UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

to II

I

Chronologizacja

Zob. to I.

Pochodzenie

Zob. to I

1. Janek to mój brat

Definicja

mówiący przyporządkowuje wiadomemu obiektowi cechę pozwalającą wiedzieć więcej o tym, o czym mowa

Noty o użyciu

może występować także z wyrażeniem jest

Kategoria znaczeniowa

wykładnik równoważności

Cytaty

Autor pozmieniał tylko imiona bohaterów. Sam nosi w książce imię Zdziś, Jan August jest Sławkiem, trzeci z braci, Henryk, ma na imię Fredek, Władysław to Czesiek, a siostra Helena otrzymała imię Wanda.

źródło: NKJP: Mariusz Urbanek: Kisielewscy: Jan August, Zygmunt, Stefan, Wacek, 2006

Zawód reportera to chyba najpodlejszy zawód pod słońcem!

źródło: NKJP: Marian Brandys: Śladami Stasia i Nel, 1974

Próg wyczuwalności to takie stężenie odoranta (stężenie progowe), przy którym zapach wyczuwa 50% reprezentatywnej dla populacji grupy ludzi.

źródło: NKJP: Joanna Kośmider, Barbara Mazur-Chrzanowska, Bartosz Wyszyński: Odory, 2002

Nie lubię sobót i niedziel. I tym się różnię od wszystkich kolegów, bo dla nich sobota to już prawie święto, a niedziela, no, to wiadomo - niedziela.

źródło: NKJP: Stanisław Kowalewski: Czarne okna, 1961

Górnicy to jest takie specyficzne społeczeństwo.

źródło: NKJP: Jarosław Józef Szczepański: Górnik polski, 2005

Odmiana

część mowy: spójnik

Składnia

_ to _

Pozycja I: Rz
Pozycja II: cecha
ograniczenia zakresu użycia:
nie w Zd.rozk.
szyk: stały: interpozycja

2. Chcieć to móc

Definicja

mówiący zestawia elementy, które są równoważne ze względu na wiadomy aspekt tego, o czym mowa

Kategoria znaczeniowa

wykładnik ekwiwalencji

Cytaty

Mówi się, że człowiek i dzieło to dwie zupełnie różne rzeczy, ale czy tak jest naprawdę?

źródło: NKJP: Barbara Ziembicka: Najprostszą drogą: rozmowy z artystami, 1998

A na giełdzie, zapamiętaj to sobie dobrze, znajomości to są pieniądze.

źródło: NKJP: Tomasz Klarecki, Izabela Smolarek: Wilk... i śmierć bankiera, 2006

Ciekawość to pierwszy stopień do piekła - mówi przysłowie.

źródło: NKJP: Krzysztof J. Szmidt: Elementarz twórczego życia czyli O sposobach twórczego myślenia i działania, 1994

Odmiana

część mowy: spójnik

Składnia

_ to _
w obu pozycjach elementy tożsame funkcjonalnie
ograniczenia zakresu użycia:
nie w Zd.rozk.
szyk: stały: interpozycja

3. Jankowi to się udało

Definicja

mówiący wskazuje, czego dotyczy to, co mówi

Noty o użyciu

wyrażenie przytematyczne

Kategoria znaczeniowa

wykładnik nawiązania

Cytaty

Mężczyźni to już żadnej delikatności nie mają, jak mamę kocham.

źródło: NKJP: Małgorzata Musierowicz: Dziecko piątku, 1993

Parę razy mi się udało. Z jedną to nawet bardzo.

źródło: NKJP: Mariusz Cieślik: Śmieszni kochankowie, 2004

Najlepiej to mają te duże: owczarki, rottweilery, dogi. W takim mieszkaniu to wszędzie musi być sierść.

źródło: NKJP: Mariusz Cieślik: Śmieszni kochankowie, 2004

Odmiana

część mowy: komentarz metatekstowy

Składnia

_ to _
Pozycja I: fraza Rz, Cz, Przym, Przysł., Licz.
Pozycja II: Zd.
ograniczenia zakresu użycia:
nie w Zdrozk.
szyk: stały: postpozycja względem komentowanej frazy, antepozycja względem zdania

4. To Janek wyjechał.

Definicja

nadawca wskazuje na to, co można powiedzieć o tym, o czym mowa, co pozostaje w kontraście z tym wszystkim, czego o tym powiedzieć nie można

Noty o użyciu

wyrażenie przyrematyczne

Kategoria znaczeniowa

wykładnik wyróżnienia

Cytaty

W tych ścianach to ona była królową i musiała mieć królewskie wejście.

źródło: NKJP: Mariusz Cieślik: Śmieszni kochankowie, 2004

Kiedy Sławkowi udawało się umknąć na łąkę za domem, w ręce ojca dostawał się Zdziś. To na nim Kwastowski wyładowuje złość.

źródło: NKJP: Mariusz Urbanek: Kisielewscy: Jan August, Zygmunt, Stefan, Wacek, 2006

I kiedy wieczorem nadeszła ta wiadomość - to właśnie Kreska wezwała lekarza do Aurelii.

źródło: NKJP: Małgorzata Musierowicz: Dziecko piątku, 1993

A więc stało się - pomyślała z rezygnacją. - To dlatego ostatnio Jaś i Ewelina mieli takie niewyraźne miny.

źródło: NKJP: Maria Nurowska: Panny i wdowy: czyściec, 1992

To wtedy, gdy ich kariera błyskawicznie się rozwijała, Wacek związał się z Krystyną Mazurówną.

źródło: NKJP: Mariusz Urbanek: Kisielewscy: Jan August, Zygmunt, Stefan, Wacek; 2006

Odmiana

część mowy: komentarz metatekstowy

Składnia

to _
_: Rz., fraza Rz., Zaimek - wyrażenie wyznaczające
szyk: stały względem wyrażenia wyróżnionego za pomocą akcentu, zmienny względem pozostałej części zdania

5. Przyjdziesz, to zobaczysz

Definicja

kiedy nastąpią nazwane przez mówiącego okoliczności, nastąpi wtedy również stan rzeczy, o którym mowa

Kategoria znaczeniowa

wykładnik konsekwencji

Cytaty

„Jeżeli zbuduję sobie kiedyś własny dom, to właśnie taki” - myślałam.

źródło: NKJP: Ewa Berberyusz: Moja teczka, 2006

Poszukaj mnie, to na pewno znajdziesz.

źródło: NKJP: Mariusz Cieślik: Śmieszni kochankowie, 2004

Pomyślał, że mieli rację ci, którzy tłumaczyli mu, że skoro pieniądze są miarą wszystkiego, to musiały się pojawić przed ludźmi.

źródło: NKJP: Bronisław Świderski: Słowa obcego, 1998

Nie spróbujesz, nie posmakujesz, nie będziesz wiedział.

źródło: NKJP: Sławomir Shuty: Cukier w normie z ekstrabonusem, 2005

Odmiana

część mowy: spójnik

Składnia

_, to _
korelat: pełni funkcję fakultatywnego korelatu wyrażeń jak, jeśli, skoro, gdy
szyk: stały: antepozycja względem wprowadzanego członu

6. To przyjdziesz czy nie?

Definicja

mówiący zaczyna nową wypowiedź, nawiązując do tego, co było wcześniej mówione, bo to, co zostało powiedziane, nie wystarcza do tego, żeby uznać to

Kategoria znaczeniowa

wykładnik nawiązania

Relacje znaczeniowe

(quasi)synonimy:  a I

Cytaty

- OK, to do zobaczenia.

źródło: NKJP: Adam Barczyński: Ślepy los, 1999

Nie powinnam się zadawać z takimi jak on, tylko z takimi jak pan. Nerwowo zapaliła papierosa. To może jutro pan przyjdzie, bo dzisiaj nie mam już ochoty na męskie towarzystwo.

źródło: NKJP: Mariusz Cieślik: Śmieszni kochankowie, 2004

- Każdy ma prawo powiedzieć to, co chce, a zatem wszystkie słowa są równie potrzebne.
- To dlaczego redaktor nie chciał mnie wysłuchać?

źródło: NKJP: Bronisław Świderski: Słowa obcego, 1998

Odmiana

część mowy: modyfikator deklaratywności

Składnia

To _
szyk: stały: antepozycja
obligatoryjny poprzedzający kontekst

7. tam to

Definicja

książk. 
wskazuje na to, że to, czego dotyczy to, o czym mowa, odnosi się do wiadomego obiektu, wskazanego w poprzedzającej wypowiedzi

Kategoria znaczeniowa

wykładnik nawiązania

Cytaty

Nie przejmowałem się szczególnie tym, że właśnie rujnuję dobrze zapowiadający się romans, żrąc ich kolację, wypijając ich wino i opowiadając o dawnych dobrych czasach, kiedy to byliśmy w sobie tak bardzo zakochani.

źródło: NKJP: Mariusz Cieślik: Śmieszni kochankowie, 2004

Zając jest pochodzenia azjatyckiego, pustynnego i dlatego jest bardzo wrażliwy na wilgoć i deszcz, w szczególności w pierwszych tygodniach życia. Wtedy to ginie najwięcej sztuk, nieraz całe mioty.

źródło: NKJP: Stanisław Godlewski: Vademecum myśliwego, 1955

O Czechosłowacji po roku 1968 dochodziły do nas ponure wiadomości, dlatego to starałem się przejechać ten kraj jak najszybciej mimo zmęczenia [...]

źródło: NKJP: Jerzy Stawiński: Piszczyk, 1997

W gimnazjum, do którego uczęszczał, uczył rysunków Józef Pieniążek, grafik i akwarelista. On to wpłynął na zainteresowanie malarstwem Juliusza Joniaka.

źródło: NKJP: Barbara Ziembicka: Najprostszą drogą : rozmowy z artystami, 1998

Odmiana

część mowy: komentarz metatekstowy

Składnia

_ to
wyrażenie nawiązujące typu on, tam, wtedy, kiedy, dlatego w funkcji anaforycznej
szyk: stała postpozycja;
obligatoryjny poprzedzający kontekst

8. dlaczego to

Definicja

wskazuje na to, że to, o czym mowa w odpowiednim pytaniu, czego dotyczy pytanie, odnosi się do znanego zestawu elementów, spośród których należy dokonać wyboru

Noty o użyciu

występuje także w pytaniach retorycznych

Kategoria znaczeniowa

wykładnik nawiązania

Relacje znaczeniowe

(quasi)synonimy:  też

Cytaty

Dlaczegóż to Piotr Aleksiejewicz nie poszedł z nami?

źródło: NKJP: Sławomir Mrożek: Teatr 1 (Miłość na Krymie 1993, Wdowy 1992, Portret 1987, Kontrakt 1986), 1986

Od kiedy to morderstwo jest takim ewenementem?

źródło: NKJP: Andrzej Sapkowski: Narrenturm, 2002

Komu to przypadło dzisiaj kucharzowanie?

źródło: NKJP: Alfred Szklarski: Tajemnicza wyprawa Tomka, 1963

Odmiana

część mowy: komentarz metatekstowy

Składnia

_ to _
w Zd.pyt.
Pozycja I: Zaimek pyt
szyk: stała postpozycja względem Zaimkapyt.

9. To szuja!

Definicja

nadawca wyraża zaskoczenie tym, że tak jest, bo nie sądził, że tak może być

Noty o użyciu

1) wyrażenie to jest wyróżnione za pomocą akcentu; 2) może być poprzedzone przez nawiązujące a

Kategoria znaczeniowa

wykładnik postawy emocjonalnej

Relacje znaczeniowe

(quasi)synonimy:  ale I, co za, jaki I

Cytaty

– A B. dzwoniła? – Jeszcze nie. – To świnia!

źródło: NKJP: Krystyna Janda: Moja Droga B., 2000

- Niech go szlag trafi! Niech mu Bengh zetnie łeb najtępszym sierpem. To cham! - łkała.

źródło: NKJP: Iwona Surmik: Ostatni smok, 2005

- To zdolniacha z wuja!

źródło: NKJP: W. Giełżyński: Asia - kołodczanka, Tygodnik Ciechanowski, 2002-11-11

- No, tośmy wczoraj mieli niezły bal!

źródło: NKJP: Krystyna Boglar: Zobaczysz, że pewnego dnia..., 1996

Odmiana

część mowy: modyfikator deklaratywności

podklasa: operator wypowiedzeń wykrzyknieniowych

Składnia

To _
Rz., Cz.
aglutynacja: w wypowiedzeniach z Cz. osob. może przyłączać końcówki osobowe: toś, tośmy, toście
ograniczenia zakresu użycia:
nie: przy Cz. t. przyp. lub rozk.
szyk: stały: antepozycja

10. Matka to matka

Definicja

mówiący wskazuje, że to, o czym mowa, ma cechy swoiste, znane rozmówcom, więc nie trzeba o tym więcej mówić, by rozumieć to, co się mówi

Kategoria znaczeniowa

wykładnik zamknięcia

Cytaty

Nasze straty są minimalne, ale bez śmierci się nie obejdzie. Wojna to wojna.

źródło: NKJP: Salman Radujew, Mirosław Kuleba: Jedyny wywiad dla prasy Salmana Radujewa: Gazeta Wyborcza, 1996-01-16

No, ale rozkaz to rozkaz. Nie mnie podważać.

źródło: NKJP: Artur Baniewicz: Smoczy pazur, 2003

Lecz Chrystiana zostawiono w domu dziecka, uznając, że matka to matka, więc któregoś dnia może nawróci się na dziecko.

źródło: NKJP: Barbara Pietkiewicz: Tyle dobra, tyle piw: Polityka nr 2594, 2007-03-03

Jestem więc ciekawy, jak to jest, kiedy trafi się jej skarcić znajomego. - Praca to praca, nie ma kumpli - odpowiada szybko.

źródło: NKJP: Maciej Węgrzyn: Pani z tonfą: Gazeta Wrocławska, 2002-03-11

Odmiana

część mowy: nie określono

Składnia

_ to _
w obu pozycjach ten sam Rz
w Zd.ozn.
szyk: stały

11. Wyjechał to wyjechał

Definicja

pot. 
mówiący wskazuje, że to, co ktoś powiedział o tym, o czym mowa, jest faktem dokonanym i nie powinno się dłużej mówić o tym

Kategoria znaczeniowa

wykładnik zamknięcia

Cytaty

Trudno, odeszła to odeszła, mam nadzieję, że wróci, a wy przestańcie już tu śmiecić i pisać nie na temat.

źródło: Internet

Spróbuj zaakceptować jego wady. Nikt nie jest kryształowy. Pali to pali, widziały gały co brały.

źródło: Internet

Odmiana

część mowy: komentarz metatekstowy

Składnia

_ to _
w obu pozycjach to samo wyrażenie
w Zd.ozn.
szyk: stały
obligatoryjny poprzedzający kontekst
Data ostatniej modyfikacji: 28.01.2019
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN