UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

skrzypce

Chronologizacja

XVI w., SPXVI
Na podstawie indeksu haseł. Od 2. połowy XVI w. skrzypice

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: p2

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. skrzypce
D. skrzypiec
C. skrzypcom
B. skrzypce
N. skrzypcami
Ms. skrzypcach
W. skrzypce

Pochodzenie

Zob. skrzypieć

W st.pol. skrzypica i skrzypice (lm)

1.a instrument

Definicja

instrument mający cztery struny, na którym gra się, opierając go na obojczyku, podtrzymuje podbródkiem i wydobywa dźwięki za pomocą smyczka

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność artystyczna człowieka muzyka

Relacje znaczeniowe

synonimy:  skrzypica, skrzypice
hiperonimy:  instrument

Połączenia

  • akompaniament, brzmienie, dźwięk, klasa, lekcja, partie, zawodzenie; geniusz, nauczyciel, profesor, wirtuoz skrzypiec
  • futerał, pudło; koncert, utwór na skrzypce
  • akompaniament, gra, koncert, popis gry, przygrywanie na skrzypcach
  • skrzypce brzmią, dźwięczą, grają
  • słychać skrzypce
  • akompaniować, grać, przygrywać, zawodzić na skrzypcach

Cytaty

W szkole muzycznej całymi godzinami grała na skrzypcach.

źródło: NKJP: Bohdan Gadomski: Niekonwencjonalna Justyna, Express Ilustrowany, 2002-06-01

Biegnę do autobusu odwożącego nas na lotnisko. Wsiada ładna kobieta, w długiej lnianej sukni, trzyma w ręku pudło ze skrzypcami.

źródło: NKJP: Marian Marzyński: Sennik polsko-żydowski, 2005

Zza zamkniętych jeszcze drzwi wielkiego salonu dochodzi ciche brzdąkanie fortepianu i rzępolenie skrzypiec.

źródło: NKJP: Krystyna Uniechowska-Dembińska: Był pałac, 2008

Skinęła w stronę orkiestry. Ta skrzypcami podjęła pierwsze takty piosenki.

źródło: NKJP: Jerzy Andrzejewski: Popiół i diament, 1948

1.b zajęcia

Definicja

zajęcia lekcyjne, w czasie których uczy się gry na skrzypcach – instrumencie

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność artystyczna człowieka muzyka

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Edukacja i oświata pozaszkolne formy nauczania

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:  lekcja

Połączenia

  • klasa, lekcja skrzypiec
  • nauczycielka, pan, pani, profesor od skrzypiec
  • iść na skrzypce

Cytaty

Studiował na Wydziale Muzycznym Uniwersytetu Wiedeńskiego w klasie skrzypiec i harmonii oraz Wydziału Muzycznego Uniwersytetu Jagiellońskiego.

źródło: NKJP: Beata Zalot: Titz wydany, Tygodnik Podhalański, nr 44, 1999

Alicja może się od niej tylko czegoś nauczyć, ale nie może z nią być. Tę naukę sumuje zresztą banalnie profesorka od skrzypiec (Wanda Wiłkomirska) narzekająca na początku, że Alicja gra na nich bez uczucia, by po wszystkich opisanych w filmie przejściach pochwalić dziewczynę, że wreszcie gra z sercem.

źródło: NKJP: Jacek Szczerba: Z kina, Gazeta Wyborcza, 1996-09-30

Lekcji skrzypiec udzielał mi stary, głuchy profesor.

źródło: NKJP: Sławomir Mrożek: Teatr 4, 1970

Frazeologizmy

ktoś gra pierwsze skrzypce
ktoś zagrał pierwsze skrzypce
Data ostatniej modyfikacji: 22.02.2018
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj