UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

woleć

Chronologizacja

XV w., Bor

Pochodzenie

psł. *voliti, *voľǫ, *voliši 'wyrażać swoją wolę, wybierać'

2 os. lp wolisz jest świadectwem pierwotnej postaci bezokolicznika wolić; postać woleć jest więc wtórna.

1. kawę

Definicja

uważać osobę lub rzecz, o której mowa, za lepszą od innych

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

Relacje znaczeniowe

synonimy:  preferować

Połączenia

  • woleć blondynki (od brunetek|niż brunetki), towarzystwo, mięso, wino (od wódki|niż wódkę); dialog, spokój

Cytaty

Wolę szczerość od obłudy.

źródło: NKJP: Ryszard Marek Groński: No to co, Polityka, 2002-05-11

Źle znosząc więzienie, wolałby śmierć niż życie między kiblem a pryczą, od apelu do apelu.

źródło: NKJP: Igor Newerly: Pamiątka z Celulozy, 1952

Już w dzieciństwie wolała towarzystwo zwierząt niż ludzi.

źródło: NKJP: Gazeta Wrocławska, 2003-05-06

Wolę człowieka niedoskonałego, który ma do przekazania treść, niż tego, który w doskonały sposób przekazuje pustkę.

źródło: NKJP: Joanna Cieśla: Salon na salon, Polityka, 2008-03-01

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. wolę
wolimy
2 os. wolisz
wolicie
3 os. woli
wolą

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. wolałem
+(e)m wolał
wolałam
+(e)m wolała
wolałom
+(e)m wolało
woleliśmy
+(e)śmy woleli
wolałyśmy
+(e)śmy wolały
2 os. wolałeś
+(e)ś wolał
wolałaś
+(e)ś wolała
wolałoś
+(e)ś wolało
woleliście
+(e)ście woleli
wolałyście
+(e)ście wolały
3 os. wolał
wolała
wolało
woleli
wolały

bezosobnik: wolano

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. będę wolał
będę woleć
będę wolała
będę woleć
będę wolało
będę woleć
będziemy woleli
będziemy woleć
będziemy wolały
będziemy woleć
2 os. będziesz wolał
będziesz woleć
będziesz wolała
będziesz woleć
będziesz wolało
będziesz woleć
będziecie woleli
będziecie woleć
będziecie wolały
będziecie woleć
3 os. będzie wolał
będzie woleć
będzie wolała
będzie woleć
będzie wolało
będzie woleć
będą woleli
będą woleć
będą wolały
będą woleć

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. wólmy
2 os. wól
wólcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. wolałbym
bym wolał
wolałabym
bym wolała
wolałobym
bym wolało
wolelibyśmy
byśmy woleli
wolałybyśmy
byśmy wolały
2 os. wolałbyś
byś wolał
wolałabyś
byś wolała
wolałobyś
byś wolało
wolelibyście
byście woleli
wolałybyście
byście wolały
3 os. wolałby
by wolał
wolałaby
by wolała
wolałoby
by wolało
woleliby
by woleli
wolałyby
by wolały

bezosobnik: wolano by

bezokolicznik: woleć

imiesłów przysłówkowy współczesny: woląc

gerundium: wolenie

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. wolenie
wolenia
D. wolenia
woleń
C. woleniu
woleniom
B. wolenie
wolenia
N. woleniem
woleniami
Ms. woleniu
woleniach
W. wolenie
wolenia

imiesłów przymiotnikowy czynny: wolący

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. wolący
wolący
wolący
wolące
woląca
D. wolącego
wolącego
wolącego
wolącego
wolącej
C. wolącemu
wolącemu
wolącemu
wolącemu
wolącej
B. wolącego
wolącego
wolący
wolące
wolącą
N. wolącym
wolącym
wolącym
wolącym
wolącą
Ms. wolącym
wolącym
wolącym
wolącym
wolącej
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. wolący
wolący
wolące
wolące
D. wolących
wolących
wolących
wolących
C. wolącym
wolącym
wolącym
wolącym
B. wolących
wolących
wolących
wolące
N. wolącymi
wolącymi
wolącymi
wolącymi
Ms. wolących
wolących
wolących
wolących

Składnia

bez ograniczeń + woleć +
KOGO/CO + od KOGO/CZEGO | niż KOGO/CO

2. poczekać

Definicja

chcieć robić określoną rzecz lub chcieć aby stało się właśnie to, o czym mowa, niż coś innego, co również zostało wymienione w zdaniu

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

Połączenia

  • woleć czekać, iść, milczeć, myśleć, poczekać, rozmawiać, ryzykować, siedzieć, wierzyć

Cytaty

Już w prestiżowym liceum w Paryżu paliła z chłopcami papierosy, później nosiła się na szaro, wolała słuchać niż mówić, nie chciała, żeby ktokolwiek zwracał na nią uwagę.

źródło: NKJP: Adam Szostkiewicz: Siła duszy, Polityka, 2003-08-23

Ładne widoki? - Jak cholera! - odkrzyknął, chociaż miał już zamknięte oczy. Wolał nie patrzeć. Nie widzieć, jak będą spadali.

źródło: NKJP: Jacek Rębacz: Zakopane: sezon na samobójców, 2006

Co więcej, mam wrażenie, że wolałby Pan, żeby Pana nie bolało niż bolało, że wolałby Pan cieszyć się niż płakać, lubić niż nie znosić, ufać niż się bać, szanować niż pogardzać.

źródło: NKJP: Stanisław Mrożek: Jak zostałem filmowcem, 2004

Nie wniósł żadnych poprawek - zapewne uznał się za niekompetentnego - nie odesłał Marii rękopisu. Może wolał, żeby tego w ogóle nie publikować?

źródło: NKJP: Józef Hen: Ja, Michał z Montaigne?, 2009

„Pragniesz, aby Twój kraj pozostał członkiem Unii, przyjmując Konstytucję, czy wolisz, aby Twój kraj z Unii wystąpił?”.

źródło: NKJP: Jerzy Łukaszewski: O Polsce i Europie bez niedomówień, 2006

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. wolę
wolimy
2 os. wolisz
wolicie
3 os. woli
wolą

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. wolałem
+(e)m wolał
wolałam
+(e)m wolała
wolałom
+(e)m wolało
woleliśmy
+(e)śmy woleli
wolałyśmy
+(e)śmy wolały
2 os. wolałeś
+(e)ś wolał
wolałaś
+(e)ś wolała
wolałoś
+(e)ś wolało
woleliście
+(e)ście woleli
wolałyście
+(e)ście wolały
3 os. wolał
wolała
wolało
woleli
wolały

bezosobnik: wolano

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. będę wolał
będę woleć
będę wolała
będę woleć
będę wolało
będę woleć
będziemy woleli
będziemy woleć
będziemy wolały
będziemy woleć
2 os. będziesz wolał
będziesz woleć
będziesz wolała
będziesz woleć
będziesz wolało
będziesz woleć
będziecie woleli
będziecie woleć
będziecie wolały
będziecie woleć
3 os. będzie wolał
będzie woleć
będzie wolała
będzie woleć
będzie wolało
będzie woleć
będą woleli
będą woleć
będą wolały
będą woleć

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. wólmy
2 os. wól
wólcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. wolałbym
bym wolał
wolałabym
bym wolała
wolałobym
bym wolało
wolelibyśmy
byśmy woleli
wolałybyśmy
byśmy wolały
2 os. wolałbyś
byś wolał
wolałabyś
byś wolała
wolałobyś
byś wolało
wolelibyście
byście woleli
wolałybyście
byście wolały
3 os. wolałby
by wolał
wolałaby
by wolała
wolałoby
by wolało
woleliby
by woleli
wolałyby
by wolały

bezosobnik: wolano by

bezokolicznik: woleć

imiesłów przysłówkowy współczesny: woląc

gerundium: wolenie

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. wolenie
wolenia
D. wolenia
woleń
C. woleniu
woleniom
B. wolenie
wolenia
N. woleniem
woleniami
Ms. woleniu
woleniach
W. wolenie
wolenia

imiesłów przymiotnikowy czynny: wolący

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. wolący
wolący
wolący
wolące
woląca
D. wolącego
wolącego
wolącego
wolącego
wolącej
C. wolącemu
wolącemu
wolącemu
wolącemu
wolącej
B. wolącego
wolącego
wolący
wolące
wolącą
N. wolącym
wolącym
wolącym
wolącym
wolącą
Ms. wolącym
wolącym
wolącym
wolącym
wolącej
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. wolący
wolący
wolące
wolące
D. wolących
wolących
wolących
wolących
C. wolącym
wolącym
wolącym
wolącym
B. wolących
wolących
wolących
wolące
N. wolącymi
wolącymi
wolącymi
wolącymi
Ms. wolących
wolących
wolących
wolących

Składnia

bez ograniczeń + woleć +
BEZOKOLICZNIK + (niż BEZOKOLICZNIK)
bez ograniczeń + woleć +
żeby ZDANIE + (niż żeby ZDANIE)

Frazeologizmy

jak kto woli
Data ostatniej modyfikacji: 08.06.2016
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj