UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

prawdziwek

Chronologizacja

1946, Bańk

Pochodzenie

Zob. prawda

1. grzyb

Definicja

grzyb jadalny o białym trzonie i brązowym kapeluszu, stosowany w kuchni w postaci suszonej, smażonej lub marynowanej jako dodatek do wielu potraw

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat roślin rośliny leśne i łąkowe

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Jedzenie i jego przygotowanie rodzaje pokarmu/potraw i ich cechy

Relacje znaczeniowe

synonimy:  borowik szlachetny
hiperonimy:  grzyb

Połączenia

  • duży, gigantyczny, ogromny, okazały, olbrzymi, rekordowy, wielki; kilogramowy, półkilogramowy prawdziwek; dorodne, piękne; świeże, zdrowe prawdziwki; prawdziwki smażone, suszone
  • prawdziwek gigant, olbrzym
  • prawdziwki z patelni
  • prawdziwek z kapeluszem
  • prawdziwki o jakiejś wadze; prawdziwki w sosie, w śmietanie
  • prawdziwki i kozaki, prawdziwki i koźlarze, prawdziwki i kurki, prawdziwki i maślaki, prawdziwki i podgrzybki, prawdziwki i rydze
  • okaz prawdziwka; amatorzy, zbieracze; kapelusze; kilogram, kosz, wiaderko; wysyp, zbiór prawdziwków
  • sos, zupa z prawdziwków
  • prawdziwek waży ileś; prawdziwki rosną gdzieś
  • znaleźć prawdziwka; sprzedać prawdziwki
  • natrafić, trafić na prawdziwka

Cytaty

Pan Kazimierz znalazł prawdziwka olbrzyma w lasach pod Dziechlinem. Na grzybobrania w te okolice wybiera się wielu ludzi.

źródło: NKJP: (apa): Okaz jakich mało, Dziennik Bałtycki, 2006-09-14

Ja jestem już zawodowym grzybiarzem, ale takiego okazu jeszcze nie znalazłem - mówi Józef Kmin. Prawdziwek okazał się zupełnie zdrowy, bez żadnych uszkodzeń.

źródło: NKJP: (jof): Prawdziwek olbrzym!, Tygodnik Podhalański nr 30, 1999

Zgodnie z rodzinnym zwyczajem podaję zupę grzybową (z prawdziwków, które sami zbieramy i mrozimy) z łazankami.

źródło: NKJP: Franciszek Payerhin, Małgorzata Bucior: Wigilijne opowieści naszych Czytelników, Dziennik Polski, 2006-12-30

Żuławscy godzinami wędrowali po lesie, nadawali jego fragmentom wymyślone przez siebie imiona, zapuszczali się w głąb coraz dalej i dalej, bo tam rosły dorodniejsze prawdziwki i kanie, złocistsze rydze.

źródło: NKJP: Kira Gałczyńska: Nie wrócę tu nigdy czyli Pożegnanie z Mazurami, 1998

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m2

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. prawdziwek
prawdziwki
D. prawdziwka
prawdziwków
C. prawdziwkowi
prawdziwkom
B. prawdziwka
prawdziwki
N. prawdziwkiem
prawdziwkami
Ms. prawdziwku
prawdziwkach
W. prawdziwku
prawdziwki

2. człowiek

Definicja

pot. 
osoba niemająca odpowiedniego doświadczenia w określonym typie działalności

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Usposobienie człowieka określenia człowieka ze względu na jego usposobienie

Cytaty

[...] w felietonie zwróciłem uwagę lekkomyślnemu władcy miasta, aby w dziadowskiej firmie nie lokował pieniędzy mieszczan. Lokując tam, będzie prawdziwkiem.

źródło: NKJP: Zdzisław Smektała: Jazz dla Mass, Gazeta Wrocławska, 2003-02-22

Musi być jakiś dobry trener, bo Borek to prawdziwek bez doświadczenia, bez posłuchu, piłkarze traktują go jak kumpla.

źródło: Internet: lechia.gda.pl

[...] był samoistnym prawdziwkiem politycznym. Anglicy o takich ludziach mówią: self made man - wykreował się własnymi siłami.

źródło: Internet: fakt.pl

Zdarzało się bowiem, że krotochwilny dyrektor po prostu bił podwładnych. O tym epizodzie deputowani Frontu nie wiedzieli. Natomiast zapalczywość tego prawdziwka wydawała się obiecująca.

źródło: NKJP: Małgorzata Nocuń, Andrzej Brzezicki: Białoruś: kartofle i dżinsy, 2007

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m1

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. prawdziwek
prawdziwkowie
ndepr
prawdziwki
depr
D. prawdziwka
prawdziwków
C. prawdziwkowi
prawdziwkom
B. prawdziwka
prawdziwków
N. prawdziwkiem
prawdziwkami
Ms. prawdziwku
prawdziwkach
W. prawdziwku
prawdziwkowie
ndepr
prawdziwki
depr
Data ostatniej modyfikacji: 06.12.2014
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj