UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

dbały

Chronologizacja

XVI w., Bańk

Pochodzenie

Zob. dbać

1.a gospodarz

Definicja

książk. 
taki, który zajmuje się czymś lub kimś troskliwie i poświęca temu wiele starań

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Usposobienie człowieka cechy charakteru, temperamentu, zdolności i umiejętności

Relacje znaczeniowe

antonimy:  niedbały

Połączenia

  • dbały gospodarz, ojciec; dbała gospodyni; dbali gospodarze, ludzie, rodzice
  • dbały o autorytet, o detale, o dom, o honor, o interesy, o porządek, o rodzinę, o siebie, o urodę...
  • bardzo, drobiazgowo, niesłychanie, niezmiernie, niezwykle dbały

Cytaty

Zasiadłszy na tronie, Kreon okazał się władcą dbałym o bezpieczeństwo obywateli.

źródło: NKJP: Michał Komar: Wtajemniczenia, 2009

Pies jest dbałym ojcem i znosi młodym żer.

źródło: NKJP: Stanisław Godlewski: Vademecum myśliwego, 1955

Francuzki dbałe o urodę kupują kosmetyki w aptekach.

źródło: NKJP: (mst): Kosmetyki z apteki, Gazeta Krakowska, 2004-10-06

Mistrz Jan był znawcą stroju polskiego od średniowiecza i artystą dbałym o detale.

źródło: NKJP: Moda i stulecia, Dziennik Polski, 2000-04-14

Jako włodarz rozległej, obejmującej również archidiakonat warszawski, diecezji poznańskiej, okazał się dobrym i dbałym gospodarzem.

źródło: NKJP: Internet

Odmiana

część mowy: przymiotnik


Stopień równy

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. dbały
dbały
dbały
dbałe
dbała
D. dbałego
dbałego
dbałego
dbałego
dbałej
C. dbałemu
dbałemu
dbałemu
dbałemu
dbałej
B. dbałego
dbałego
dbały
dbałe
dbałą
N. dbałym
dbałym
dbałym
dbałym
dbałą
Ms. dbałym
dbałym
dbałym
dbałym
dbałej
W. dbały
dbały
dbały
dbałe
dbała
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. dbali
dbali
dbałe
dbałe
D. dbałych
dbałych
dbałych
dbałych
C. dbałym
dbałym
dbałym
dbałym
B. dbałych
dbałych
dbałych
dbałe
N. dbałymi
dbałymi
dbałymi
dbałymi
Ms. dbałych
dbałych
dbałych
dbałych
W. dbali
dbali
dbałe
dbałe

Stopień wyższy

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. dbalszy
dbalszy
dbalszy
dbalsze
dbalsza
D. dbalszego
dbalszego
dbalszego
dbalszego
dbalszej
C. dbalszemu
dbalszemu
dbalszemu
dbalszemu
dbalszej
B. dbalszego
dbalszego
dbalszy
dbalsze
dbalszą
N. dbalszym
dbalszym
dbalszym
dbalszym
dbalszą
Ms. dbalszym
dbalszym
dbalszym
dbalszym
dbalszej
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. dbalsi
dbalsi
dbalsze
dbalsze
D. dbalszych
dbalszych
dbalszych
dbalszych
C. dbalszym
dbalszym
dbalszym
dbalszym
B. dbalszych
dbalszych
dbalszych
dbalsze
N. dbalszymi
dbalszymi
dbalszymi
dbalszymi
Ms. dbalszych
dbalszych
dbalszych
dbalszych

Składnia

bez ograniczeń + dbały +
(o KOGO/CO)
szyk: neutralny

1.b wykład

Definicja

książk. 
świadczący o tym, że ktoś zajmuje się czymś lub kimś troskliwie i poświęca temu wiele starań

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Usposobienie człowieka cechy charakteru, temperamentu, zdolności i umiejętności

Relacje znaczeniowe

antonimy:  niedbały

Cytaty

[...] martwi się trochę, że tak mało jest słuchaczek na Wydziale, a więc i „wykłady mogą być przez to mniej dbałe” [...].

źródło: NKJP: Krystyna Kolińska: Orzeszkowa, złote ptaki i terroryści, 1996

Gubernator Parris G.[...] powiedział: 'Jest to istotny krok ku zapewnieniu naszym uczniom dbalszego, zdrowszego i bardziej twórczego wykształcenia'„.

źródło: NKJP: Neil Postman: Błogosławieństwo czy przekleństwo?, Obywatel nr 1(5)/2002, 2002

Odmiana

część mowy: przymiotnik


Stopień równy

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. dbały
dbały
dbały
dbałe
dbała
D. dbałego
dbałego
dbałego
dbałego
dbałej
C. dbałemu
dbałemu
dbałemu
dbałemu
dbałej
B. dbałego
dbałego
dbały
dbałe
dbałą
N. dbałym
dbałym
dbałym
dbałym
dbałą
Ms. dbałym
dbałym
dbałym
dbałym
dbałej
W. dbały
dbały
dbały
dbałe
dbała
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. dbali
dbali
dbałe
dbałe
D. dbałych
dbałych
dbałych
dbałych
C. dbałym
dbałym
dbałym
dbałym
B. dbałych
dbałych
dbałych
dbałe
N. dbałymi
dbałymi
dbałymi
dbałymi
Ms. dbałych
dbałych
dbałych
dbałych
W. dbali
dbali
dbałe
dbałe

Stopień wyższy

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. dbalszy
dbalszy
dbalszy
dbalsze
dbalsza
D. dbalszego
dbalszego
dbalszego
dbalszego
dbalszej
C. dbalszemu
dbalszemu
dbalszemu
dbalszemu
dbalszej
B. dbalszego
dbalszego
dbalszy
dbalsze
dbalszą
N. dbalszym
dbalszym
dbalszym
dbalszym
dbalszą
Ms. dbalszym
dbalszym
dbalszym
dbalszym
dbalszej
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. dbalsi
dbalsi
dbalsze
dbalsze
D. dbalszych
dbalszych
dbalszych
dbalszych
C. dbalszym
dbalszym
dbalszym
dbalszym
B. dbalszych
dbalszych
dbalszych
dbalsze
N. dbalszymi
dbalszymi
dbalszymi
dbalszymi
Ms. dbalszych
dbalszych
dbalszych
dbalszych
Data ostatniej modyfikacji: 24.02.2015
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj