

imiesłów przysłówkowy uprzedni: opętawszy

gerundium: opętanie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	opętanie	opętania
D.	opętania	opętań
C.	opętaniu	opętaniom
B.	opętanie	opętania
N.	opętaniem	opętaniami
Ms.	opętaniu	opętaniach
W.	opętanie	opętania

imiesłów przymiotnikowy bierny: opętany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	opętany	opętany	opętany	opętane	opętana
D.	opętanego	opętanego	opętanego	opętanego	opętanej
C.	opętanemu	opętanemu	opętanemu	opętanemu	opętanej
B.	opętanego	opętanego	opętany	opętane	opętaną
N.	opętanym	opętanym	opętanym	opętanym	opętaną
Ms.	opętanym	opętanym	opętanym	opętanym	opętanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	opętani	opętani	opętane	opętane
D.	opętanych	opętanych	opętanych	opętanych
C.	opętanym	opętanym	opętanym	opętanym
B.	opętanych	opętanych	opętanych	opętane
N.	opętanymi	opętanymi	opętanymi	opętanymi
Ms.	opętanych	opętanych	opętanych	opętanych

odpowiednik aspektowy: opętywać

Składnia

Rz_nieżywotny

opętać

KOGO/CO

3. o człowieku

Definicja

zdobywszy czyjeś zaufanie, podporządkować go sobie w złym celu

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Relacje międzyludzkie określenia relacji międzyludzkich

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego zachowania i wyrażenia nieakceptowane społecznie

Relacje znaczeniowe

synonimy:

omamić, owładnąć, zawładnąć

Połączenia

opętać dziewczynę, kobietę, mężczyznę; czyjś umysł
opętać doktrynami, ideologią
ktoś dał, pozwolił się komuś opętać

Cytaty

	Tak opętał dziewczynę, że wyszła za niego. źródło: NKJP: Kornel Makuszyński: Szaleństwa Panny Ewy, 1957
	Co powiesz o tych, którzy opętali twój umysł szaleńczemi doktrynami, posłali cię na mord - i na śmierć? źródło: NKJP: Tomasz Piątek: Błogosławiony wiek, 2006
	Bez reszty go opętała, wykorzystując jego dziecięcą duszę. Z początku wmawiała mu, że musi być z nią, bo inaczej go deportują. źródło: NKJP: Jarosław Abramow-Newerly: Młyn w piekarni, 2002
	Wiem, że omamił on tych dwóch młokosów, a także i was, dorosłych, dziwnie opętał. źródło: NKJP: Arkady Fiedler: Wyspa Robinsona, 2009

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	opętam	opętamy
2 os.	opętasz	opętacie
3 os.	opęta	opętają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	opętałem +(e)m opętał	opętałam +(e)m opętała	opętałom +(e)m opętało	opętaliśmy +(e)śmy opętali	opętałyśmy +(e)śmy opętały
2 os.	opętałeś +(e)ś opętał	opętałaś +(e)ś opętała	opętałoś +(e)ś opętało	opętaliście +(e)ście opętali	opętałyście +(e)ście opętały
3 os.	opętał	opętała	opętało	opętali	opętały

bezosobnik: opętano

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		opętajmy
2 os.	opętaj	opętajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	opętałbym bym opętał	opętałabym bym opętała	opętałobym bym opętało	opętalibyśmy byśmy opętali	opętałybyśmy byśmy opętały
2 os.	opętałbyś byś opętał	opętałabyś byś opętała	opętałobyś byś opętało	opętalibyście byście opętali	opętałybyście byście opętały
3 os.	opętałby by opętał	opętałaby by opętała	opętałoby by opętało	opętaliby by opętali	opętałyby by opętały

bezosobnik: opętano by

bezokolicznik: opętać

imiesłów przysłówkowy uprzedni: opętawszy

gerundium: opętanie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	opętanie	opętania
D.	opętania	opętań
C.	opętaniu	opętaniom
B.	opętanie	opętania
N.	opętaniem	opętaniami
Ms.	opętaniu	opętaniach
W.	opętanie	opętania

imiesłów przymiotnikowy bierny: opętany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	opętany	opętany	opętany	opętane	opętana
D.	opętanego	opętanego	opętanego	opętanego	opętanej
C.	opętanemu	opętanemu	opętanemu	opętanemu	opętanej
B.	opętanego	opętanego	opętany	opętane	opętaną
N.	opętanym	opętanym	opętanym	opętanym	opętaną
Ms.	opętanym	opętanym	opętanym	opętanym	opętanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	opętani	opętani	opętane	opętane
D.	opętanych	opętanych	opętanych	opętanych
C.	opętanym	opętanym	opętanym	opętanym
B.	opętanych	opętanych	opętanych	opętane
N.	opętanymi	opętanymi	opętanymi	opętanymi
Ms.	opętanych	opętanych	opętanych	opętanych

odpowiednik aspektowy: opętywać

Składnia

Rz_osobowy

opętać

KOGO/CO + (CZYM)

Data ostatniej modyfikacji: 09.03.2023