UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

śpiewać

Chronologizacja

XIV w., Bor

Pochodzenie

Z przedrostkiem s- (< psł. *sъ) od psł. czasownika *pěvati 'śpiewać', pozostającego w etymologicznym związku z podstawowym *pěti 'ts.'

1. piosenkę

Definicja

głosem odtwarzać melodię ze słowami

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność artystyczna człowieka muzyka

Relacje znaczeniowe

	synonimy:	wyśpiewywać
	hiperonimy:	wykonywać, występować

Połączenia

chór, chórzysta, piosenkarka, wokalista, zespół śpiewa; aktorzy, artyści, dzieci, dziewczynki, harcerze, żołnierze śpiewają
śpiewać arię, balladę, godzinki, hymn, kolędę, kołysankę, międzynarodówkę, pieśń, piosenkę, przebój, psalm, refren, serenadę, utwór, zwrotkę
śpiewać altem, basem, chórem, kontraltem, półgłosem, sopranem
śpiewać na deskach teatru, na estradzie, na koncercie, na scenie
śpiewać o miłości, o Polsce, o wolności
śpiewać pod nosem, pod prysznicem
śpiewać przy goleniu
śpiewać w chórze, w duecie, w kabarecie, w operze, w teatrze, w zespole; w balladzie, w piosence
śpiewać cicho, czysto, głośno, nabożnie, na całe gardło, pięknie, radośnie, wesoło, wspólnie
śpiewać jak słowik
śpiewać i grać, śpiewać i recytować, śpiewać i tańczyć

Cytaty

	Na lotnisku rozradowany tłum śpiewał religijne hymny. źródło: NKJP: William Wallis: Zairski dyktator umiera?, Gazeta Wyborcza, 1997-03-22
	Szli radośni i chóralnie śpiewali pieśń, naprędce ułożoną przez miejscowego poetę na cześć niezwykłych białych podróżników. źródło: NKJP: Alfred Szklarski: Tomek wśród łowców głów, 1965
	Przez cały ostatni grudzień śpiewała w paryskiej Operze Garnier. źródło: NKJP: Dorota Szwarcman: Radośnie o poważnej, Polityka, 2008-01-19
	Diego gra na gitarze i śpiewa piosenki. źródło: NKJP: Ryszard Kapuściński: Wojna futbolowa, 2005

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	śpiewam	śpiewamy
2 os.	śpiewasz	śpiewacie
3 os.	śpiewa	śpiewają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	śpiewałem +(e)m śpiewał	śpiewałam +(e)m śpiewała	śpiewałom +(e)m śpiewało	śpiewaliśmy +(e)śmy śpiewali	śpiewałyśmy +(e)śmy śpiewały
2 os.	śpiewałeś +(e)ś śpiewał	śpiewałaś +(e)ś śpiewała	śpiewałoś +(e)ś śpiewało	śpiewaliście +(e)ście śpiewali	śpiewałyście +(e)ście śpiewały
3 os.	śpiewał	śpiewała	śpiewało	śpiewali	śpiewały

bezosobnik: śpiewano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę śpiewał będę śpiewać	będę śpiewała będę śpiewać	będę śpiewało będę śpiewać	będziemy śpiewali będziemy śpiewać	będziemy śpiewały będziemy śpiewać
2 os.	będziesz śpiewał będziesz śpiewać	będziesz śpiewała będziesz śpiewać	będziesz śpiewało będziesz śpiewać	będziecie śpiewali będziecie śpiewać	będziecie śpiewały będziecie śpiewać
3 os.	będzie śpiewał będzie śpiewać	będzie śpiewała będzie śpiewać	będzie śpiewało będzie śpiewać	będą śpiewali będą śpiewać	będą śpiewały będą śpiewać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		śpiewajmy
2 os.	śpiewaj	śpiewajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	śpiewałbym bym śpiewał	śpiewałabym bym śpiewała	śpiewałobym bym śpiewało	śpiewalibyśmy byśmy śpiewali	śpiewałybyśmy byśmy śpiewały
2 os.	śpiewałbyś byś śpiewał	śpiewałabyś byś śpiewała	śpiewałobyś byś śpiewało	śpiewalibyście byście śpiewali	śpiewałybyście byście śpiewały
3 os.	śpiewałby by śpiewał	śpiewałaby by śpiewała	śpiewałoby by śpiewało	śpiewaliby by śpiewali	śpiewałyby by śpiewały

bezosobnik: śpiewano by

bezokolicznik: śpiewać

imiesłów przysłówkowy współczesny: śpiewając

gerundium: śpiewanie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	śpiewanie	śpiewania
D.	śpiewania	śpiewań
C.	śpiewaniu	śpiewaniom
B.	śpiewanie	śpiewania
N.	śpiewaniem	śpiewaniami
Ms.	śpiewaniu	śpiewaniach
W.	śpiewanie	śpiewania

