UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

carski

Chronologizacja

2 połowa XVI w., Bańk

Pochodzenie

Zob. car

1. związany z carem - władcą

Definicja

związany z carem - dawnym władcą w niektórych krajach Europy Wschodniej

Cytaty

Odmiana

część mowy: przymiotnik

Stopień równy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	carski	carski	carski	carskie	carska
D.	carskiego	carskiego	carskiego	carskiego	carskiej
C.	carskiemu	carskiemu	carskiemu	carskiemu	carskiej
B.	carskiego	carskiego	carski	carskie	carską
N.	carskim	carskim	carskim	carskim	carską
Ms.	carskim	carskim	carskim	carskim	carskiej
W.	carski	carski	carski	carskie	carska

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	carscy	carscy	carskie	carskie
D.	carskich	carskich	carskich	carskich
C.	carskim	carskim	carskim	carskim
B.	carskich	carskich	carskich	carskie
N.	carskimi	carskimi	carskimi	carskimi
Ms.	carskich	carskich	carskich	carskich
W.	carscy	carscy	carskie	carskie

1.a pałac

Definicja

należący do cara

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Funkcjonowanie państwa władza państwowa

Połączenia

carski pałac, skarb; carska kaplica, szkoła, twierdza; carskie więzienie, złoto

Cytaty

	Kształciła się jeszcze w carskiej szkole, teraz język okazał się nagle przydatny, a co najdziwniejsze - dobrze zapamiętany. źródło: NKJP: Teresa Bojarska: Świtanie, przemijanie, 1996
	Junkrzy w obawie przed konkurencją rosyjskich płodów rolnych niejednokrotnie zmuszali rząd berliński do polityki, która mocno naruszała interesy rolnictwa rosyjskiego, a i skarb carski narażała na straty. źródło: NKJP: Janusz Pajewski: Historia powszechna 1871-1918, 1967
	Dedykowany Loretowi hejnał popłynął z wieży carskiego pałacu, który w tym czasie był już m.in. siedzibą puszczańskiego muzeum oraz mieścił łowieckie apartamenty prezydenta Ignacego Mościckiego. źródło: NKJP: Wojciech Sobociński: Białowieskie inspiracje w twórczości Feliksa Nowowiejskiego. Grajmy hejnat Loretowi, Las Polski, 2009-09-16
	Żołnierz o twarzy przeoranej trądzikiem przysięgał Stefanowi, że złoto sprzedaje z najprawdziwszym rubinem, carskie złoto po babuszce, ale kłamstwo wyszło na jaw już nazajutrz sinym nalotem. źródło: NKJP: Joanna Bator: Piaskowa Góra, 2009

Odmiana

część mowy: przymiotnik

Stopień równy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	carski	carski	carski	carskie	carska
D.	carskiego	carskiego	carskiego	carskiego	carskiej
C.	carskiemu	carskiemu	carskiemu	carskiemu	carskiej
B.	carskiego	carskiego	carski	carskie	carską
N.	carskim	carskim	carskim	carskim	carską
Ms.	carskim	carskim	carskim	carskim	carskiej
W.	carski	carski	carski	carskie	carska

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	carscy	carscy	carskie	carskie
D.	carskich	carskich	carskich	carskich
C.	carskim	carskim	carskim	carskim
B.	carskich	carskich	carskich	carskie
N.	carskimi	carskimi	carskimi	carskimi
Ms.	carskich	carskich	carskich	carskich
W.	carscy	carscy	carskie	carskie

1.b syn

Definicja

będący członkiem rodziny cara

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Funkcjonowanie państwa władza państwowa

Połączenia

carski syn; carska rodzina; carskie dzieci

Cytaty

Wkrótce potem zaczął dawać do zrozumienia, że chce zapewnić ich synowi - prawdziwemu Rosjaninowi, jak podkreślał ku irytacji urodzonego z Niemki Saszy - przyszłość godną carskiego syna.

źródło: NKJP: Aleksandra Porada: Caryca Dagmar Maria Fiodorowna, Polityka nr 2685, 2008-12-20

Tu zresztą pojawia się jedyny fałsz, skrupulatnie wytknięty przez rosyjskich krytyków: w filmie cała carska rodzina Godunowów została zabita przez polskiego hetmana, podczas gdy w rzeczywistości zamordowali ją sami Rosjanie.

źródło: NKJP: Sławomir Popowski: Stara baśń o smucie, Polityka nr 2629, 2007-11-17

Odmiana

część mowy: przymiotnik

Stopień równy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	carski	carski	carski	carskie	carska
D.	carskiego	carskiego	carskiego	carskiego	carskiej
C.	carskiemu	carskiemu	carskiemu	carskiemu	carskiej
B.	carskiego	carskiego	carski	carskie	carską
N.	carskim	carskim	carskim	carskim	carską
Ms.	carskim	carskim	carskim	carskim	carskiej
W.	carski	carski	carski	carskie	carska

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	carscy	carscy	carskie	carskie
D.	carskich	carskich	carskich	carskich
C.	carskim	carskim	carskim	carskim
B.	carskich	carskich	carskich	carskie
N.	carskimi	carskimi	carskimi	carskimi
Ms.	carskich	carskich	carskich	carskich
W.	carscy	carscy	carskie	carskie

1.c dekret

Definicja

pochodzący do cara

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Funkcjonowanie państwa władza państwowa

Połączenia

carski list, manifest, ukaz; dekret carski; carska reforma; ustawodawstwo; amnestie, decyzje carskie

Cytaty

	Ustawodawstwo carskie XIX w. pozbawiło całkowicie Cerkiew jej samorządu. źródło: NKJP: Daniel Olszewski: Dzieje chrześcijaństwa w zarysie, 1996
	Nie ulega wątpliwości, że w odpowiedzi na carski list zawarcie przymierza z Austrią miałoby nie tylko antyrosyjski charakter, ale byłoby aktem zwracającym się bezpośrednio przeciw carowi. źródło: NKJP: Henryk Wereszycki: Koniec sojuszu trzech cesarzy, 1977
	Kolejne amnestie carskie oraz uporczywe starania własne i rodzinne sprawiły, że łagodzono stopniowo reżim kary i ostatecznie u progu 1874 roku, przemieszkawszy w różnych kątach imperium, Kalinowski mógł powrócić wreszcie do kraju. źródło: NKJP: Zbigniew Mikołejko: Żywoty świętych poprawione, 2000
	Decyzje carskie, dotyczące ważnych kwestii politycznych, a zwłaszcza nominacji wysokich dygnitarzy państwowych, zależały od nastrojów Rasputina. źródło: NKJP: Janusz Pajewski: Historia powszechna 1871-1918, 1967

Odmiana

część mowy: przymiotnik

Stopień równy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	carski	carski	carski	carskie	carska
D.	carskiego	carskiego	carskiego	carskiego	carskiej
C.	carskiemu	carskiemu	carskiemu	carskiemu	carskiej
B.	carskiego	carskiego	carski	carskie	carską
N.	carskim	carskim	carskim	carskim	carską
Ms.	carskim	carskim	carskim	carskim	carskiej
W.	carski	carski	carski	carskie	carska

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	carscy	carscy	carskie	carskie
D.	carskich	carskich	carskich	carskich
C.	carskim	carskim	carskim	carskim
B.	carskich	carskich	carskich	carskie
N.	carskimi	carskimi	carskimi	carskimi
Ms.	carskich	carskich	carskich	carskich
W.	carscy	carscy	carskie	carskie

1.d namiestnik

Definicja

pracujący dla cara

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Funkcjonowanie państwa władza państwowa

Połączenia

carski adiutant, agent, ambasador, doradca, generał, kurier, minister, namiestnik, oficer, rząd, urzędnik; carska administracja, armia, dyplomacja, policja; carscy dostojnicy, dygnitarze, generałowie, historycy, lokaje, oficerowie, siepacze, szpiedzy, żandarmi, żołnierze

Cytaty

	Zabili ich w Alejach Jerozolimskich carscy żołnierze. źródło: NKJP: Sławomir Sierakowski: Tekst rocznicowy, Ozon nr 10, 2005
	Carska administracja na Syberii pławi się w wódce, a na to przecież trzeba pieniędzy. źródło: NKJP: Alfred Szklarski: Tajemnicza wyprawa Tomka, 1963
	Osiemnastego maja 1792 roku prawie stutysięczna armia carska wkroczyła do Rzeczypospolitej. źródło: NKJP: Jerzy Surdykowski: Duch Rzeczypospolitej, 1989
	Stawali tam rzędem, prosząc o jałmużnę i skarżąc się, że są byłymi konfederatami barskimi, których carscy generałowie tak okaleczyli. źródło: NKJP: Marian Brandys: Nieznany Książę Poniatowski, 1960
	Carscy historycy gorliwie pracowali nad ogłaszaniem dokumentów wykazujących wschodniosłowiańskość, jeżeli nie wręcz rosyjskość, miasta, jednak odrodzenie się litewskości i litewski nacjonalizm popsuły im rachuby. źródło: NKJP: Czesław Miłosz: Abecadło Miłosza, 1997

Odmiana

część mowy: przymiotnik

Stopień równy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	carski	carski	carski	carskie	carska
D.	carskiego	carskiego	carskiego	carskiego	carskiej
C.	carskiemu	carskiemu	carskiemu	carskiemu	carskiej
B.	carskiego	carskiego	carski	carskie	carską
N.	carskim	carskim	carskim	carskim	carską
Ms.	carskim	carskim	carskim	carskim	carskiej
W.	carski	carski	carski	carskie	carska

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	carscy	carscy	carskie	carskie
D.	carskich	carskich	carskich	carskich
C.	carskim	carskim	carskim	carskim
B.	carskich	carskich	carskich	carskie
N.	carskimi	carskimi	carskimi	carskimi
Ms.	carskich	carskich	carskich	carskich
W.	carscy	carscy	carskie	carskie

1.e tron

Definicja

charakterystyczny dla cara i sprawowanej przez niego władzy

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Funkcjonowanie państwa władza państwowa

Połączenia

carski mundur, tron; reżim, ucisk; carska korona; dynastia, tradycja; carskie banknoty, insygnia, medale, monety, ruble; czasy

Cytaty

Za czasów carskich życie w chutorze Tatarskim nad Donem płynęło cicho i spokojnie.

źródło: NKJP: Sebastian Chosiński: Nad cichym Donem wojenna wrzawa…, Esensja, 06 (LXXVIII), 2008-07

Na tron carski wstąpił kniaź Wasyl Szujski, ale w kraju nie nastał spokój, zaraz skądś się wzięli nowi samozwańcy.

źródło: NKJP: Marcin Pielesz: Skutki niewłaściwej diety, Esensja 04, 2009-05-11

Przy nich kręciło się sporo warszawskich kanciarzy, usiłujących nabrać naiwnych kmiotków na kupno okazyjnych klejnotów z carskiej korony, pereł królowej Marysieńki itp.

źródło: NKJP: Jerzy Zaruba: Z pamiętników bywalca, 2007

Odmiana

część mowy: przymiotnik

Stopień równy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	carski	carski	carski	carskie	carska
D.	carskiego	carskiego	carskiego	carskiego	carskiej
C.	carskiemu	carskiemu	carskiemu	carskiemu	carskiej
B.	carskiego	carskiego	carski	carskie	carską
N.	carskim	carskim	carskim	carskim	carską
Ms.	carskim	carskim	carskim	carskim	carskiej
W.	carski	carski	carski	carskie	carska

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	carscy	carscy	carskie	carskie
D.	carskich	carskich	carskich	carskich
C.	carskim	carskim	carskim	carskim
B.	carskich	carskich	carskich	carskie
N.	carskimi	carskimi	carskimi	carskimi
Ms.	carskich	carskich	carskich	carskich
W.	carscy	carscy	carskie	carskie

Frazeologizmy

carskie wrota

Data ostatniej modyfikacji: 14.11.2014