UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

wyżyć się

Chronologizacja

1937, Przegląd Współczesny, Tomy 62-63, books.google.pl

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. wyżyję się
wyżyjemy się
2 os. wyżyjesz się
wyżyjecie się
3 os. wyżyje się
wyżyją się

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. wyżyłem się
+(e)m się wyżył
wyżyłam się
+(e)m się wyżyła
wyżyłom się
+(e)m się wyżyło
wyżyliśmy się
+(e)śmy się wyżyli
wyżyłyśmy się
+(e)śmy się wyżyły
2 os. wyżyłeś się
+(e)ś się wyżył
wyżyłaś się
+(e)ś się wyżyła
wyżyłoś się
+(e)ś się wyżyło
wyżyliście się
+(e)ście się wyżyli
wyżyłyście się
+(e)ście się wyżyły
3 os. wyżył się
wyżyła się
wyżyło się
wyżyli się
wyżyły się

bezosobnik: wyżyto się

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. wyżyjmy się
2 os. wyżyj się
wyżyjcie się

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. wyżyłbym się
bym się wyżył
wyżyłabym się
bym się wyżyła
wyżyłobym się
bym się wyżyło
wyżylibyśmy się
byśmy się wyżyli
wyżyłybyśmy się
byśmy się wyżyły
2 os. wyżyłbyś się
byś się wyżył
wyżyłabyś się
byś się wyżyła
wyżyłobyś się
byś się wyżyło
wyżylibyście się
byście się wyżyli
wyżyłybyście się
byście się wyżyły
3 os. wyżyłby się
by się wyżył
wyżyłaby się
by się wyżyła
wyżyłoby się
by się wyżyło
wyżyliby się
by się wyżyli
wyżyłyby się
by się wyżyły

bezosobnik: wyżyto by się

bezokolicznik: wyżyć się

imiesłów przysłówkowy uprzedni: wyżywszy się

gerundium: wyżycie się

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. wyżycie się
wyżycia się
D. wyżycia się
wyżyć się
C. wyżyciu się
wyżyciom się
B. wyżycie się
wyżycia się
N. wyżyciem się
wyżyciami się
Ms. wyżyciu się
wyżyciach się
W. wyżycie się
wyżycia się

odpowiednik aspektowy: wyżywać się

1. w pracy

Definicja

spełnić się w czymś, czerpiąc z tego przyjemność i satysfakcję

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:  spełnić się

Połączenia

  • wyżyć się w sporcie, w pracy
  • wyżyć się artystycznie, społecznie
  • móc wyżyć się

Cytaty

Przy okazji festynu na stadionie wyżyły się plastycznie młodsze dzieci, które rysowały, malowały, wydzierały i naklejały pod fachowym okiem pań instruktorek.

źródło: NKJP: (zg): Liczy się tylko majówka, Euroregio Glacensis nr 19 (125), 2000

Miałoby to ogromne znaczenie tylko w powieści, takie powikłanie kontrowersyjne sytuacji. Powieściopisarz wyżyłby się w tym, ale my...

źródło: NKJP: Czesław Kuriata: Spowiedź pamięci, Próba światła, 1985

Nie chcę być w domu. Dzięki programowi może wyżyję się w jakiś sposób – mówi.

źródło: NKJP: Oni zrobią wszystko dla roli w reklamie, Dlaczego?, 2009-07-21

Składnia

bez ograniczeń + wyżyć się +
(w CZYM)

2. na psie

Definicja

wyładować na kimś lub na czymś negatywne emocje

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Stany psychiczne człowieka zachowania emocjonalne

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Relacje międzyludzkie określenia relacji międzyludzkich

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:  odreagować

Połączenia

  • wyżyć się na dziecku, na psie

Cytaty

Mytnik już się jednak uspokajał. Jest szansa, że wyżyje się na kimś innym niż komisarz.

źródło: NKJP: Tomasz Konatkowski: Wilcza wyspa, 2006

Zgnoję tych facetów, wyżyję się na nich, puszczę ich z torbami [...].

źródło: NKJP: Marek Kochan: Plac zabaw, 2007

Wiesz, są różne sposoby. Można wyjść na chwilę z pokoju [...] albo zwyczajnie odpuścić, jak masz już dosyć... - ...nie upierać się przy swoim [...], wyżyć się na czymś, przelać na papier...

źródło: NKJP: Grażyna Plebanek: Pudełko ze szpilkami, 2002

Składnia

bez ograniczeń + wyżyć się +
na KIM/CZYM

3. w młodości

Definicja

zaspokoić potrzebę rozładowania energii lub przeżycia intensywnych emocji

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Stany psychiczne człowieka zachowania emocjonalne

Cytaty

Wieści o wojnach i walkach zwabiły jednak na Północ całe mrowie zabijaków, awanturników, łowców przygód i innych niespokojnych duchów szukających łupu i możliwości wyżycia się.

źródło: NKJP: Andrzej Sapkowski: Wieża Jaskółki, 1997

[...] lepiej jak młodzież wyżyje się na treningu niż na ulicy miasta.

źródło: NKJP: Jarosław Bargieł: Mocni i wszechstronni, Wieści Podwarszawskie, 2008-05-25

Piłka nożna to dobry sposób na „wyżycie się“, oderwanie od codzienności.

źródło: NKJP: Mirosława Książek: Piątkowy król strzelców, Dziennik Zachodni, 2003-12-05

Data ostatniej modyfikacji: 26.12.2017
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj