Chronologizacja
Pochodzenie
psł. *voliti, *voľǫ, *voliši 'wyrażać swoją wolę, wybierać'
2 os. lp wolisz jest świadectwem pierwotnej postaci bezokolicznika wolić ; postać woleć jest więc wtórna.
1. kawę
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia
Relacje znaczeniowe
synonimy: | preferować |
Połączenia
- woleć blondynki (od brunetek|niż brunetki), towarzystwo, mięso, wino (od wódki|niż wódkę); dialog, spokój
Cytaty
Wolę szczerość od obłudy. źródło: NKJP: Ryszard Marek Groński: No to co, Polityka, 2002-05-11 |
|
Źle znosząc więzienie, wolałby śmierć niż życie między kiblem a pryczą, od apelu do apelu. źródło: NKJP: Igor Newerly: Pamiątka z Celulozy, 1952 |
|
Już w dzieciństwie wolała towarzystwo zwierząt niż ludzi. źródło: NKJP: Gazeta Wrocławska, 2003-05-06 |
|
Wolę człowieka niedoskonałego, który ma do przekazania treść, niż tego, który w doskonały sposób przekazuje pustkę. źródło: NKJP: Joanna Cieśla: Salon na salon, Polityka, 2008-03-01 |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: niedokonany
Tryb oznajmujący
Czas teraźniejszy
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
1 os. |
wolę |
wolimy |
|||
2 os. |
wolisz |
wolicie |
|||
3 os. |
woli |
wolą |
Czas przeszły
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
wolałem +(e)m wolał |
wolałam +(e)m wolała |
wolałom +(e)m wolało |
woleliśmy +(e)śmy woleli |
wolałyśmy +(e)śmy wolały |
2 os. |
wolałeś +(e)ś wolał |
wolałaś +(e)ś wolała |
wolałoś +(e)ś wolało |
woleliście +(e)ście woleli |
wolałyście +(e)ście wolały |
3 os. |
wolał |
wolała |
wolało |
woleli |
wolały |
bezosobnik: wolano
Czas przyszły
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
będę wolał będę woleć |
będę wolała będę woleć |
będę wolało będę woleć |
będziemy woleli będziemy woleć |
będziemy wolały będziemy woleć |
2 os. |
będziesz wolał będziesz woleć |
będziesz wolała będziesz woleć |
będziesz wolało będziesz woleć |
będziecie woleli będziecie woleć |
będziecie wolały będziecie woleć |
3 os. |
będzie wolał będzie woleć |
będzie wolała będzie woleć |
będzie wolało będzie woleć |
będą woleli będą woleć |
będą wolały będą woleć |
Tryb rozkazujący
liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
---|---|---|
1 os. |
wólmy |
|
2 os. |
wól |
wólcie |
Tryb warunkowy
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
wolałbym bym wolał |
wolałabym bym wolała |
wolałobym bym wolało |
wolelibyśmy byśmy woleli |
wolałybyśmy byśmy wolały |
2 os. |
wolałbyś byś wolał |
wolałabyś byś wolała |
wolałobyś byś wolało |
wolelibyście byście woleli |
wolałybyście byście wolały |
3 os. |
wolałby by wolał |
wolałaby by wolała |
wolałoby by wolało |
woleliby by woleli |
wolałyby by wolały |
bezosobnik: wolano by
bezokolicznik: woleć
imiesłów przysłówkowy współczesny:
woląc
gerundium: wolenie
rodzaj gramatyczny: ndk
liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
---|---|---|
M. | wolenie |
wolenia |
D. | wolenia |
woleń |
C. | woleniu |
woleniom |
B. | wolenie |
wolenia |
N. | woleniem |
woleniami |
Ms. | woleniu |
woleniach |
W. | wolenie |
wolenia |
imiesłów przymiotnikowy czynny: wolący
liczba pojedyncza | |||||
---|---|---|---|---|---|
m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
M. | wolący |
wolący |
wolący |
wolące |
woląca |
D. | wolącego |
wolącego |
wolącego |
wolącego |
wolącej |
C. | wolącemu |
wolącemu |
wolącemu |
wolącemu |
wolącej |
B. | wolącego |
wolącego |
wolący |
wolące |
wolącą |
N. | wolącym |
wolącym |
wolącym |
wolącym |
wolącą |
Ms. | wolącym |
wolącym |
wolącym |
wolącym |
wolącej |
liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|
p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
M. | wolący |
wolący |
wolące |
wolące |
D. | wolących |
wolących |
wolących |
wolących |
C. | wolącym |
wolącym |
wolącym |
wolącym |
B. | wolących |
wolących |
wolących |
wolące |
N. | wolącymi |
wolącymi |
wolącymi |
wolącymi |
Ms. | wolących |
wolących |
wolących |
wolących |
Składnia
+ | woleć | + |
KOGO/CO +
od KOGO/CZEGO | niż KOGO/CO
|
2. poczekać
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia
Połączenia
- woleć czekać, iść, milczeć, myśleć, poczekać, rozmawiać, ryzykować, siedzieć, wierzyć
Cytaty
Już w prestiżowym liceum w Paryżu paliła z chłopcami papierosy, później nosiła się na szaro, wolała słuchać niż mówić, nie chciała, żeby ktokolwiek zwracał na nią uwagę. źródło: NKJP: Adam Szostkiewicz: Siła duszy, Polityka, 2003-08-23 |
|
Ładne widoki? - Jak cholera! - odkrzyknął, chociaż miał już zamknięte oczy. Wolał nie patrzeć. Nie widzieć, jak będą spadali. źródło: NKJP: Jacek Rębacz: Zakopane: sezon na samobójców, 2006 |
|
Co więcej, mam wrażenie, że wolałby Pan, żeby Pana nie bolało niż bolało, że wolałby Pan cieszyć się niż płakać, lubić niż nie znosić, ufać niż się bać, szanować niż pogardzać. źródło: NKJP: Stanisław Mrożek: Jak zostałem filmowcem, 2004 |
|
Nie wniósł żadnych poprawek - zapewne uznał się za niekompetentnego - nie odesłał Marii rękopisu. Może wolał, żeby tego w ogóle nie publikować? źródło: NKJP: Józef Hen: Ja, Michał z Montaigne?, 2009 |
|
„Pragniesz, aby Twój kraj pozostał członkiem Unii, przyjmując Konstytucję, czy wolisz, aby Twój kraj z Unii wystąpił?”. źródło: NKJP: Jerzy Łukaszewski: O Polsce i Europie bez niedomówień, 2006 |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: niedokonany
Tryb oznajmujący
Czas teraźniejszy
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
1 os. |
wolę |
wolimy |
|||
2 os. |
wolisz |
wolicie |
|||
3 os. |
woli |
wolą |
Czas przeszły
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
wolałem +(e)m wolał |
wolałam +(e)m wolała |
wolałom +(e)m wolało |
woleliśmy +(e)śmy woleli |
wolałyśmy +(e)śmy wolały |
2 os. |
wolałeś +(e)ś wolał |
wolałaś +(e)ś wolała |
wolałoś +(e)ś wolało |
woleliście +(e)ście woleli |
wolałyście +(e)ście wolały |
3 os. |
wolał |
wolała |
wolało |
woleli |
wolały |
bezosobnik: wolano
Czas przyszły
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
będę wolał będę woleć |
będę wolała będę woleć |
będę wolało będę woleć |
będziemy woleli będziemy woleć |
będziemy wolały będziemy woleć |
2 os. |
będziesz wolał będziesz woleć |
będziesz wolała będziesz woleć |
będziesz wolało będziesz woleć |
będziecie woleli będziecie woleć |
będziecie wolały będziecie woleć |
3 os. |
będzie wolał będzie woleć |
będzie wolała będzie woleć |
będzie wolało będzie woleć |
będą woleli będą woleć |
będą wolały będą woleć |
Tryb rozkazujący
liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
---|---|---|
1 os. |
wólmy |
|
2 os. |
wól |
wólcie |
Tryb warunkowy
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
wolałbym bym wolał |
wolałabym bym wolała |
wolałobym bym wolało |
wolelibyśmy byśmy woleli |
wolałybyśmy byśmy wolały |
2 os. |
wolałbyś byś wolał |
wolałabyś byś wolała |
wolałobyś byś wolało |
wolelibyście byście woleli |
wolałybyście byście wolały |
3 os. |
wolałby by wolał |
wolałaby by wolała |
wolałoby by wolało |
woleliby by woleli |
wolałyby by wolały |
bezosobnik: wolano by
bezokolicznik: woleć
imiesłów przysłówkowy współczesny:
woląc
gerundium: wolenie
rodzaj gramatyczny: ndk
liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
---|---|---|
M. | wolenie |
wolenia |
D. | wolenia |
woleń |
C. | woleniu |
woleniom |
B. | wolenie |
wolenia |
N. | woleniem |
woleniami |
Ms. | woleniu |
woleniach |
W. | wolenie |
wolenia |
imiesłów przymiotnikowy czynny: wolący
liczba pojedyncza | |||||
---|---|---|---|---|---|
m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
M. | wolący |
wolący |
wolący |
wolące |
woląca |
D. | wolącego |
wolącego |
wolącego |
wolącego |
wolącej |
C. | wolącemu |
wolącemu |
wolącemu |
wolącemu |
wolącej |
B. | wolącego |
wolącego |
wolący |
wolące |
wolącą |
N. | wolącym |
wolącym |
wolącym |
wolącym |
wolącą |
Ms. | wolącym |
wolącym |
wolącym |
wolącym |
wolącej |
liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|
p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
M. | wolący |
wolący |
wolące |
wolące |
D. | wolących |
wolących |
wolących |
wolących |
C. | wolącym |
wolącym |
wolącym |
wolącym |
B. | wolących |
wolących |
wolących |
wolące |
N. | wolącymi |
wolącymi |
wolącymi |
wolącymi |
Ms. | wolących |
wolących |
wolących |
wolących |
Składnia
+ | woleć | + |
BEZOKOLICZNIK +
(niż BEZOKOLICZNIK)
|
|
+ | woleć | + |
żeby ZDANIE +
(niż żeby ZDANIE)
|