UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

koronny

Chronologizacja

1 połowa XVI w., SPXVI

Odmiana

część mowy: przymiotnik

Stopień równy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	koronny	koronny	koronny	koronne	koronna
D.	koronnego	koronnego	koronnego	koronnego	koronnej
C.	koronnemu	koronnemu	koronnemu	koronnemu	koronnej
B.	koronnego	koronnego	koronny	koronne	koronną
N.	koronnym	koronnym	koronnym	koronnym	koronną
Ms.	koronnym	koronnym	koronnym	koronnym	koronnej
W.	koronny	koronny	koronny	koronne	koronna

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	koronni	koronni	koronne	koronne
D.	koronnych	koronnych	koronnych	koronnych
C.	koronnym	koronnym	koronnym	koronnym
B.	koronnych	koronnych	koronnych	koronne
N.	koronnymi	koronnymi	koronnymi	koronnymi
Ms.	koronnych	koronnych	koronnych	koronnych
W.	koronni	koronni	koronne	koronne

Pochodzenie

Od: korona

1. argument

Definicja

książk.

taki, który, jako najważniejszy, w zasadniczym stopniu wpływa na coś

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii jakość i intensywność

Połączenia

koronny argument, dowód, przykład, zarzut; koronna dyscyplina; scena; koronne danie

Cytaty

	Dla przeciwników plaży koronnym argumentem jest nuda plaży, jej jednostajność i powtarzalność. źródło: NKJP: Filip Bajon: Kolekcjonuję plaże, Polityka nr 2661, 2008-07-05
	Jednym z koronnych dowodów w sprawie jest odcisk palca jednego z oskarżonych na prawie jazdy 20-latka. Jeśli go nie kontrolowano, to skąd się tam wziął – pyta Basiński. źródło: NKJP: Marek Mamoń: Płać i jedź, Trybuna Śląska, 2002-04-04
	Koronnym przykładem ubiegłorocznej kontroli UOKiK są wyniki Inspekcji Handlowej w Gorzowie, która ze stacji na terenie województwa lubuskiego pobrała 45 próbek paliw płynnych z partii liczącej w sumie 290 tys. litrów. źródło: NKJP: (ECe): O zawartości benzyny w benzynie, Gazeta Krakowska, 2003-05-28
	Dwa koronne zarzuty wobec samego Voigta dotyczyły: rozrzutności (marnuje budżetowe pieniądze na wynajem biura w Marriotcie) oraz złej prywatyzacji Orbisu (korzysta z pomocy zachodnich firm konsultingowych zamiast z doświadczeń załogi). źródło: NKJP: Paweł Wujec: Techniki dziobania, Gazeta Wyborcza, 1992-03-18
	Koronną dyscypliną Kamili jest styl klasyczny, czyli popularna żabka. źródło: NKJP: dko: Żabka dała Kamili złoty medal, Lokalna, 2002-03-16

2. hetman

Definicja

taki, który dotyczy Korony - Królestwa Polskiego w okresie od 1569 roku do rozbiorów

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Tradycja świat dawnych epok i wydarzenia historyczne

Połączenia

chorąży, hetman, kanclerz, krajczy, kucharz, marszałek, miecznik, podkanclerz, podkomorzy, podskarbi, trybunał, urzędnik koronny; kanclerstwo koronne

Cytaty

	Chorąży koronny Jan Sobieski także dostał wedle przewidzianej taksy 4800, a w następnym roku 8 tys. liwrów. źródło: NKJP: Jerzy Besala: Biorą nawet ryby, Polityka nr 2393, 2003-03-22
	Poza wielkim miecznikiem koronnym byli w Rzeczpospolitej - wielki miecznik litewski, a także miecznicy wojewódzcy, powiatowi i ziemscy. źródło: NKJP: Jolanta Wachowicz-Makowska: Świat zapamiętany, 2002
	Szkoła Podstawowa nr 1 w Koniecpolu od 1986 roku nosi imię wybitnego Polaka - hetmana koronnego Stanisława Koniecpolskiego. źródło: NKJP: UG: W imieniny Koniepolskiego, Tygodnik Regionalny „Gazeta Częstochowska” nr 20 (652), 2004-05-20
	Król przy pomocy marszałka koronnego ubierał się w strój koronacyjny, podobny do liturgicznych szat biskupich i podkreślający sakralność monarchy. źródło: NKJP: Andrzej Chwalba (red.): Obyczaje w Polsce: od średniowiecza do czasów współczesnych: praca zbiorowa, 2004
	Tędy, a więc przez Podlasie, jeździło się z Litwy na Koronę (podobnie jak w góry jedzie się przez „podgórze”). Węgrów, Ciechanowiec, Wysokie i Goniądz, położone były na granicy z Mazowszem, które jeszcze wtedy Litwini odróżniali od właściwych ziem koronnych, czyli Małopolski i Wielkopolski (podobnie jak Mazurów odróżniali od Lachów). źródło: NKJP: Głos Siemiatycz

3. skarbiec

Definicja

związany z monarchią - państwem lub panującym monarchą

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Funkcjonowanie państwa władza państwowa

Połączenia

koronne chorągwie; skarbiec koronny; armia, artyleria, gwardia; mennica; rada koronna; dobra; wojska koronne

Cytaty

Ukazujący się w Paryżu dziennik „Constitutionnel” (1829 r.) jako pierwszy doniósł czytelnikom wiadomość, jakoby dwaj zakapturzeni mnisi w towarzystwie ślusarzy dostali się do skarbca koronnego, wyłamali zamki ze skrzyń, zabrali z Wawelu korony i uciekli z nimi na Litwę.

źródło: NKJP: Michał Rożek: Symbolika i magia Krakowa, 2000

W maju 1404 r. znalazł się wśród najwybitniejszych członków rady koronnej , pertraktujących z Zakonem na Wiśle koło Raciąża i podpisał zawarty tam pokój.

źródło: NKJP: Alicja Szymczakowa: Szlachta sieradzka w XV w. : magnifici et generosi, 1998

Frazeologizmy

świadek koronny

Data ostatniej modyfikacji: 22.02.2016