Chronologizacja
Pochodzenie
psł. *buŕa
1. pogoda
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK I PRZYRODA Pogoda zjawiska atmosferyczne
Połączenia
- groźna, gwałtowna, huraganowa, okropna, potężna, silna, straszliwa, straszna, wielka; długotrwała, krótka, nagła; jesienna, letnia, wiosenna; czerwcowa, lipcowa, majowa; nocna; termiczna, tropikalna; morska; nadciągająca, szalejąca burza; burza gradowa, śnieżna
- burza z błyskawicami, z deszczem, z gradem, z gradobiciem, z grzmotami, z piorunami, z ulewą, z wyładowaniami atmosferycznymi
- burza na jeziorze, na morzu; burza w górach, w nocy
- burza i deszcz, burza i grad, burza i gradobicie, burza i pioruny, burza i ulewa, burza i wiatr, burza i wyładowania atmosferyczne; burze i huragany, burze i nawałnice, burze i opady, burze i wichury; chmury i burza, wichry i burze
- grzmoty, huk, odgłosy, pomruki, ryk; efekt, skutki; koniec, początek; centrum, strefa burzy
- burza idzie, nadciąga, zbliża się; rozpętała się, rozszalała się, szaleje; minęła, przeszła/przechodzi, przetoczyła się, ucichła, ustała; powaliła coś, spowodowała coś, uszkodziła coś
- bać się, przestraszyć się burzy
- przeczekać, zwiastować burzę
- zanosić się, zbierać się na burzę; powalony przez burzę
- chronić się, schronić się; uciekać przed burzą
Cytaty
|
Zza horyzontu nadciągała burza, niebo co i rusz płonęło światłem dalekich błyskawic, tak dalekich, że nie słychać było nawet pomruku gromów. źródło: NKJP: Andrzej Sapkowski: Narrenturm, 2002 |
|
|
Obudził się [...], gdy grzmot październikowej burzy rozdarł niebo. źródło: NKJP: Monika Piątkowska: Krakowska żałoba, 2006 |
|
|
Na burzę nie zanosi się jednak wcale. Niebo jest pogodne, cały świat zalany słoneczną, upalną jasnością. źródło: NKJP: Irena Jurgielewiczowa: Ten obcy, 1990 |
|
|
Siła wiatru to około siedem metrów na sekundę, jednak podczas burz będzie bardzo porywisty. źródło: NKJP: Marcin Jarosz: Z pogodą na opak, Echo Dnia, 2006-07-15 |
|
|
[...] przez Polskę przechodził chłodny front z burzami i deszczem. źródło: NKJP: Śmiertelne ofiary wichury nad Polską, Gazeta Wyborcza, 1997-04-12/1997-04-13 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: ż
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | burza |
burze |
|
| D. | burzy |
burz |
|
| C. | burzy |
burzom |
|
| B. | burzę |
burze |
|
| N. | burzą |
burzami |
|
| Ms. | burzy |
burzach |
|
| W. | burzo |
burze |
2. reakcja
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Stany psychiczne człowieka zachowania emocjonalne
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego stosunki, grupy i organizacje społeczne
Połączenia
- medialna, polityczna; mała, ogromna; prawdziwa burza; burza prasowa
- burza dyskusji, protestów
- burza na sali; burza w domu, w jakimś środowisku; w mediach, w prasie
- atmosfera burzy
- burza rozpętała się, rozszalała, wybuchła, zaczęła się
- rozpętać, spowodować, sprowadzić, wywołać; uciszyć; przeczekać burzę
Cytaty
|
[...] lawina dyskusji, wielka medialna burza o podatku liniowym sprawiła, że wszystkie inne sprawy znalazły się w cieniu. źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 10.09.1998 |
|
|
Stenogramy podsłuchów znalazły się w aktach i służyły jako dowód przeciwko oskarżonemu, co wzbudziło prasową burzę. źródło: NKJP: Czułe uszy, Dziennik Polski, 2001-02-02 |
|
|
Kiedy afera wyszła na jaw, wybuchła burza. źródło: NKJP: Marek Rybarczyk: Wielka Brytania, Gazeta Wyborcza, 1997-11-13 |
|
|
[...] Rada Najwyższa podjęła decyzję o oddaniu Galicji Wschodniej pod administrację polską na 25 lat jako mandatu Ligi Narodów. Decyzja ta wywołała burzę protestów w Polsce. źródło: NKJP: Waldemar Michowicz: Historia dyplomacji polskiej, 1995 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: ż
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | burza |
burze |
|
| D. | burzy |
burz |
|
| C. | burzy |
burzom |
|
| B. | burzę |
burze |
|
| N. | burzą |
burzami |
|
| Ms. | burzy |
burzach |
|
| W. | burzo |
burze |
3. emocje
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Stany psychiczne człowieka emocje i uczucia
Połączenia
- emocjonalna, uczuciowa burza
- burza emocji, namiętności, uczuć
- burza w sercu
Cytaty
|
Romansując na prawo i lewo, wciąż doświadczała burz uczuciowych [...]. źródło: NKJP: Waldemar Borzestowski: Bulterier Samson i ja, 2008 |
|
|
[...] siostra Weronika, porwana burzą sprzecznych uczuć, wstydem i złością, chłopskim uporem i słodyczą skruchy [...] zawołała zbolałym głosem [...]. źródło: NKJP: Andrzej Szczypiorski: Początek, 1990 |
|
|
Burzę emocji podczas ostatniej sesji Rady Miasta wywołał projekt prezydenta, by budynek [...] przeznaczony pierwotnie na mieszkania socjalne, przeznaczyć wyłącznie dla społeczności romskiej. źródło: NKJP: Strach przed Cyganem, Dziennik Polski, 2003-07-07 |
|
|
„Kazirodztwo”, podobnie jak „Henry i June”, ma przede wszystkim wartość dokumentalną, bo opisy uczuciowych uniesień autorki przypominają burze w sercu pensjonarki. źródło: NKJP: Krzysztof Varga: Pensjonarski witalizm, Gazeta Wyborcza, 1997-06-19 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: ż
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | burza |
burze |
|
| D. | burzy |
burz |
|
| C. | burzy |
burzom |
|
| B. | burzę |
burze |
|
| N. | burzą |
burzami |
|
| Ms. | burzy |
burzach |
|
| W. | burzo |
burze |
4. gwałtowne wydarzenie
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie słownictwo oceniające
Połączenia
- historyczna, rewolucyjna, wojenna; krwawa burza; dziejowe, życiowe burze
- burze historii
Cytaty
|
W II połowie czerwca 1920 r. [...] burza wojenna zaczęła się zbliżać do rdzennych ziem Rzeczypospolitej [...]. źródło: NKJP: Jerzy Przybylski: Marynarze w walce o niepodległość Polski (1918-1920), 1999 |
|
|
[...] turkmeński prezydent nie dał się zaskoczyć rewolucyjnej burzy, jaka przewaliła się nad byłym imperium rosyjskim. źródło: NKJP: Wojciech Jagielski: W krainie Nijazowa, Gazeta Wyborcza, 1993-01-22 |
|
|
Kościół to nie tylko instytucja, ale przede wszystkim ludzie, którzy tworzą wspólnotę i przechowują tożsamość narodową mimo wielu burz w historii, mimo utraty wolności. źródło: NKJP: (DOK): Korzenie naszej wiary, Echo Dnia, 2005-06-13 |
|
|
[...] o ile intelekt kształtuje się w bibliotecznej ciszy - o tyle charakter w burzach życiowych [...]. źródło: NKJP: Andrzej Wasilewski: Karma - los człowieka, 2002 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: ż
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | burza |
burze |
|
| D. | burzy |
burz |
|
| C. | burzy |
burzom |
|
| B. | burzę |
burze |
|
| N. | burzą |
burzami |
|
| Ms. | burzy |
burzach |
|
| W. | burzo |
burze |
5. dużo czegoś
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
KATEGORIE FIZYCZNE Ilość, liczby i liczenie ogólne określenia ilości
Połączenia
- burza loków, włosów; braw, oklasków
Cytaty
|
Burzy złotych falujących włosów nie dało się najwidoczniej w żaden sposób opanować [...]. źródło: NKJP: Mirosław M. Bujko: Wyspy szerszenia, 2008 |
|
|
Blondyna z burzą długich loków sama się zastanawiała nad tym, czy lesbijki potrafią się nawzajem rozpoznać. źródło: NKJP: Ariadna Machowska: Reportaż, Magazyn nr 21 dodatek do Gazety Wyborczej, 1994-05-27 |
|
|
Zza rośliny, obsypanej burzą białych kwiatków, trafiło go roztargnione spojrzenie. źródło: NKJP: Małgorzata Musierowicz: Dziecko piątku, 1993 |
|
|
Burza barw i roślin zdobi balkon Mirosławy i Ryszarda Kosmalów [...]. źródło: NKJP: (ATA): Balkonowy konkurs, Echo Dnia, 2004-09-23 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: ż
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | burza |
burze |
|
| D. | burzy |
burz |
|
| C. | burzy |
burzom |
|
| B. | burzę |
burze |
|
| N. | burzą |
burzami |
|
| Ms. | burzy |
burzach |
|
| W. | burzo |
burze |
Inne uwagi
Zwykle lp
Składnia
|
+ | burza | + |
CZEGO
|