imiesłów przymiotnikowy czynny: śpiewający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	śpiewający	śpiewający	śpiewający	śpiewające	śpiewająca
D.	śpiewającego	śpiewającego	śpiewającego	śpiewającego	śpiewającej
C.	śpiewającemu	śpiewającemu	śpiewającemu	śpiewającemu	śpiewającej
B.	śpiewającego	śpiewającego	śpiewający	śpiewające	śpiewającą
N.	śpiewającym	śpiewającym	śpiewającym	śpiewającym	śpiewającą
Ms.	śpiewającym	śpiewającym	śpiewającym	śpiewającym	śpiewającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	śpiewający	śpiewający	śpiewające	śpiewające
D.	śpiewających	śpiewających	śpiewających	śpiewających
C.	śpiewającym	śpiewającym	śpiewającym	śpiewającym
B.	śpiewających	śpiewających	śpiewających	śpiewające
N.	śpiewającymi	śpiewającymi	śpiewającymi	śpiewającymi
Ms.	śpiewających	śpiewających	śpiewających	śpiewających

imiesłów przymiotnikowy bierny: śpiewany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	śpiewany	śpiewany	śpiewany	śpiewane	śpiewana
D.	śpiewanego	śpiewanego	śpiewanego	śpiewanego	śpiewanej
C.	śpiewanemu	śpiewanemu	śpiewanemu	śpiewanemu	śpiewanej
B.	śpiewanego	śpiewanego	śpiewany	śpiewane	śpiewaną
N.	śpiewanym	śpiewanym	śpiewanym	śpiewanym	śpiewaną
Ms.	śpiewanym	śpiewanym	śpiewanym	śpiewanym	śpiewanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	śpiewani	śpiewani	śpiewane	śpiewane
D.	śpiewanych	śpiewanych	śpiewanych	śpiewanych
C.	śpiewanym	śpiewanym	śpiewanym	śpiewanym
B.	śpiewanych	śpiewanych	śpiewanych	śpiewane
N.	śpiewanymi	śpiewanymi	śpiewanymi	śpiewanymi
Ms.	śpiewanych	śpiewanych	śpiewanych	śpiewanych

odpowiednik aspektowy: zaśpiewać

Składnia

Rz_osobowy

śpiewać

2. o ptakach

Definicja

o ptakach: wydawać melodyjne dźwięki

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt zwyczaje i zachowania zwierząt

Połączenia

ptak, skowronek, słowik śpiewa

Cytaty

Łąki i trawniki zaczynają się zielenić, krzewy i drzewa wypuszczają liście, ptaki śpiewają coraz głośniej.

źródło: NKJP: Elżbieta Kłobus, Zofia Wieczorek: Z astrologią pod rękę, 2007

Wieczorami w krzakach bzu śpiewały słowiki.

źródło: NKJP: Maria Nurowska: Listy miłości, 2008

Na parapecie siedział purpurowy drozd i śpiewał.

źródło: NKJP: Marta Tomaszewska: Wielkolud z Jaskini Piratów, 2001

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	śpiewam	śpiewamy
2 os.	śpiewasz	śpiewacie
3 os.	śpiewa	śpiewają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	śpiewałem +(e)m śpiewał	śpiewałam +(e)m śpiewała	śpiewałom +(e)m śpiewało	śpiewaliśmy +(e)śmy śpiewali	śpiewałyśmy +(e)śmy śpiewały
2 os.	śpiewałeś +(e)ś śpiewał	śpiewałaś +(e)ś śpiewała	śpiewałoś +(e)ś śpiewało	śpiewaliście +(e)ście śpiewali	śpiewałyście +(e)ście śpiewały
3 os.	śpiewał	śpiewała	śpiewało	śpiewali	śpiewały

bezosobnik: śpiewano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę śpiewał będę śpiewać	będę śpiewała będę śpiewać	będę śpiewało będę śpiewać	będziemy śpiewali będziemy śpiewać	będziemy śpiewały będziemy śpiewać
2 os.	będziesz śpiewał będziesz śpiewać	będziesz śpiewała będziesz śpiewać	będziesz śpiewało będziesz śpiewać	będziecie śpiewali będziecie śpiewać	będziecie śpiewały będziecie śpiewać
3 os.	będzie śpiewał będzie śpiewać	będzie śpiewała będzie śpiewać	będzie śpiewało będzie śpiewać	będą śpiewali będą śpiewać	będą śpiewały będą śpiewać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		śpiewajmy
2 os.	śpiewaj	śpiewajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	śpiewałbym bym śpiewał	śpiewałabym bym śpiewała	śpiewałobym bym śpiewało	śpiewalibyśmy byśmy śpiewali	śpiewałybyśmy byśmy śpiewały
2 os.	śpiewałbyś byś śpiewał	śpiewałabyś byś śpiewała	śpiewałobyś byś śpiewało	śpiewalibyście byście śpiewali	śpiewałybyście byście śpiewały
3 os.	śpiewałby by śpiewał	śpiewałaby by śpiewała	śpiewałoby by śpiewało	śpiewaliby by śpiewali	śpiewałyby by śpiewały

