UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

królować

Chronologizacja

1 połowa XIV w., SStp
W postaci: krolewać

Pochodzenie

Zob. król 1

1. w państwie

Definicja

rządzić państwem będąc królem lub królową

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Funkcjonowanie państwa władza państwowa

Połączenia

Herod królował
królować w Jerozolimie

Cytaty

W Lotaryngii królował [...] Stanisław Leszczyński, który sam zapraszał młodych synów szlacheckich do Nancy, żeby ich kształcić.

źródło: NKJP: Paweł Wroński: Z PROF. JÓZEFEM A. GIEROWSKIM ROZMAWIA PAWEŁ WROŃSKI, Gazeta Wyborcza, 1996-07-12

Kiedy król Herod królował i nad Żydami panował, wtenczas się Chrystus narodził [...].

źródło: NKJP: Marcin Korniluk: Herody – wiejskie przedstawienia, Głos Siemiatycz, 2006-12-29

Maharadżowie będą królowali tam, gdzie panowali w czasach przedkolonialnych.

źródło: NKJP: Krzysztof Mroziewicz: Zawód władca, Polityka, 2008-01-19

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	króluję	królujemy
2 os.	królujesz	królujecie
3 os.	króluje	królują

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	królowałem +(e)m królował	królowałam +(e)m królowała	królowałom +(e)m królowało	królowaliśmy +(e)śmy królowali	królowałyśmy +(e)śmy królowały
2 os.	królowałeś +(e)ś królował	królowałaś +(e)ś królowała	królowałoś +(e)ś królowało	królowaliście +(e)ście królowali	królowałyście +(e)ście królowały
3 os.	królował	królowała	królowało	królowali	królowały

bezosobnik: królowano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę królował będę królować	będę królowała będę królować	będę królowało będę królować	będziemy królowali będziemy królować	będziemy królowały będziemy królować
2 os.	będziesz królował będziesz królować	będziesz królowała będziesz królować	będziesz królowało będziesz królować	będziecie królowali będziecie królować	będziecie królowały będziecie królować
3 os.	będzie królował będzie królować	będzie królowała będzie królować	będzie królowało będzie królować	będą królowali będą królować	będą królowały będą królować

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		królujmy
2 os.	króluj	królujcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	królowałbym bym królował	królowałabym bym królowała	królowałobym bym królowało	królowalibyśmy byśmy królowali	królowałybyśmy byśmy królowały
2 os.	królowałbyś byś królował	królowałabyś byś królowała	królowałobyś byś królowało	królowalibyście byście królowali	królowałybyście byście królowały
3 os.	królowałby by królował	królowałaby by królowała	królowałoby by królowało	królowaliby by królowali	królowałyby by królowały

bezosobnik: królowano by

bezokolicznik: królować

imiesłów przysłówkowy współczesny: królując

gerundium: królowanie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	królowanie	królowania
D.	królowania	królowań
C.	królowaniu	królowaniom
B.	królowanie	królowania
N.	królowaniem	królowaniami
Ms.	królowaniu	królowaniach
W.	królowanie	królowania

imiesłów przymiotnikowy czynny: królujący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	królujący	królujący	królujący	królujące	królująca
D.	królującego	królującego	królującego	królującego	królującej
C.	królującemu	królującemu	królującemu	królującemu	królującej
B.	królującego	królującego	królujący	królujące	królującą
N.	królującym	królującym	królującym	królującym	królującą
Ms.	królującym	królującym	królującym	królującym	królującej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	królujący	królujący	królujące	królujące
D.	królujących	królujących	królujących	królujących
C.	królującym	królującym	królującym	królującym
B.	królujących	królujących	królujących	królujące
N.	królującymi	królującymi	królującymi	królującymi
Ms.	królujących	królujących	królujących	królujących

Składnia

Rz osobowy

królować

GDZIE

2. na estradzie

Definicja

zajmować najważniejszą pozycję w jakimś miejscu, jakiejś sytuacji lub dziedzinie

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie słownictwo oceniające

Relacje znaczeniowe

	synonimy:	przeważać, przodować
	hiperonimy:	dominować

Połączenia

żona królowała; (młodzi) artyści, dziennikarze, Skaldowie; gospodarze, goście królowali
królować na estradzie, na scenie; na boisku, na parkiecie; pod bramką, pod koszem, pod tablicą; w środku pola

Cytaty

	Na scenie królował Kazimierz Kaczor. źródło: NKJP: Festyn wyborczy Unii Demokratycznej, Gazeta Wyborcza, 1993-09-06
	W „Piwnicy” królował Piotr Skrzynecki - pełen pomysłów, pełen uroku, skupiający wokół siebie ludzi. źródło: NKJP: Straszna babunia, Dziennik Polski - Pejzaż, 2003-08-30
	Szramka królował wśród pokątnych handlarzy, paserów i złodziejaszków na warzywnym placu na Polnej przy Politechnice, sięgając swymi wpływami pod halę na Koszykach. źródło: NKJP: Marek Nowakowski: Powidoki, 2010
	Pan magister [...] - elegancki, siwy, wygolony, w nieskazitelnie białym kitlu - królował za aptekarską ladą. źródło: NKJP: Danuta Koral: Wydziedziczeni, 1997
	Bardzo dobry mecz w zespole Karpat rozegrał Wojciech Rączka, który zdobył trzy bramki i królował w środku pola. źródło: NKJP: (PAN): Hat-trick Rączki, Dziennik Polski - Sport, 2000-07-23

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	króluję	królujemy
2 os.	królujesz	królujecie
3 os.	króluje	królują

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	królowałem +(e)m królował	królowałam +(e)m królowała	królowałom +(e)m królowało	królowaliśmy +(e)śmy królowali	królowałyśmy +(e)śmy królowały
2 os.	królowałeś +(e)ś królował	królowałaś +(e)ś królowała	królowałoś +(e)ś królowało	królowaliście +(e)ście królowali	królowałyście +(e)ście królowały
3 os.	królował	królowała	królowało	królowali	królowały

bezosobnik: królowano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę królował będę królować	będę królowała będę królować	będę królowało będę królować	będziemy królowali będziemy królować	będziemy królowały będziemy królować
2 os.	będziesz królował będziesz królować	będziesz królowała będziesz królować	będziesz królowało będziesz królować	będziecie królowali będziecie królować	będziecie królowały będziecie królować
3 os.	będzie królował będzie królować	będzie królowała będzie królować	będzie królowało będzie królować	będą królowali będą królować	będą królowały będą królować

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		królujmy
2 os.	króluj	królujcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	królowałbym bym królował	królowałabym bym królowała	królowałobym bym królowało	królowalibyśmy byśmy królowali	królowałybyśmy byśmy królowały
2 os.	królowałbyś byś królował	królowałabyś byś królowała	królowałobyś byś królowało	królowalibyście byście królowali	królowałybyście byście królowały
3 os.	królowałby by królował	królowałaby by królowała	królowałoby by królowało	królowaliby by królowali	królowałyby by królowały

bezosobnik: królowano by

bezokolicznik: królować

imiesłów przysłówkowy współczesny: królując

gerundium: królowanie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	królowanie	królowania
D.	królowania	królowań
C.	królowaniu	królowaniom
B.	królowanie	królowania
N.	królowaniem	królowaniami
Ms.	królowaniu	królowaniach
W.	królowanie	królowania

imiesłów przymiotnikowy czynny: królujący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	królujący	królujący	królujący	królujące	królująca
D.	królującego	królującego	królującego	królującego	królującej
C.	królującemu	królującemu	królującemu	królującemu	królującej
B.	królującego	królującego	królujący	królujące	królującą
N.	królującym	królującym	królującym	królującym	królującą
Ms.	królującym	królującym	królującym	królującym	królującej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	królujący	królujący	królujące	królujące
D.	królujących	królujących	królujących	królujących
C.	królującym	królującym	królującym	królującym
B.	królujących	królujących	królujących	królujące
N.	królującymi	królującymi	królującymi	królującymi
Ms.	królujących	królujących	królujących	królujących

Składnia

Rz osobowy

królować

GDZIE

3. być obecnym

Definicja

być gdzieś obecnym stale lub w dużej ilości

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii jakość i intensywność

Połączenia

cisza, spokój; muzyka, taniec; Chopin, Vivaldi; zima; chaos, przemoc; biel, czerń; baseball, football; chleb; cebula, cukinia, czosnek, kapusta; bigos, bryzol, fasolka (po bretońsku), galaretka, grochówka (wojskowa), karp, kurczak, mięso, śledź; piwo, wino... króluje; flaki, frytki, hamburgery; seriale; zespoły (ludowe, muzyczne); automaty, fotokomórki, komputery... królują
królować na estradzie, na listach (bestsellerów, przebojów), na rynku, na (polskich) stołach; w Internecie, w kuchni, w mediach, w modzie; w rankingach...

Cytaty

	Od jutra na rzeszowskich bulwarach nad Wisłokiem królować będzie irlandzka kultura, muzyka i znane z porywającej atmosfery tańce. źródło: NKJP: Irlandia na bulwarach, Dziennik Polski, 2003-08-28
	Wielką zaletą imprezy był jej jednorodny klimat: w kramach królowało rękodzieło artystyczne i wyroby ludowe [...]. źródło: NKJP: Agnieszka Szady: Kolorowych jarmarków…!, Esensja, 2007-09
	Dzisiaj tłusty czwartek, który nieuchronnie zwiastuje koniec karnawału. Tradycja nakazuje, aby tego dnia pączki królowały w naszym jadłospisie. Im więcej, tym lepiej. źródło: NKJP: KATARZYNA KULIŃSKA - PLUTA: Król pączek, Dziennik Zachodni, 2003-02-27
	Dom był kulturalny, królowali tam Mozart i Brahms, rzadko słuchano Chopina [...]. źródło: NKJP: Andrzej Szczypiorski: Noc, dzień i noc, 1991
	Zatrzymała się na brzegu rzeki. Tu także królował dziki chmiel. [...] Słał się teraz nawet na krzakach dzikich porzeczek. źródło: NKJP: Tadeusz Konwicki: Bohiń, 1987

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	króluję	królujemy
2 os.	królujesz	królujecie
3 os.	króluje	królują

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	królowałem +(e)m królował	królowałam +(e)m królowała	królowałom +(e)m królowało	królowaliśmy +(e)śmy królowali	królowałyśmy +(e)śmy królowały
2 os.	królowałeś +(e)ś królował	królowałaś +(e)ś królowała	królowałoś +(e)ś królowało	królowaliście +(e)ście królowali	królowałyście +(e)ście królowały
3 os.	królował	królowała	królowało	królowali	królowały

bezosobnik: królowano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę królował będę królować	będę królowała będę królować	będę królowało będę królować	będziemy królowali będziemy królować	będziemy królowały będziemy królować
2 os.	będziesz królował będziesz królować	będziesz królowała będziesz królować	będziesz królowało będziesz królować	będziecie królowali będziecie królować	będziecie królowały będziecie królować
3 os.	będzie królował będzie królować	będzie królowała będzie królować	będzie królowało będzie królować	będą królowali będą królować	będą królowały będą królować

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		królujmy
2 os.	króluj	królujcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	królowałbym bym królował	królowałabym bym królowała	królowałobym bym królowało	królowalibyśmy byśmy królowali	królowałybyśmy byśmy królowały
2 os.	królowałbyś byś królował	królowałabyś byś królowała	królowałobyś byś królowało	królowalibyście byście królowali	królowałybyście byście królowały
3 os.	królowałby by królował	królowałaby by królowała	królowałoby by królowało	królowaliby by królowali	królowałyby by królowały

bezosobnik: królowano by

bezokolicznik: królować

imiesłów przysłówkowy współczesny: królując

gerundium: królowanie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	królowanie	królowania
D.	królowania	królowań
C.	królowaniu	królowaniom
B.	królowanie	królowania
N.	królowaniem	królowaniami
Ms.	królowaniu	królowaniach
W.	królowanie	królowania

imiesłów przymiotnikowy czynny: królujący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	królujący	królujący	królujący	królujące	królująca
D.	królującego	królującego	królującego	królującego	królującej
C.	królującemu	królującemu	królującemu	królującemu	królującej
B.	królującego	królującego	królujący	królujące	królującą
N.	królującym	królującym	królującym	królującym	królującą
Ms.	królującym	królującym	królującym	królującym	królującej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	królujący	królujący	królujące	królujące
D.	królujących	królujących	królujących	królujących
C.	królującym	królującym	królującym	królującym
B.	królujących	królujących	królujących	królujące
N.	królującymi	królującymi	królującymi	królującymi
Ms.	królujących	królujących	królujących	królujących

Składnia

królować

GDZIE

4. nad miastem

Definicja

być wyższym i okazalszym od otoczenia

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii wielkość,

Relacje znaczeniowe

	synonimy:	górować
	hiperonimy:	dominować

Połączenia

wzgórze, zamek króluje
królować na wzgórzu; nad doliną, nad miastem, nad okolicą

Cytaty

Taki wiatrak przed wielu laty dumnie królował na nakielskim wzgórzu spoglądając na panoramę Nakła a może dalej do pobliskiej Trzeciewnicy, gdzie obracał skrzydłami jego ziomek.

źródło: NKJP: Eugenia Czyż: KĄCIK WSPOMNIEŃ, Nakielski Czas, 2007-08-16

Nad całym krajobrazem królowała Etna, jej wieczny pióropusz z rana biały, teraz był rdzawy.

źródło: NKJP: Tomasz Jastrun: Rzeka podziemna, 2005

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	króluję	królujemy
2 os.	królujesz	królujecie
3 os.	króluje	królują

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	królowałem +(e)m królował	królowałam +(e)m królowała	królowałom +(e)m królowało	królowaliśmy +(e)śmy królowali	królowałyśmy +(e)śmy królowały
2 os.	królowałeś +(e)ś królował	królowałaś +(e)ś królowała	królowałoś +(e)ś królowało	królowaliście +(e)ście królowali	królowałyście +(e)ście królowały
3 os.	królował	królowała	królowało	królowali	królowały

bezosobnik: królowano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę królował będę królować	będę królowała będę królować	będę królowało będę królować	będziemy królowali będziemy królować	będziemy królowały będziemy królować
2 os.	będziesz królował będziesz królować	będziesz królowała będziesz królować	będziesz królowało będziesz królować	będziecie królowali będziecie królować	będziecie królowały będziecie królować
3 os.	będzie królował będzie królować	będzie królowała będzie królować	będzie królowało będzie królować	będą królowali będą królować	będą królowały będą królować

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		królujmy
2 os.	króluj	królujcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	królowałbym bym królował	królowałabym bym królowała	królowałobym bym królowało	królowalibyśmy byśmy królowali	królowałybyśmy byśmy królowały
2 os.	królowałbyś byś królował	królowałabyś byś królowała	królowałobyś byś królowało	królowalibyście byście królowali	królowałybyście byście królowały
3 os.	królowałby by królował	królowałaby by królowała	królowałoby by królowało	królowaliby by królowali	królowałyby by królowały

bezosobnik: królowano by

bezokolicznik: królować

imiesłów przysłówkowy współczesny: królując

gerundium: królowanie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	królowanie	królowania
D.	królowania	królowań
C.	królowaniu	królowaniom
B.	królowanie	królowania
N.	królowaniem	królowaniami
Ms.	królowaniu	królowaniach
W.	królowanie	królowania

imiesłów przymiotnikowy czynny: królujący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	królujący	królujący	królujący	królujące	królująca
D.	królującego	królującego	królującego	królującego	królującej
C.	królującemu	królującemu	królującemu	królującemu	królującej
B.	królującego	królującego	królujący	królujące	królującą
N.	królującym	królującym	królującym	królującym	królującą
Ms.	królującym	królującym	królującym	królującym	królującej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	królujący	królujący	królujące	królujące
D.	królujących	królujących	królujących	królujących
C.	królującym	królującym	królującym	królującym
B.	królujących	królujących	królujących	królujące
N.	królującymi	królującymi	królującymi	królującymi
Ms.	królujących	królujących	królujących	królujących

Składnia

Rz nieżywotny	+	królować	+	nad CZYM
Rz nieżywotny	+	królować	+	GDZIE

Data ostatniej modyfikacji: 01.12.2020