UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

ruszyć się

Chronologizacja

2 połowa XIV w., SStp

Pochodzenie

Zob. ruszyć

1. wykonać ruch

Definicja

wykonać jakiegoś rodzaju ruch - mimowolne lub celowe przemieszczenie się

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii ruch i spoczynek

Relacje znaczeniowe

synonimy:

poruszyć się

Połączenia

chcieć, móc; pozwalać się ruszyć

Cytaty

Nie wiem, co zrobiła z nami matka Natura, ale przez pierwsze tygodnie mieliśmy słuch tak wyostrzony, że budziło nas mlaśnięcie dziecka przez sen lub szelest jego kołderki, kiedy ruszyło się w łóżeczku.

źródło: NKJP: Dziecko i podczerwień, Usenet -- pl.soc.dzieci, 2006-01-19

Jakie szczęście, że ze strachu ruszyć się nie mogłem, bobym się skompromitował.

źródło: NKJP: Sławomir Mrożek: Opowiadania 1974-1979, 179

Paraliż ciała i mowy, ruszyć się nie mogę, mówić nie mogę.

źródło: NKJP: Janusz Rudnicki: Mój Wehrmacht, 2004

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	ruszę się	ruszymy się
2 os.	ruszysz się	ruszycie się
3 os.	ruszy się	ruszą się

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	ruszyłem się +(e)m się ruszył	ruszyłam się +(e)m się ruszyła	ruszyłom się +(e)m się ruszyło	ruszyliśmy się +(e)śmy się ruszyli	ruszyłyśmy się +(e)śmy się ruszyły
2 os.	ruszyłeś się +(e)ś się ruszył	ruszyłaś się +(e)ś się ruszyła	ruszyłoś się +(e)ś się ruszyło	ruszyliście się +(e)ście się ruszyli	ruszyłyście się +(e)ście się ruszyły
3 os.	ruszył się	ruszyła się	ruszyło się	ruszyli się	ruszyły się

bezosobnik: ruszono się

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		ruszmy się
2 os.	rusz się	ruszcie się

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	ruszyłbym się bym się ruszył	ruszyłabym się bym się ruszyła	ruszyłobym się bym się ruszyło	ruszylibyśmy się byśmy się ruszyli	ruszyłybyśmy się byśmy się ruszyły
2 os.	ruszyłbyś się byś się ruszył	ruszyłabyś się byś się ruszyła	ruszyłobyś się byś się ruszyło	ruszylibyście się byście się ruszyli	ruszyłybyście się byście się ruszyły
3 os.	ruszyłby się by się ruszył	ruszyłaby się by się ruszyła	ruszyłoby się by się ruszyło	ruszyliby się by się ruszyli	ruszyłyby się by się ruszyły

bezosobnik: ruszono by się

bezokolicznik: ruszyć się

imiesłów przysłówkowy uprzedni: ruszywszy się

gerundium: ruszenie się

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	ruszenie się	ruszenia się
D.	ruszenia się	ruszeń się
C.	ruszeniu się	ruszeniom się
B.	ruszenie się	ruszenia się
N.	ruszeniem się	ruszeniami się
Ms.	ruszeniu się	ruszeniach się
W.	ruszenie się	ruszenia się

odpowiednik aspektowy: ruszać się

2. z domu

Definicja

opuszczając jakieś miejsce, zacząć przemieszczać się w jakimś kierunku we właściwy dla siebie sposób

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii ruch i spoczynek

Połączenia

ruszyć się z domu; z miejsca; z Warszawy
ruszyć się zza stołu
ruszyć się stąd; dalej; wreszcie
nie ruszyć się nigdzie

Cytaty

Doktor Jakub nie chciał ruszyć się z Wielkich Łuk i tylko co pewien czas przysyłał owoce ze swego sadu w okrągłych koszykach obszytych płótnem.

źródło: NKJP: Jan Brzechwa: Gdy owoc dojrzewa, 1958

Rozmawiamy ze Zbigniewem Janickim, „aniołem stróżem”, który czuwa nad bezpieczeństwem dzieci na przejściu dla pieszych przy SP nr 5 przy ul. Zamkowej w Pabianicach: - Czy dzieci proszą pana o pomoc w przejściu przez jezdnię? - Jasne. Nie ruszą się z chodnika, dopóki ich sam nie poprowadzę.

źródło: NKJP: (aga): Mamy parę pytań, Express Ilustrowany, 2002-02-02

Schemat ten łamią wczasowiczki. Ale niektóre z nich zachowują się tak, jakby nie mogły bez samca ruszyć się z leżaka do morza.

źródło: NKJP: Anna Hertnanowska: Czy wakacje trzeba spędzać z partnerem, czy może lepiej oddzielnie - pytają \„Wysokie Obcasy\” ..., Gazeta Wyborcza, 1999-09-04

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	ruszę się	ruszymy się
2 os.	ruszysz się	ruszycie się
3 os.	ruszy się	ruszą się

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	ruszyłem się +(e)m się ruszył	ruszyłam się +(e)m się ruszyła	ruszyłom się +(e)m się ruszyło	ruszyliśmy się +(e)śmy się ruszyli	ruszyłyśmy się +(e)śmy się ruszyły
2 os.	ruszyłeś się +(e)ś się ruszył	ruszyłaś się +(e)ś się ruszyła	ruszyłoś się +(e)ś się ruszyło	ruszyliście się +(e)ście się ruszyli	ruszyłyście się +(e)ście się ruszyły
3 os.	ruszył się	ruszyła się	ruszyło się	ruszyli się	ruszyły się

bezosobnik: ruszono się

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		ruszmy się
2 os.	rusz się	ruszcie się

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	ruszyłbym się bym się ruszył	ruszyłabym się bym się ruszyła	ruszyłobym się bym się ruszyło	ruszylibyśmy się byśmy się ruszyli	ruszyłybyśmy się byśmy się ruszyły
2 os.	ruszyłbyś się byś się ruszył	ruszyłabyś się byś się ruszyła	ruszyłobyś się byś się ruszyło	ruszylibyście się byście się ruszyli	ruszyłybyście się byście się ruszyły
3 os.	ruszyłby się by się ruszył	ruszyłaby się by się ruszyła	ruszyłoby się by się ruszyło	ruszyliby się by się ruszyli	ruszyłyby się by się ruszyły

bezosobnik: ruszono by się

bezokolicznik: ruszyć się

imiesłów przysłówkowy uprzedni: ruszywszy się

gerundium: ruszenie się

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	ruszenie się	ruszenia się
D.	ruszenia się	ruszeń się
C.	ruszeniu się	ruszeniom się
B.	ruszenie się	ruszenia się
N.	ruszeniem się	ruszeniami się
Ms.	ruszeniu się	ruszeniach się
W.	ruszenie się	ruszenia się

odpowiednik aspektowy: ruszać się

Składnia

ruszyć się

SKĄD + (DOKĄD)

3. w sprawie

Definicja

pot.

zacząć zmieniać się we właściwy dla siebie sposób

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii jakość i intensywność

Cytaty

Zgłosiła tę sprawę w administracji, po pół roku znów się tam zjawiła z pytaniem, czy coś ruszyło się w jej sprawie, usłyszała wtedy, że powinna napisać pismo o przycięcie bądź wycięcie drzewa.

źródło: NKJP: BAB: Drzewo pod oknem, Trybuna Śląska, 2002-03-06

Mieszkańcy Nakła i okolic liczą przede wszystkim na to, że ruszy się coś w kwestii zatrudnienia. Dzięki tego typu inwestycjom jest możliwy spadek stopy bezrobocia w powiecie nakielskim.

źródło: NKJP: MN, Nakielski Czas, 2006-03-29

Po kilkumiesięcznej stagnacji, ruszyły się wreszcie ceny płodów rolnych na targowiskach w miejscowościach dawnego woj. piotrkowskiego.

źródło: NKJP: mj: Ruszyły się ceny na targowiskach, Dziennik Łódzki, 2003-02-25

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	ruszę się	ruszymy się
2 os.	ruszysz się	ruszycie się
3 os.	ruszy się	ruszą się

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	ruszyłem się +(e)m się ruszył	ruszyłam się +(e)m się ruszyła	ruszyłom się +(e)m się ruszyło	ruszyliśmy się +(e)śmy się ruszyli	ruszyłyśmy się +(e)śmy się ruszyły
2 os.	ruszyłeś się +(e)ś się ruszył	ruszyłaś się +(e)ś się ruszyła	ruszyłoś się +(e)ś się ruszyło	ruszyliście się +(e)ście się ruszyli	ruszyłyście się +(e)ście się ruszyły
3 os.	ruszył się	ruszyła się	ruszyło się	ruszyli się	ruszyły się

bezosobnik: ruszono się

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		ruszmy się
2 os.	rusz się	ruszcie się

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	ruszyłbym się bym się ruszył	ruszyłabym się bym się ruszyła	ruszyłobym się bym się ruszyło	ruszylibyśmy się byśmy się ruszyli	ruszyłybyśmy się byśmy się ruszyły
2 os.	ruszyłbyś się byś się ruszył	ruszyłabyś się byś się ruszyła	ruszyłobyś się byś się ruszyło	ruszylibyście się byście się ruszyli	ruszyłybyście się byście się ruszyły
3 os.	ruszyłby się by się ruszył	ruszyłaby się by się ruszyła	ruszyłoby się by się ruszyło	ruszyliby się by się ruszyli	ruszyłyby się by się ruszyły

bezosobnik: ruszono by się

bezokolicznik: ruszyć się

imiesłów przysłówkowy uprzedni: ruszywszy się

gerundium: ruszenie się

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	ruszenie się	ruszenia się
D.	ruszenia się	ruszeń się
C.	ruszeniu się	ruszeniom się
B.	ruszenie się	ruszenia się
N.	ruszeniem się	ruszeniami się
Ms.	ruszeniu się	ruszeniach się
W.	ruszenie się	ruszenia się

odpowiednik aspektowy: ruszać się

Składnia

ruszyć się

(w CZYM)

4. podjąć działanie

Definicja

pot.

zacząć robić coś

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

Połączenia

rusz się wreszcie
rusz się i zrób coś
rusz się człowieku

Cytaty

	Zrób coś wreszcie! Rusz się! źródło: NKJP: Wiesława Maria Korczyńska: Wróć..., 2001
	Musicie się zaangażować czynnie. Ruszcie się. Reagujcie. Sprzeciwiajcie się. Kwestionujcie. Krzyczcie. Żądajcie. Walczcie. Realizujcie swoje rewolucyjne cele. źródło: NKJP: Jacek Bocheński: Tyberiusz Cezar, 2009
	- No ruszże się, człowieku - warczał Wyższy. - Nie jesteś na wczasach! źródło: NKJP: Grzegorz Mathea: IV Rzeczpospolita, 2005
	Także do dzieła i ruszcie się z tym marketingiem i ściągnijcie parę lepszych firm do miasteczka, to was ludzie na rękach będą nosić [...]. źródło: Internet
	- Rany boskie, tam muszą być ranni! - Leon dopadł wieszaka, na którym zawsze wisiał żółty sztormiak. - Ludzie, ruszcie się! źródło: NKJP: Krystyna Boglar: Zobaczysz, że pewnego dnia..., 1996

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	ruszę się	ruszymy się
2 os.	ruszysz się	ruszycie się
3 os.	ruszy się	ruszą się

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	ruszyłem się +(e)m się ruszył	ruszyłam się +(e)m się ruszyła	ruszyłom się +(e)m się ruszyło	ruszyliśmy się +(e)śmy się ruszyli	ruszyłyśmy się +(e)śmy się ruszyły
2 os.	ruszyłeś się +(e)ś się ruszył	ruszyłaś się +(e)ś się ruszyła	ruszyłoś się +(e)ś się ruszyło	ruszyliście się +(e)ście się ruszyli	ruszyłyście się +(e)ście się ruszyły
3 os.	ruszył się	ruszyła się	ruszyło się	ruszyli się	ruszyły się

bezosobnik: ruszono się

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		ruszmy się
2 os.	rusz się	ruszcie się

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	ruszyłbym się bym się ruszył	ruszyłabym się bym się ruszyła	ruszyłobym się bym się ruszyło	ruszylibyśmy się byśmy się ruszyli	ruszyłybyśmy się byśmy się ruszyły
2 os.	ruszyłbyś się byś się ruszył	ruszyłabyś się byś się ruszyła	ruszyłobyś się byś się ruszyło	ruszylibyście się byście się ruszyli	ruszyłybyście się byście się ruszyły
3 os.	ruszyłby się by się ruszył	ruszyłaby się by się ruszyła	ruszyłoby się by się ruszyło	ruszyliby się by się ruszyli	ruszyłyby się by się ruszyły

bezosobnik: ruszono by się

bezokolicznik: ruszyć się

imiesłów przysłówkowy uprzedni: ruszywszy się

gerundium: ruszenie się

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	ruszenie się	ruszenia się
D.	ruszenia się	ruszeń się
C.	ruszeniu się	ruszeniom się
B.	ruszenie się	ruszenia się
N.	ruszeniem się	ruszeniami się
Ms.	ruszeniu się	ruszeniach się
W.	ruszenie się	ruszenia się

Składnia

ruszyć się

(z CZYM)

Data ostatniej modyfikacji: 20.10.2015