bezosobnik: śpiewano by

bezokolicznik: śpiewać

imiesłów przysłówkowy współczesny: śpiewając

gerundium: śpiewanie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	śpiewanie	śpiewania
D.	śpiewania	śpiewań
C.	śpiewaniu	śpiewaniom
B.	śpiewanie	śpiewania
N.	śpiewaniem	śpiewaniami
Ms.	śpiewaniu	śpiewaniach
W.	śpiewanie	śpiewania

imiesłów przymiotnikowy czynny: śpiewający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	śpiewający	śpiewający	śpiewający	śpiewające	śpiewająca
D.	śpiewającego	śpiewającego	śpiewającego	śpiewającego	śpiewającej
C.	śpiewającemu	śpiewającemu	śpiewającemu	śpiewającemu	śpiewającej
B.	śpiewającego	śpiewającego	śpiewający	śpiewające	śpiewającą
N.	śpiewającym	śpiewającym	śpiewającym	śpiewającym	śpiewającą
Ms.	śpiewającym	śpiewającym	śpiewającym	śpiewającym	śpiewającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	śpiewający	śpiewający	śpiewające	śpiewające
D.	śpiewających	śpiewających	śpiewających	śpiewających
C.	śpiewającym	śpiewającym	śpiewającym	śpiewającym
B.	śpiewających	śpiewających	śpiewających	śpiewające
N.	śpiewającymi	śpiewającymi	śpiewającymi	śpiewającymi
Ms.	śpiewających	śpiewających	śpiewających	śpiewających

imiesłów przymiotnikowy bierny: śpiewany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	śpiewany	śpiewany	śpiewany	śpiewane	śpiewana
D.	śpiewanego	śpiewanego	śpiewanego	śpiewanego	śpiewanej
C.	śpiewanemu	śpiewanemu	śpiewanemu	śpiewanemu	śpiewanej
B.	śpiewanego	śpiewanego	śpiewany	śpiewane	śpiewaną
N.	śpiewanym	śpiewanym	śpiewanym	śpiewanym	śpiewaną
Ms.	śpiewanym	śpiewanym	śpiewanym	śpiewanym	śpiewanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	śpiewani	śpiewani	śpiewane	śpiewane
D.	śpiewanych	śpiewanych	śpiewanych	śpiewanych
C.	śpiewanym	śpiewanym	śpiewanym	śpiewanym
B.	śpiewanych	śpiewanych	śpiewanych	śpiewane
N.	śpiewanymi	śpiewanymi	śpiewanymi	śpiewanymi
Ms.	śpiewanych	śpiewanych	śpiewanych	śpiewanych

odpowiednik aspektowy: zaśpiewać

Składnia

Rz_żywotny

śpiewać

Odesłania

Zob. też:

kląskać

3. w areszcie

Definicja

ujawniać coś, co dotąd stanowiło tajemnicę

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Prawo i łamanie prawa policja i inne służby mundurowe

Relacje znaczeniowe

synonimy:

sypać

Cytaty

W pewnym momencie dochodzi do tego, że ofiara zaczyna odczuwać wdzięczność i sympatię do kata. Zaczyna doceniać jego ludzkie odruchy. A kat czeka na ten moment. Wtedy właśnie pękasz. Zaczynasz sypać. Śpiewać. I wówczas dostajesz kolejną nagrodę.

źródło: NKJP: Mariusz Czubaj: 21:37, 2010

- Zapłacisz za to - ryczał - ale najpierw wyśpiewasz mi wszystko! Łączność! Kontakty! Siatka! - Po co ci to, Brunner? - w głosie Klossa dźwięczała nie ukrywana drwina. - Za parę godzin sam będziesz śpiewał.

źródło: NKJP: Andrzej Zbych: Stawka większa niż życie, 1967

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	śpiewam	śpiewamy
2 os.	śpiewasz	śpiewacie
3 os.	śpiewa	śpiewają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	śpiewałem +(e)m śpiewał	śpiewałam +(e)m śpiewała	śpiewałom +(e)m śpiewało	śpiewaliśmy +(e)śmy śpiewali	śpiewałyśmy +(e)śmy śpiewały
2 os.	śpiewałeś +(e)ś śpiewał	śpiewałaś +(e)ś śpiewała	śpiewałoś +(e)ś śpiewało	śpiewaliście +(e)ście śpiewali	śpiewałyście +(e)ście śpiewały
3 os.	śpiewał	śpiewała	śpiewało	śpiewali	śpiewały

bezosobnik: śpiewano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę śpiewał będę śpiewać	będę śpiewała będę śpiewać	będę śpiewało będę śpiewać	będziemy śpiewali będziemy śpiewać	będziemy śpiewały będziemy śpiewać
2 os.	będziesz śpiewał będziesz śpiewać	będziesz śpiewała będziesz śpiewać	będziesz śpiewało będziesz śpiewać	będziecie śpiewali będziecie śpiewać	będziecie śpiewały będziecie śpiewać
3 os.	będzie śpiewał będzie śpiewać	będzie śpiewała będzie śpiewać	będzie śpiewało będzie śpiewać	będą śpiewali będą śpiewać	będą śpiewały będą śpiewać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		śpiewajmy
2 os.	śpiewaj	śpiewajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	śpiewałbym bym śpiewał	śpiewałabym bym śpiewała	śpiewałobym bym śpiewało	śpiewalibyśmy byśmy śpiewali	śpiewałybyśmy byśmy śpiewały
2 os.	śpiewałbyś byś śpiewał	śpiewałabyś byś śpiewała	śpiewałobyś byś śpiewało	śpiewalibyście byście śpiewali	śpiewałybyście byście śpiewały
3 os.	śpiewałby by śpiewał	śpiewałaby by śpiewała	śpiewałoby by śpiewało	śpiewaliby by śpiewali	śpiewałyby by śpiewały

bezosobnik: śpiewano by

bezokolicznik: śpiewać

imiesłów przysłówkowy współczesny: śpiewając

gerundium: śpiewanie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	śpiewanie	śpiewania
D.	śpiewania	śpiewań
C.	śpiewaniu	śpiewaniom
B.	śpiewanie	śpiewania
N.	śpiewaniem	śpiewaniami
Ms.	śpiewaniu	śpiewaniach
W.	śpiewanie	śpiewania

imiesłów przymiotnikowy czynny: śpiewający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	śpiewający	śpiewający	śpiewający	śpiewające	śpiewająca
D.	śpiewającego	śpiewającego	śpiewającego	śpiewającego	śpiewającej
C.	śpiewającemu	śpiewającemu	śpiewającemu	śpiewającemu	śpiewającej
B.	śpiewającego	śpiewającego	śpiewający	śpiewające	śpiewającą
N.	śpiewającym	śpiewającym	śpiewającym	śpiewającym	śpiewającą
Ms.	śpiewającym	śpiewającym	śpiewającym	śpiewającym	śpiewającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	śpiewający	śpiewający	śpiewające	śpiewające
D.	śpiewających	śpiewających	śpiewających	śpiewających
C.	śpiewającym	śpiewającym	śpiewającym	śpiewającym
B.	śpiewających	śpiewających	śpiewających	śpiewające
N.	śpiewającymi	śpiewającymi	śpiewającymi	śpiewającymi
Ms.	śpiewających	śpiewających	śpiewających	śpiewających

imiesłów przymiotnikowy bierny: śpiewany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	śpiewany	śpiewany	śpiewany	śpiewane	śpiewana
D.	śpiewanego	śpiewanego	śpiewanego	śpiewanego	śpiewanej
C.	śpiewanemu	śpiewanemu	śpiewanemu	śpiewanemu	śpiewanej
B.	śpiewanego	śpiewanego	śpiewany	śpiewane	śpiewaną
N.	śpiewanym	śpiewanym	śpiewanym	śpiewanym	śpiewaną
Ms.	śpiewanym	śpiewanym	śpiewanym	śpiewanym	śpiewanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	śpiewani	śpiewani	śpiewane	śpiewane
D.	śpiewanych	śpiewanych	śpiewanych	śpiewanych
C.	śpiewanym	śpiewanym	śpiewanym	śpiewanym
B.	śpiewanych	śpiewanych	śpiewanych	śpiewane
N.	śpiewanymi	śpiewanymi	śpiewanymi	śpiewanymi
Ms.	śpiewanych	śpiewanych	śpiewanych	śpiewanych

odpowiednik aspektowy: wyśpiewać

Składnia

Rz_osobowy

śpiewać

Frazeologizmy

ktoś cienko śpiewa
ktoś śpiewa z innego klucza
wieś tańczy i śpiewa
wieś tańczy, wieś śpiewa

Data ostatniej modyfikacji: 18.07.2014