UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

dorożka

Chronologizacja

1802, Gazeta Warszawska, nr 47, polona.pl

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	dorożka	dorożki
D.	dorożki	dorożek

C.	dorożce	dorożkom
B.	dorożkę	dorożki
N.	dorożką	dorożkami
Ms.	dorożce	dorożkach
W.	dorożko	dorożki

Pochodzenie

ros. dróžki 'lekki powóz'

W polszczyźnie wyraz uległ wtórnej rusyfikacji (charakterystyczny dla rosyjskiego pełnogłos -oro-) w wyniku skojarzenia z ros. rzecz. doróga 'droga'.

Definicja

lekki pojazd konny z opuszczanym dachem, który służy do przewożenia osób za określoną opłatą we wskazane miejsce

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I TECHNIKA Transport transport lądowy

Relacje znaczeniowe

	synonimy:	drynda, fiakier
	hiperonimy:	powóz

Połączenia

elegancka, strojna, stylowa; góralska, królewska; dwukonna, konna dorożka
dorożka króla
dorożka z pasażerami, z przebierańcami, z turystami; dorożki z kapelami
buda, koła dorożki; korowód, parada, postój, przejazd dorożek
postój, zadaszenie dla dorożek
dorożkarz z dorożką
damy, goście w dorożce; ślady po dorożkach
siąść w dorożkę
dorożka jeździ, podjeżdża
sprowadzić, wynająć, złapać dorożkę; kontrolować dorożki
jechać/jeździć, nadjeżdżać, odjechać/odjeżdżać, powozić, przejechać/przejeżdżać, wyruszyć, zajechać dorożką
wsiąść/wsiadać, wskoczyć do dorożki
jechać w dorożce

Cytaty

	Do hotelu pojechali konną dorożką. źródło: NKJP: Alfred Szklarski: Tomek w krainie kangurów, 1957
	Gdy wjadą w sosnowy las, doktór podniesie, mimo upału, budę dorożki. źródło: NKJP: Hanna Krall: Prawnuk, Magazyn nr 2 dodatek do Gazety Wyborczej, 1998-01-09
	Od wczoraj miał funkcjonować na Rynku Głównym [...] tymczasowy postój dla dorożek, gdzie do wczesnego popołudnia jest cień. źródło: NKJP: (MM): Bez cienia dla koni, Dziennik Polski, 2001-05-02
	[...] wynajęła dorożkę, wzięła na ręce Hanię, udała się do wsi Chojny. źródło: NKJP: K.Jakubowski: Opowiadała kawały, trafiła do więzienia, Tygodnik Ciechanowski, 2006-01-05
	Ledwie wysiadł z dorożki, zostawiając woźnicy pański napiwek, otoczyła go gromada małych uliczników, zwabionych szykiem wielkiego pana. źródło: NKJP: Monika Piątkowska: Krakowska żałoba, 2006

Data ostatniej modyfikacji: 07.02.2023