Chronologizacja
Datacja przybliżona.
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: dokonany
Tryb oznajmujący
Czas przyszły
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
1 os. |
opuszczę się |
opuścimy się |
|||
2 os. |
opuścisz się |
opuścicie się |
|||
3 os. |
opuści się |
opuszczą się |
Czas przeszły
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
opuściłem się +(e)m się opuścił |
opuściłam się +(e)m się opuściła |
opuściłom się +(e)m się opuściło |
opuściliśmy się +(e)śmy się opuścili |
opuściłyśmy się +(e)śmy się opuściły |
2 os. |
opuściłeś się +(e)ś się opuścił |
opuściłaś się +(e)ś się opuściła |
opuściłoś się +(e)ś się opuściło |
opuściliście się +(e)ście się opuścili |
opuściłyście się +(e)ście się opuściły |
3 os. |
opuścił się |
opuściła się |
opuściło się |
opuścili się |
opuściły się |
bezosobnik: opuszczono się
Tryb rozkazujący
liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
---|---|---|
1 os. |
opuśćmy się |
|
2 os. |
opuść się |
opuśćcie się |
Tryb warunkowy
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
opuściłbym się bym się opuścił |
opuściłabym się bym się opuściła |
opuściłobym się bym się opuściło |
opuścilibyśmy się byśmy się opuścili |
opuściłybyśmy się byśmy się opuściły |
2 os. |
opuściłbyś się byś się opuścił |
opuściłabyś się byś się opuściła |
opuściłobyś się byś się opuściło |
opuścilibyście się byście się opuścili |
opuściłybyście się byście się opuściły |
3 os. |
opuściłby się by się opuścił |
opuściłaby się by się opuściła |
opuściłoby się by się opuściło |
opuściliby się by się opuścili |
opuściłyby się by się opuściły |
bezosobnik: opuszczono by się
bezokolicznik: opuścić się
imiesłów przysłówkowy uprzedni:
opuściwszy się
gerundium: opuszczenie się
rodzaj gramatyczny: dk
liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
---|---|---|
M. | opuszczenie się |
opuszczenia się |
D. | opuszczenia się |
opuszczeń się |
C. | opuszczeniu się |
opuszczeniom się |
B. | opuszczenie się |
opuszczenia się |
N. | opuszczeniem się |
opuszczeniami się |
Ms. | opuszczeniu się |
opuszczeniach się |
W. | opuszczenie się |
opuszczenia się |
odpowiednik aspektowy: opuszczać się
Pochodzenie
Zob. puścić
1. na linie
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii ruch i spoczynek
Relacje znaczeniowe
synonimy: | spuścić się |
Połączenia
- opuścić się schodkami
- opuścić się z mostu; ze skał; z helikopterów
- opuścić się na dno czegoś; na piętro; na dach; na ziemię; ku ziemi; na pokład; na podłogę; na morze; na krzesło; na fotel, na siedzenie; do wody; do kanałów; w przepaść, w czeluść; w dolinę; w (morskie,...) głębie; w nurt
- opuścić się po sznurze, po lianie; po drabinie (linowej, sznurowej,...); po balkonie; po rynnie
- opuścić się na linie; na nitce; na spadochronie
- opuścić się w batyskafie
- opuścić się powoli, wolno; ostrożnie
Cytaty
Ślusarz ze Zgierza musiał pokonać lęk wysokości i opuścić się z dachu po linie do mieszkania, by otworzyć klientowi drzwi. źródło: NKJP: (kbs): Zgierscy rzemieślnicy wykonują nawet najdziwniejsze zamówienia, Express Ilustrowany, 2002-11-16 |
|
Po drugiej stronie rzeki, na Wyspie Spichrzów, pies z opiekunem podnoszony był na wysokość około 20 metrów. Stamtąd musieli na linie opuścić się na ziemię. źródło: NKJP: (X): Kazimierz Netka: Szukaj i ratuj, Dziennik Bałtycki, 2000-09-06 |
|
[...] Opuścił się po drabinie linowej z celi pod ołowianym dachem na lagunę i w towarzystwie wypędzonego z zakonu mnicha, imieniem Balbi zbiegł z terytorium Republiki Weneckiej. źródło: NKJP: Wiesław Wodecki: Wenecki karnawał, Słowo Polskie. Gazeta Wrocławska, 2005-10-08 |
|
Weszli na dach i z niego po linie opuścili się do okna na pierwszym piętrze, akurat z otwartym lufcikiem. źródło: NKJP: (zet): Okradana szkoła, Dziennik Bałtycki, 2011 |
|
Opuściły się z helikoptera na linach dwie zamaskowane, ubrane na czarno postacie. źródło: NKJP: Zbigniew Górniak: Siostra i byk, 2009 |
Składnia
+ | opuścić się | + |
(SKĄD) +
(DOKĄD) +
(po CZYM/na CZYM)
|
2. o szybie
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii ruch i spoczynek
Połączenia
- brzuszek opuścił się; ręka opuściła się; łodygi; rogatki; sufity opuściły się; oczy opuszczą się
Cytaty
Poniżej rolety, która nie chciała opuścić się do parapetu, zobaczyłam ośnieżony ogród. źródło: NKJP: Anna Kowalska: Dzienniki 1927-1969, 2008 |
|
Szyba samoczynnie opuści się w trakcie zamykania [...]. źródło: NKJP: Andrzej Kublik: Prostolinijna Camry, Gazeta Wyborcza, 1997-02-21 |
|
[...] Gdy kierowca przyhamował, dół samochodu opuścił się i zawieszenie uderzyło w studzienkę [...]. źródło: NKJP: (bed): Studzienka skasowała forda, Dziennik Łódzki, 2003-06-24 |
|
Samoczynnie opuściła się winda, użyta do podniesienia auta. źródło: NKJP: (sś): Tragiczne dni, Gazeta Krakowska, 2004-05-04 |
|
[...] Jego wargi opuściły się, przysłaniając wielkie zębiska. źródło: NKJP: Ewa Białołęcka: Naznaczeni błękitem. Kamień na szczycie. Kroniki Drugiego Kręgu, 2005 |
|
U starszych osób wskazaniem do zabiegu mogą być naturalne konsekwencje procesu starzenia się: głębokie bruzdy na czole [...], a także opuszczenie się łuków brwi i kącików oczu. źródło: NKJP: Andrzej Sankowski, Sławomir Łoń: Sztuka czy medycyna: przewodnik po chirurgii estetycznej, 1995 |
3. rozstać się ze sobą
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Relacje międzyludzkie określenia relacji międzyludzkich
Relacje znaczeniowe
synonimy: | rozstać się |
Cytaty
W małżeństwie ludzie zobowiązują się do wspólnej odpowiedzialności za siebie, do troski, do tego, że nie opuszczą się aż do śmierci. źródło: NKJP: Michał Cichy: Święta naiwność, Gazeta Wyborcza, 1999-01-02 |
|
To znaczy, że rozstali się już dawno, opuścili się i odeszli od siebie od dłuższego czasu. Nie fizycznie, bo fizycznie przy sobie trwali, w imię chyba tylko wspólnych finansów, wspólnego mieszkania, wspólnego zameldowania. źródło: NKJP: (X): „I nie opuszczę Cię”, Dziennik Polski, 2001-02-16 |
4. w nauce
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia
Relacje znaczeniowe
synonimy: | zaniedbać się |
Połączenia
- opuścić się w nauce; w fizyce; w szkole; w czytaniu, w pisaniu; w pracy, w robocie; w treningach
- opuścić się mocno
Cytaty
Tam zwrócił na nią uwagę jeden z producentów „Klanu” i zaprosił na zdjęcia próbne. Udało się, ale rodzice postawili jeden warunek: nie może opuścić się w nauce. źródło: NKJP: Magdalena Adamska: Dojrzewanie w Klanie, Dziennik Zachodni, 2004-05-28 |
|
[...] Spóźniają się na pociąg, zdradzą narzeczoną, opuszczą się w pracy [...]. źródło: NKJP: Janusz Jęczmyk: Postać trochę zmyślona, Gazeta Wyborcza, 1997-04-28 |
|
Opuścił się w nauce i moralności. źródło: NKJP: Janusz Głowacki: Rose Café i inne opowieści, 1997 |
|
Najnowsze badania [...] wykazują, że Polacy strasznie opuścili się w piciu. źródło: NKJP: (emka): No to siup!, Dlaczego?, 2009-08-28 |
|
W 2005 roku z egzaminem dojrzałości uporało się 86,7 procent zdających. [...] Niektóre województwa opuściły się nawet o 10 procent. źródło: NKJP: (EKA): Słabiej niż przed rokiem, Dziennik Polski, 2006-07-12 |
Składnia
+ | opuścić się | + |
w CZYM
|