UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

rozpierać się

Chronologizacja

2 połowa XVI w., SPXVI

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. rozpieram się
rozpieramy się
2 os. rozpierasz się
rozpieracie się
3 os. rozpiera się
rozpierają się

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. rozpierałem się
+(e)m się rozpierał
rozpierałam się
+(e)m się rozpierała
rozpierałom się
+(e)m się rozpierało
rozpieraliśmy się
+(e)śmy się rozpierali
rozpierałyśmy się
+(e)śmy się rozpierały
2 os. rozpierałeś się
+(e)ś się rozpierał
rozpierałaś się
+(e)ś się rozpierała
rozpierałoś się
+(e)ś się rozpierało
rozpieraliście się
+(e)ście się rozpierali
rozpierałyście się
+(e)ście się rozpierały
3 os. rozpierał się
rozpierała się
rozpierało się
rozpierali się
rozpierały się

bezosobnik: rozpierano się

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. będę się rozpierał
będę się rozpierać
będę się rozpierała
będę się rozpierać
będę się rozpierało
będę się rozpierać
będziemy się rozpierali
będziemy się rozpierać
będziemy się rozpierały
będziemy się rozpierać
2 os. będziesz się rozpierał
będziesz się rozpierać
będziesz się rozpierała
będziesz się rozpierać
będziesz się rozpierało
będziesz się rozpierać
będziecie się rozpierali
będziecie się rozpierać
będziecie się rozpierały
będziecie się rozpierać
3 os. będzie się rozpierał
będzie się rozpierać
będzie się rozpierała
będzie się rozpierać
będzie się rozpierało
będzie się rozpierać
będą się rozpierali
będą się rozpierać
będą się rozpierały
będą się rozpierać

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. rozpierajmy się
2 os. rozpieraj się
rozpierajcie się

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. rozpierałbym się
bym się rozpierał
rozpierałabym się
bym się rozpierała
rozpierałobym się
bym się rozpierało
rozpieralibyśmy się
byśmy się rozpierali
rozpierałybyśmy się
byśmy się rozpierały
2 os. rozpierałbyś się
byś się rozpierał
rozpierałabyś się
byś się rozpierała
rozpierałobyś się
byś się rozpierało
rozpieralibyście się
byście się rozpierali
rozpierałybyście się
byście się rozpierały
3 os. rozpierałby się
by się rozpierał
rozpierałaby się
by się rozpierała
rozpierałoby się
by się rozpierało
rozpieraliby się
by się rozpierali
rozpierałyby się
by się rozpierały

bezosobnik: rozpierano by się

bezokolicznik: rozpierać się

imiesłów przysłówkowy współczesny: rozpierając się

gerundium: rozpieranie się

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. rozpieranie się
rozpierania się
D. rozpierania się
rozpierań się
C. rozpieraniu się
rozpieraniom się
B. rozpieranie się
rozpierania się
N. rozpieraniem się
rozpieraniami się
Ms. rozpieraniu się
rozpieraniach się
W. rozpieranie się
rozpierania się

imiesłów przymiotnikowy czynny: rozpierający się

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. rozpierający się
rozpierający się
rozpierający się
rozpierające się
rozpierająca się
D. rozpierającego się
rozpierającego się
rozpierającego się
rozpierającego się
rozpierającej się
C. rozpierającemu się
rozpierającemu się
rozpierającemu się
rozpierającemu się
rozpierającej się
B. rozpierającego się
rozpierającego się
rozpierający się
rozpierające się
rozpierającą się
N. rozpierającym się
rozpierającym się
rozpierającym się
rozpierającym się
rozpierającą się
Ms. rozpierającym się
rozpierającym się
rozpierającym się
rozpierającym się
rozpierającej się
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. rozpierający się
rozpierający się
rozpierające się
rozpierające się
D. rozpierających się
rozpierających się
rozpierających się
rozpierających się
C. rozpierającym się
rozpierającym się
rozpierającym się
rozpierającym się
B. rozpierających się
rozpierających się
rozpierających się
rozpierające się
N. rozpierającymi się
rozpierającymi się
rozpierającymi się
rozpierającymi się
Ms. rozpierających się
rozpierających się
rozpierających się
rozpierających się

odpowiednik aspektowy: rozeprzeć się

Pochodzenie

Zob. rozpierać, przeć (przed siebie)

1. na krześle

Definicja

siedząc, zajmować tyle miejsca, ile trzeba, żeby było wygodnie

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii ruch i spoczynek

Relacje znaczeniowe

synonimy:  sadowić się

Połączenia

  • rozpierać się na krześle
  • rozpierać się w fotelu
  • rozpierać się wygodnie

Cytaty

Nie raz widziałem starszego człowieka, któremu mdlały nogi podczas długiego odpowiadania na pytania młodego asesora lub sędziego, który wygodnie rozpierał się w fotelu.

źródło: NKJP: Sąd nad sądem, Trybuna Śląska, 2001-05-11

Zaopatrzenie u nich było bardzo złe, ale na tyłach oficerowie rozpierali się przy nakrytych białymi obrusami stołach, pili wino i nie odmawiali sobie niczego.

źródło: NKJP: Adam Koszlajda: Zarządzanie projektami IT. Przewodnik po metodykach, 2010

Rozpierając się na krześle, szeroko gestykulował ramieniem.

źródło: NKJP: Marek Harny: Zdrajca, 2007

Nigdy nie siadaj na brzegu krzesła. Usiądź wygodnie, ale nie rozpieraj się. Nie zakładaj nogi na nogę i nie wyciągaj ich przed siebie.

źródło: NKJP: Jolanta Podsiadły: Dobre maniery, Dziennik Bałtycki, 1999-08-23

Składnia

bez ograniczeń + rozpierać się +
(GDZIE)

2. na niebie

Definicja

książk. 
zajmować dużo miejsca

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości przestrzeni miejsce i jego usytuowanie w przestrzeni

Cytaty

Pośrodku izby rozpiera się piecyk z fajerkami, czasem po prostu ognisko nieposiadające komina i jakieś ubogie sprzęty: wyrka, łóżka, drewniane krzesła.

źródło: NKJP: Jarosław Iwaszkiewicz: Wenecja i inne szkice, 2008

Cerkwi prawosławnych jest zresztą w Bukareszcie mnóstwo, w większości ukrytych kiedyś przed wzrokiem Ceauşescu na tyłach reprezentacyjnych alej, gdzie na pierwszym planie rozpierają się socrealistyczne szaro-białe kamienice (taki powiększony MDM).

źródło: NKJP: Autostopem dookoła świata, Pinezka.pl, 2004-08

Idziemy już kilka godzin, a łuna wciąż rozpiera się na niebie.

źródło: NKJP: Aleksander Sołżenicyn: Archipelag GUŁag, 1977

Obok, wielki jak piec kaflowy, rozpierał się sterylizator.

źródło: NKJP: Maciej Dajnowski: Promieniowanie reliktowe, 2004

Kieliszki do brandy. Im większe tym lepsze. Chwycone od dołu powinny zająć całą dłoń. U góry zwężone, by koncentrować wydobyte ciepłem dłoni aromaty. Niestety, strasznie rozpierają się w szafie i zabierają masę miejsca.

źródło: NKJP: Przemysław Osuchowski: Notatnik oberżyświata: szklanki w dłoń mościpanowie, Dziennik Polski, 2005-03-12

Składnia

bez ograniczeń + rozpierać się +
(GDZIE)
Data ostatniej modyfikacji: 20.06.2015
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj