UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

zesztywnieć

Chronologizacja

1861, SJPWil

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	zesztywnieję	zesztywniejemy
2 os.	zesztywniejesz	zesztywniejecie
3 os.	zesztywnieje	zesztywnieją

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zesztywniałem +(e)m zesztywniał	zesztywniałam +(e)m zesztywniała	zesztywniałom +(e)m zesztywniało	zesztywnieliśmy +(e)śmy zesztywnieli	zesztywniałyśmy +(e)śmy zesztywniały
2 os.	zesztywniałeś +(e)ś zesztywniał	zesztywniałaś +(e)ś zesztywniała	zesztywniałoś +(e)ś zesztywniało	zesztywnieliście +(e)ście zesztywnieli	zesztywniałyście +(e)ście zesztywniały
3 os.	zesztywniał	zesztywniała	zesztywniało	zesztywnieli	zesztywniały

bezosobnik: zesztywniano

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		zesztywniejmy
2 os.	zesztywniej	zesztywniejcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zesztywniałbym bym zesztywniał	zesztywniałabym bym zesztywniała	zesztywniałobym bym zesztywniało	zesztywnielibyśmy byśmy zesztywnieli	zesztywniałybyśmy byśmy zesztywniały
2 os.	zesztywniałbyś byś zesztywniał	zesztywniałabyś byś zesztywniała	zesztywniałobyś byś zesztywniało	zesztywnielibyście byście zesztywnieli	zesztywniałybyście byście zesztywniały
3 os.	zesztywniałby by zesztywniał	zesztywniałaby by zesztywniała	zesztywniałoby by zesztywniało	zesztywnieliby by zesztywnieli	zesztywniałyby by zesztywniały

bezosobnik: zesztywniano by

bezokolicznik: zesztywnieć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: zesztywniawszy

gerundium: zesztywnienie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	zesztywnienie	zesztywnienia
D.	zesztywnienia	zesztywnień
C.	zesztywnieniu	zesztywnieniom
B.	zesztywnienie	zesztywnienia
N.	zesztywnieniem	zesztywnieniami
Ms.	zesztywnieniu	zesztywnieniach
W.	zesztywnienie	zesztywnienia

odpowiednik aspektowy: sztywnieć

1. o ubraniu

Definicja

stać się twardym, mniej sprężystym i dzięki temu przybrać na stałe jakiś kształt

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii cechy dotykowe

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii stan skupienia, trwałość materii

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:

stwardnieć

Połączenia

ubranie zesztywniało
zesztywnieć na mrozie
zesztywnieć od mrozu

Cytaty

Przystupa widziała przez okno, jak wielkie sosny chwieją się, potrząsają koronami, sypią tumanami śniegu, woda w przesmyku upodobniła się do skał, zesztywniała i pokryła szarym nalotem.

źródło: NKJP: Grażyna Plebanek: Przystupa, 2007

Skóra rękawiczki zesztywniała, była szorstka i nieprzyjemnie zimna.

źródło: NKJP: Leon Pawlik: Ankara, 1998

Lekkie ubrania zesztywniały na mrozie i nie chroniły od zimna.

źródło: NKJP: Stanisław Zieliński: W stronę Pysznej, 2008

2. o nodze

Definicja

stać się drętwym i i przez to niemożliwym do zgięcia

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego czynności i stany fizjologiczne

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Choroby i ich leczenie przyczyny, objawy i skutki chorób

Połączenia

noga, ręka zesztywniała; ciało zesztywniało; palce zesztywniały
zesztywnienie kręgosłupa, mięśni, stawów

Cytaty

Język Kaliasa zesztywniał, ogromne pragnienie paliło gardło, każdy oddech kłuł w płucach tysiącami igiełek.

źródło: NKJP: Halina Rudnicka: Uczniowie Spartakusa, 1951

Pod wieczór jeździmy na trening, żeby nogi nie zesztywniały.

źródło: NKJP: Andrzej Bobkowski: Szkice piórkiem: (Francja 1940-1944), 1957

Świadome oddychanie pomoże zapanować nad fizycznymi reakcjami na stres, takimi jak przyspieszony rytm serca, zesztywnienie mięśni.

źródło: NKJP: Cosmotest, Cosmopolitan, 1999

3. znieruchomieć

Definicja

przestać ruszać całym ciałem lub jakąś jego częścią celowo lub mimowolnie

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego czynności i stany fizjologiczne

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Stany psychiczne człowieka zachowania emocjonalne

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii ruch i spoczynek

Relacje znaczeniowe

synonimy:

zastygnąć, zdrewnieć, znieruchomieć

Połączenia

zesztywnieć na mrozie
zesztywnieć z zimna
zesztywnieć ze strachu

Cytaty

Deski potrzaskują na mrozie, uginają pod ciężarem zasp, zamarznięty przechodzień zesztywniał przewieszony na poręczy.

źródło: NKJP: Bogdan Wojdowski: Chleb rzucony umarłym, 1971

Kiedy podniosłem głowę, zesztywniałem ze strachu. Przede mną stało i siedziało kilku żołnierzy w mundurach nieprzyjaciela.

źródło: NKJP: Anna Bolecka: Uwiedzeni, 2009

Rodzice mówili, że zesztywniałem, leżałem na ziemi, a potem mną rzucało.

źródło: NKJP: Wizyta u specjalisty, dr Paweł Lipko, Życie na Gorąco, 1999

4. stać się oschłym

Definicja

zacząć zachowywać się w sposób oschły, pozbawiony spontaniczności i swobody

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Stany psychiczne człowieka zachowania emocjonalne

Cytaty

- Teraz się okaże, czy moja książka padnie ofiarą cenzorskiej dintojry - powiedział Pisarz.
Sekretarz zesztywniał.
- Zostanie oceniona sprawiedliwie.

źródło: NKJP: Witold Zalewski: Zakładnicy, 2001

Niestety nie może pani rozmawiać z Inspektorem, bo Inspektor jest na akcji - powiedział słodko Podinspektor, a potem nagle zesztywniał i uśmiech zmienił mu się w grymas niedowierzania.

źródło: NKJP: Tomasz Trojanowski: Uciekinierzy, 2008

- Czego chciałaś? - zesztywniałem lekko.

źródło: NKJP: Artur Baniewicz: Kisuny, 2008

5. o ruchach

Definicja

stać się pozbawionym swobody i spontaniczności

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Określenia fizyczności człowieka sprawność i wydolność organizmu

Cytaty

Źle z tobą, Nicholas, już nawet krok ci zesztywniał.

źródło: NKJP: Jacek Dukaj: Czarne oceany, 2001

[...] popełniłem wielki nietakt towarzyski, wspominając o moich wycieczkach do wschodniej części Londynu. Atmosfera nagle zesztywniała.

źródło: NKJP: Mieczysław Jałowiecki: Na skraju imperium, 2000

Nagle jej ruchy zesztywniały i poplątały się, jakby spojrzenie jej męża było siecią, w którą wpadła [...].

źródło: Internet: slawistyka.blogspot.com

6. o zasadach

Definicja

stać się ściślej określonym i bez względu na sytuację niemożliwym do zmiany

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego stosunki, grupy i organizacje społeczne

Cytaty

W czasach wielkiego popytu jego centralny kantor tracił dziennie 100-150 drobnych klientów [...]. Hurt zamarł, kurs zesztywniał.

źródło: NKJP: Agnieszka Skarbek: Wrócą, nie wrócą?, Gazeta Wyborcza, 1992-02-12

Obszar szkoły obejmuje wsie, w których [...] można zaobserwować pewne zesztywnienie zasad i sposobów funkcjonowania, myślenia i działania ludzi [...].

źródło: Program profilaktyki Zespołu Szkolno-Przedszkolnego w Chobieni na rok szkolny 2012/2013 (chobienia.weebly.com)

Uprzejmie donosimy, że polski system szkolnictwa wyższego przypomina pacjenta w stanie osłupienia katatonicznego. Patologiczne zesztywnienie administracyjne, brak reakcji ministrów na postulaty jakichkolwiek zmian, bezgłos studentów.

źródło: NKJP: trollbarbatus: 10 niezbędnych zmian na uczelniach, Dlaczego?, 2009-08-10

Data ostatniej modyfikacji: 24.08.2018