UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

nieśmiały

Chronologizacja

SStp, SPXVI, SKN, SJPXVII, STR, SJPWar, SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

Pochodzenie

Zob. śmiały

1.a wstydliwy

Definicja

taki, który w relacji z innymi nie jest pewny siebie oraz odczuwa zakłopotanie i niepokój

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Usposobienie człowieka cechy charakteru, temperamentu, zdolności i umiejętności

Relacje znaczeniowe

antonimy:  śmiały
hiperonimy:  lękliwy

Połączenia

  • nieśmiały chłopak, chłopiec, człowiek, facet, mężczyzna; nieśmiała dziewczyna, dziewczynka, kobieta, osoba; nieśmiałe dziecko
  • nieśmiały w towarzystwie, wobec kobiet, z natury
  • chorobliwie, początkowo nieśmiały
  • nieśmiały i delikatny, nieśmiały i małomówny, nieśmiały i wstydliwy; cichy i nieśmiały, skromny i nieśmiały, wrażliwy i nieśmiały
  • bardzo, strasznie, wyjątkowo nieśmiały

Cytaty

Byłam wtedy inną, trochę nieśmiałą dziewczyną, a po wyborach stałam się bardziej pewna siebie.

źródło: NKJP: Arkadiusz Kielar: Nasze miss robią kariery!, Echo Dnia, 2005-05-13

Jestem chorobliwie nieśmiały. W kontaktach z nieznajomymi, zwłaszcza z kobietami, rumienię się jak dziecko.

źródło: NKJP: Irena Morawska: Bliżej świata, Gazeta Wyborcza, 1992-01-30

Bezpośredni, kontaktowy, ale w gruncie rzeczy chyba nieśmiały wobec kobiet, tak jak ja wobec mężczyzn.

źródło: NKJP: Sonia Raduńska: Białe zeszyty, 2005

Czasami widzę, że ktoś jest w potrzebie, ale nieśmiały, wstydzi się, więc gdy nie ma dużego ruchu podejdę, porozmawiam.

źródło: NKJP: Ludzie z teczki, Dziennik Polski, 2002-11-21

Zwierzęta nieśmiałe, delikatniejsze z natury mogą być odpędzane od jedzenia przez żarłoki, które w efekcie tyją jeszcze bardziej.

źródło: NKJP: Hanna Jurczak-Gucwińska: Zwierzęta w moim domu, 1997

Odmiana

część mowy: przymiotnik


Stopień równy

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. nieśmiały
nieśmiały
nieśmiały
nieśmiałe
nieśmiała
D. nieśmiałego
nieśmiałego
nieśmiałego
nieśmiałego
nieśmiałej
C. nieśmiałemu
nieśmiałemu
nieśmiałemu
nieśmiałemu
nieśmiałej
B. nieśmiałego
nieśmiałego
nieśmiały
nieśmiałe
nieśmiałą
N. nieśmiałym
nieśmiałym
nieśmiałym
nieśmiałym
nieśmiałą
Ms. nieśmiałym
nieśmiałym
nieśmiałym
nieśmiałym
nieśmiałej
W. nieśmiały
nieśmiały
nieśmiały
nieśmiałe
nieśmiała
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. nieśmiali
nieśmiali
nieśmiałe
nieśmiałe
D. nieśmiałych
nieśmiałych
nieśmiałych
nieśmiałych
C. nieśmiałym
nieśmiałym
nieśmiałym
nieśmiałym
B. nieśmiałych
nieśmiałych
nieśmiałych
nieśmiałe
N. nieśmiałymi
nieśmiałymi
nieśmiałymi
nieśmiałymi
Ms. nieśmiałych
nieśmiałych
nieśmiałych
nieśmiałych
W. nieśmiali
nieśmiali
nieśmiałe
nieśmiałe

Składnia

Rz żywotny + nieśmiały + bez ograniczeń
szyk: neutralny

1.b świadczący o wstydliwości

Definicja

świadczący o tym, że ktoś nie jest pewny siebie oraz odczuwa zakłopotanie i niepokój

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Usposobienie człowieka cechy charakteru, temperamentu, zdolności i umiejętności

Relacje znaczeniowe

antonimy:  śmiały
hiperonimy:  lękliwy

Połączenia

  • nieśmiały głos, krok, szept, uśmiech; atak, protest; nieśmiała próba; myśl, propozycja, prośba, sugestia, uwaga, zapowiedź; nadzieja; nieśmiałe spojrzenie; pytanie; nieśmiałe brawa, oklaski; oznaki, pocałunki; marzenia, początki

Cytaty

Stał jakby nieco zakłopotany, z charakterystycznym nieśmiałym uśmiechem na twarzy. Słuchał przemówień i pochwał.

źródło: NKJP: Wojciech Michałowicz: Strzelecki rekord NHL Wayne'a Gretzky'ego, Gazeta Wyborcza, 1994-03-25

Myślę, że powinniśmy tę debatę zakończyć. To jest tylko nieśmiała prośba, bo każdy ma prawo zabrać głos.

źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 22.01.1993

Znowu zapadła na chwilę cisza, po czym rozległy się oklaski, najpierw pojedyncze i nieśmiałe, ale potem gromkie i powszechne.

źródło: NKJP: Piotr Niklewicz: Niezwykła kariera Antoniego K, 2006

Na moje nieśmiałe pytanie, po co sobie zadaje tyle trudu, odpowiedział krótko: „Służba!”.

źródło: NKJP: Z pamiętnika turysty, Dziennik Polski, 2002-08-17

Zatrzymał się w progu, powiódł po naszych twarzach spojrzeniem, w którym niewiara walczyła z nieśmiałą nadzieją.

źródło: NKJP: Artur Baniewicz: Dobry powód, by zabijać, 2005

Odmiana

część mowy: przymiotnik


Stopień równy

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. nieśmiały
nieśmiały
nieśmiały
nieśmiałe
nieśmiała
D. nieśmiałego
nieśmiałego
nieśmiałego
nieśmiałego
nieśmiałej
C. nieśmiałemu
nieśmiałemu
nieśmiałemu
nieśmiałemu
nieśmiałej
B. nieśmiałego
nieśmiałego
nieśmiały
nieśmiałe
nieśmiałą
N. nieśmiałym
nieśmiałym
nieśmiałym
nieśmiałym
nieśmiałą
Ms. nieśmiałym
nieśmiałym
nieśmiałym
nieśmiałym
nieśmiałej
W. nieśmiały
nieśmiały
nieśmiały
nieśmiałe
nieśmiała
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. nieśmiali
nieśmiali
nieśmiałe
nieśmiałe
D. nieśmiałych
nieśmiałych
nieśmiałych
nieśmiałych
C. nieśmiałym
nieśmiałym
nieśmiałym
nieśmiałym
B. nieśmiałych
nieśmiałych
nieśmiałych
nieśmiałe
N. nieśmiałymi
nieśmiałymi
nieśmiałymi
nieśmiałymi
Ms. nieśmiałych
nieśmiałych
nieśmiałych
nieśmiałych
W. nieśmiali
nieśmiali
nieśmiałe
nieśmiałe

Składnia

Rz nieżywotny + nieśmiały + bez ograniczeń
szyk: neutralny
Data ostatniej modyfikacji: 30.01.2014
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj