UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

cesarski

Chronologizacja

XV w., SStp

Pochodzenie

Zob. cesarz

1. związany z cesarzem - władcą

Definicja

związany z cesarzem - władcą rozległej i potężnej monarchii

Cytaty

Odmiana

część mowy: przymiotnik

1.a pałac

Definicja

należący do cesarza

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Funkcjonowanie państwa władza państwowa

Połączenia

cesarski okręt; pałac cesarski; cesarska komnata, loża, siedziba; bandera, flota; biblioteka cesarska; cesarskie budynki, posiadłości; ziemie cesarskie

Cytaty

	A kapitan uciekł, jak tylko dojrzał cesarski okręt. źródło: NKJP: Feliks W. Kres: Król Bezmiarów, Esensja nr 05, 2009-07-02
	Władzę przejął regent - admirał cesarskiej floty Miklos Horthy. źródło: NKJP: Tadeusz Olszański: CK kłopot, Polityka nr 2474, 2004-10-16
	Wszędzie unosi się duch Mozarta, Straussa, cesarza Franciszka Józefa i cesarzowej Marii Teresy, zwłaszcza w cesarskiej siedzibie Hofburgu. źródło: NKJP: Noc sylwestrowa w rytmie walca, Życie Warszawy nr 21/11, 2001
	Dlatego niszczą nie tylko niewinnych ludzi, ale i szczególne obiekty, by wspomnieć katedrę w Reims zniszczoną w 1914 roku, spaloną przez Serbów bibliotekę cesarską w Sarajewie, bombardowany Dubrownik, zburzony most w Mostarze. źródło: NKJP: Edwin Bendyk: Zatruta studnia. Rzecz o władzy i wolności, 2002

Odmiana

część mowy: przymiotnik

Stopień równy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	cesarski	cesarski	cesarski	cesarskie	cesarska
D.	cesarskiego	cesarskiego	cesarskiego	cesarskiego	cesarskiej
C.	cesarskiemu	cesarskiemu	cesarskiemu	cesarskiemu	cesarskiej
B.	cesarskiego	cesarskiego	cesarski	cesarskie	cesarską
N.	cesarskim	cesarskim	cesarskim	cesarskim	cesarską
Ms.	cesarskim	cesarskim	cesarskim	cesarskim	cesarskiej
W.	cesarski	cesarski	cesarski	cesarskie	cesarska

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	cesarscy	cesarscy	cesarskie	cesarskie
D.	cesarskich	cesarskich	cesarskich	cesarskich
C.	cesarskim	cesarskim	cesarskim	cesarskim
B.	cesarskich	cesarskich	cesarskich	cesarskie
N.	cesarskimi	cesarskimi	cesarskimi	cesarskimi
Ms.	cesarskich	cesarskich	cesarskich	cesarskich
W.	cesarscy	cesarscy	cesarskie	cesarskie

1.b syn

Definicja

będący członkiem rodziny cesarza

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Funkcjonowanie państwa władza państwowa

Połączenia

cesarski krewniak, syn, wnuk, wuj, zięć; cesarska bratanica, córka, małżonka, rodzina, żona; cesarscy synowie

Cytaty

	Cesarska rodzina przeprowadziła się na zachód, nad Mozelę. źródło: NKJP: Agnieszka Krzemińska: Krzyż Konstantyna, Polityka nr 2616, 2007-08-11
	Prawdopodobnie już wtedy poprzysiągł sobie pojąć pewnego dnia cesarską córkę za żonę. źródło: NKJP: Ignacy Karpowicz: Nowy kwiat cesarza (i Pszczoły), 2007
	Pobity w sierpniu pod Tagliacozzo, cesarski wnuk podjął próbę ucieczki morzem, jego okręt został jednak przechwycony i rozbrojony. źródło: NKJP: Witold Jabłoński: Metamorfozy, 2004
	Ta zaś, może z wdzięczności dla cesarza, przed śmiercią zapisała Fazaelis z uprawą palm daktylowych i drzew balsamicznych Julii, cesarskiej małżonce. źródło: NKJP: Jan Gać: Ziemia Święta Kulturowy przewodnik śladami Jezusa, 2009

Odmiana

część mowy: przymiotnik

Stopień równy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	cesarski	cesarski	cesarski	cesarskie	cesarska
D.	cesarskiego	cesarskiego	cesarskiego	cesarskiego	cesarskiej
C.	cesarskiemu	cesarskiemu	cesarskiemu	cesarskiemu	cesarskiej
B.	cesarskiego	cesarskiego	cesarski	cesarskie	cesarską
N.	cesarskim	cesarskim	cesarskim	cesarskim	cesarską
Ms.	cesarskim	cesarskim	cesarskim	cesarskim	cesarskiej
W.	cesarski	cesarski	cesarski	cesarskie	cesarska

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	cesarscy	cesarscy	cesarskie	cesarskie
D.	cesarskich	cesarskich	cesarskich	cesarskich
C.	cesarskim	cesarskim	cesarskim	cesarskim
B.	cesarskich	cesarskich	cesarskich	cesarskie
N.	cesarskimi	cesarskimi	cesarskimi	cesarskimi
Ms.	cesarskich	cesarskich	cesarskich	cesarskich
W.	cesarscy	cesarscy	cesarskie	cesarskie

1.c dekret

Definicja

pochodzący od cesarza

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Funkcjonowanie państwa władza państwowa

Połączenia

cesarski dekret, dokument, edykt, list, manifest, rozkaz; cesarskie prawo; rozporządzenie; cesarskie nadania; ustanowienia cesarskie

Cytaty

	Złamał za jednym zamachem prawo cesarskie i zakazy Kręgu. źródło: NKJP: Ewa Białołęcka: Tkacz iluzji, 2004
	Po nadejściu listu cesarskiego zaczęła się gra na dwa fronty. źródło: NKJP: Henryk Wereszycki: Koniec sojuszu trzech cesarzy, 1977
	Ten doniosły dokument cesarski znany jest w wersji podanej przez Euzebiusza z Cezarei w jego Historii kościelnej. źródło: NKJP: Daniel Olszewski: Dzieje chrześcijaństwa w zarysie, 1996
	Widząc obojętność na twarzy młodzieńca, zaczęła go wyzywać. Ten zaś, nie zdoławszy jeszcze na dobre przyswoić wiadomości z cesarskiego dekretu, zbyt był oszołomiony, aby słuchać wrzasków jakiejś dziwaczki, udowadniającej mu swą wyższość. źródło: NKJP: Bartłomiej Misiniec: Gladiatorzy i piraci, 2009
	Oczywiście prawo to nie znajdowało zastosowania w odniesieniu do możnowładców, których włości nie pochodziły z cesarskich nadań, a więc nie mogło być egzekwowane w prowincjach tradycyjnie wchodzących w skład Etiopii [...]. źródło: NKJP: Ignacy Karpowicz: Nowy kwiat cesarza (i Pszczoły), 2007

Odmiana

część mowy: przymiotnik

Stopień równy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	cesarski	cesarski	cesarski	cesarskie	cesarska
D.	cesarskiego	cesarskiego	cesarskiego	cesarskiego	cesarskiej
C.	cesarskiemu	cesarskiemu	cesarskiemu	cesarskiemu	cesarskiej
B.	cesarskiego	cesarskiego	cesarski	cesarskie	cesarską
N.	cesarskim	cesarskim	cesarskim	cesarskim	cesarską
Ms.	cesarskim	cesarskim	cesarskim	cesarskim	cesarskiej
W.	cesarski	cesarski	cesarski	cesarskie	cesarska

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	cesarscy	cesarscy	cesarskie	cesarskie
D.	cesarskich	cesarskich	cesarskich	cesarskich
C.	cesarskim	cesarskim	cesarskim	cesarskim
B.	cesarskich	cesarskich	cesarskich	cesarskie
N.	cesarskimi	cesarskimi	cesarskimi	cesarskimi
Ms.	cesarskich	cesarskich	cesarskich	cesarskich
W.	cesarscy	cesarscy	cesarskie	cesarskie

1.d namiestnik

Definicja

pracujący dla cesarza

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Funkcjonowanie państwa władza państwowa

Połączenia

cesarski dwór, goniec, komisarz, kronikarz, minister, poeta, poseł; kucharz cesarski; cesarska armia, gwardia; cesarscy ambasadorowie, historycy, legioniści, strażnicy, urzędnicy, żołnierze; grenadierzy, huzarzy, lokaje cesarscy; wojska cesarskie

Cytaty

	W 635 roku cesarska armia bizantyńska próbowała powstrzymać napór hord arabskich, jednak daremnie. źródło: NKJP: Jan Gać: Ziemia Święta Kulturowy przewodnik śladami Jezusa, 2009
	Członkowie związków byli też niechętni cesarskim ministrom i biurokratom rozkradającym kraj na spółkę z białymi. źródło: NKJP: Andrzej Chwalba: Historia Powszechna. Wiek XIX, 2008
	Dzięki stanowisku ojca na dworze cesarskim synowie mogli otrzymać należne do swych uzdolnień wykształcenie. źródło: NKJP: ks. Józef Łach: Śladami patronów Europy. NKJP: Św. Cyryl i Metody (II poł. IX w.), Wychowawca nr 180, 2007-12
	Złota nigdy zresztą nie było w Meksyku zbyt wiele. Ten fakt złamał w końcu karierę Cortesa, który nie miał czym przekupić cesarskich urzędników. źródło: NKJP: Wiesław Chełminiak: Krew i czekolada, Ozon nr 16, 2005
	Niedługo po śmierci kapitana piracki okręt zdobyli cesarscy żołnierze i zabili wszystkich rozbójników, a w ich gronie młodą dziewczynę – choć nie była piratką, to mieli prawo sądzić, że nią jest. źródło: NKJP: Feliks W. Kres: Tarcza Szerni, Esensja nr 2 (XLIV), 2005-03

Odmiana

część mowy: przymiotnik

Stopień równy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	cesarski	cesarski	cesarski	cesarskie	cesarska
D.	cesarskiego	cesarskiego	cesarskiego	cesarskiego	cesarskiej
C.	cesarskiemu	cesarskiemu	cesarskiemu	cesarskiemu	cesarskiej
B.	cesarskiego	cesarskiego	cesarski	cesarskie	cesarską
N.	cesarskim	cesarskim	cesarskim	cesarskim	cesarską
Ms.	cesarskim	cesarskim	cesarskim	cesarskim	cesarskiej
W.	cesarski	cesarski	cesarski	cesarskie	cesarska

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	cesarscy	cesarscy	cesarskie	cesarskie
D.	cesarskich	cesarskich	cesarskich	cesarskich
C.	cesarskim	cesarskim	cesarskim	cesarskim
B.	cesarskich	cesarskich	cesarskich	cesarskie
N.	cesarskimi	cesarskimi	cesarskimi	cesarskimi
Ms.	cesarskich	cesarskich	cesarskich	cesarskich
W.	cesarscy	cesarscy	cesarskie	cesarskie

1.e tron

Definicja

charakterystyczny dla cesarza i sprawowanej przez niego władzy

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Funkcjonowanie państwa władza państwowa

Połączenia

cesarski ród; tron; cesarska dynastia, korona, pieczęć; protekcja, władza; cesarskie czasy; rządy; zwyczaje

Cytaty

	Wreszcie ich oczom ukazało się podwyższenie, na szczycie którego stał cesarski tron. źródło: NKJP: Anna Łagan: Niszczyciel, Esensja nr 09, 2009-11-08
	Książęta Rzeszy pragnęli ofiarować mu cesarską koronę, odmówił jednak, oznajmiwszy wyniośle, iż ważniejsze jest własne królestwo niż bezsilne cesarstwo. źródło: NKJP: Witold Jabłoński: Metamorfozy, 2004
	– Usiądź i przeczytaj list od naszego najdroższego cesarza – nakazuję. Spod przymrużonych powiek obserwuję, jak Grek zdejmuje cesarską pieczęć. źródło: NKJP: Jacek Piekara: Mój przyjaciel Kaligula, Esensja nr 10 (LXXII), 2007-12
	W Chinach, inaczej niż w Japonii, nie doszło do konsolidacji wokół osoby cesarza całego narodu, gdyż cesarska dynastia była obcego pochodzenia. źródło: NKJP: Andrzej Chwalba: Historia Powszechna. Wiek XIX, 2008
	Do zbrojnej walki z Lidż Jassu stanął inny członek cesarskiego rodu Salomonidów - ras Tafari, późniejszy cesarz Hajle Sellasje Pierwszy. źródło: NKJP: Marian Brandys: Z panem Biegankiem w Abisynii, 1962

Odmiana

część mowy: przymiotnik

Stopień równy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	cesarski	cesarski	cesarski	cesarskie	cesarska
D.	cesarskiego	cesarskiego	cesarskiego	cesarskiego	cesarskiej
C.	cesarskiemu	cesarskiemu	cesarskiemu	cesarskiemu	cesarskiej
B.	cesarskiego	cesarskiego	cesarski	cesarskie	cesarską
N.	cesarskim	cesarskim	cesarskim	cesarskim	cesarską
Ms.	cesarskim	cesarskim	cesarskim	cesarskim	cesarskiej
W.	cesarski	cesarski	cesarski	cesarskie	cesarska

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	cesarscy	cesarscy	cesarskie	cesarskie
D.	cesarskich	cesarskich	cesarskich	cesarskich
C.	cesarskim	cesarskim	cesarskim	cesarskim
B.	cesarskich	cesarskich	cesarskich	cesarskie
N.	cesarskimi	cesarskimi	cesarskimi	cesarskimi
Ms.	cesarskich	cesarskich	cesarskich	cesarskich
W.	cesarscy	cesarscy	cesarskie	cesarskie

Frazeologizmy

cesarskie cięcie

Data ostatniej modyfikacji: 27.05.2014