Chronologizacja
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m3
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
---|---|---|---|
M. | ewolucjonizm |
ewolucjonizmy |
|
D. | ewolucjonizmu |
ewolucjonizmów |
|
C. | ewolucjonizmowi |
ewolucjonizmom |
|
B. | ewolucjonizm |
ewolucjonizmy |
|
N. | ewolucjonizmem |
ewolucjonizmami |
|
Ms. | ewolucjonizmie |
ewolucjonizmach |
|
W. | ewolucjonizmie |
ewolucjonizmy |
Inne uwagi
Zwykle lp
Pochodzenie
internac.
ang. evolutionism
fr. évolutionnisme
niem. Evolutionismus
Zob. ewolucja
1. w biologii
Definicja
Noty o użyciu
Ms. lp wymawiany: [ewolucjoniźmie] lub [ewolucjonizmie].
Wymowa
[ewolucjonism] lub [ewolucjonizm]
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego
CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt budowa i funkcjonowanie organizmów zwierzęcych
CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat roślin budowa i funkcjonowanie roślin
Relacje znaczeniowe
antonimy: | kreacjonizm |
Połączenia
- biologiczny, darwinowski ewolucjonizm
- ewolucjonizm a kreacjonizm
- przeciwnik, zwolennik; rozwój, teoria; przedstawiciel, twórca ewolucjonizmu
- głosić, zwalczać; odrzucać ewolucjonizm
- walczyć z ewolucjonizmem
Cytaty
Ewolucjonizm zwycięża, ponieważ jedyną sensowną alternatywą dla niego jest kreacjonizm. A jeżeli miało miejsce stworzenie, to musi istnieć i Stwórca. A jeśli istnieje Stwórca, to jest ktoś, przed kim trzeba zdać rachunek za swoje życie. I tu pojawia się twarde serce człowieka ze swoim buntowniczym „nie! ” źródło: NKJP: Piotr Paweł Szczepański, Paweł Wroński: Ksiądz abp Józef Życiński ma bardzo ciepły stosunek do Karola Darwina. Chwali jego ostrożność i ..., Gazeta Wyborcza, 1998-03-20 |
|
Od 2001 do listopada 2006 roku lista naukowców sceptycznych wobec neodarwinizmu powiększyła się ponad siedmiokrotnie. Podpisani naukowcy kwestionujący ewolucjonizm pochodzą z całych Stanów Zjednoczonych i kilku innych państw świata, są wśród nich biologowie, chemicy, fizycy, matematycy, geologowie, antropologowie, filozofowie i przedstawiciele innych dyscyplin. źródło: NKJP: Internet: www.forumowisko.pl |
|
Jako twórca ewolucjonizmu Darwin pokazał, że to właśnie niezwykłe adaptacje mogą być argumentem na rzecz powolnego procesu przekształceń gatunków drogą doboru naturalnego (przez „przeżywanie najstosowniejszego” ), ale i on przyznawał, że wobec perfekcyjności oka sam z trudem wierzy w swe wyjaśnienie. źródło: NKJP: Gazeta Wyborcza, 1996-03-15 |
|
Neodarwinizm pojawił się pod koniec XIX w. Był to nurt ewolucjonizmu, który głosił, że dobór naturalny to jedyny mechanizm ewolucji. Dziś terminu neodarwinizm używa się najczęściej na określenie tzw. ewolucjonizmu syntetycznego, czyli najszerzej obecnie akceptowanego przez biologów rozwinięcia teorii Darwina. źródło: NKJP: Marcin Rotkiewicz: Ten diabeł Darwin!, Polityka, 2005-11-19 |
2. w naukach społecznych
Definicja
Noty o użyciu
Ms. lp wymawiany: [ewolucjoniźmie] lub [ewolucjonizmie].
Wymowa
[ewolucjonism] lub [ewolucjonizm]
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego
Połączenia
- twórca, teoria ewolucjonizmu
- głosić ewolucjonizm
Cytaty
Niejednokrotnie - i jakże niesłusznie, jakże lekkomyślnie - wytykano Prusowi skłonność do anachronicznego myślenia, niedocenianie zapału rewolucyjnego i dialektycznej wizji dziejów. Tymczasem pozytywistyczny ewolucjonizm przynosił sporą dawkę mądrej, przenikliwej refleksji, dowodzącej prymatu ekonomii nad polityką. źródło: NKJP: Jan Tomkowski: Ciemne skrzydła Ikara. Eseje o rozpaczy, 2009 |
|
Takiego programu nie ma, bo nasi lewicowcy dzielą pogląd najskrajniejszych prawicowców, że albo liberation, albo nic. Odrzucają z góry wszelki ewolucjonizm — przebudowę — liberalizację — mozolne, uporczywe przekształcanie rzeczywistości po linii wiodącej do skonkretyzowanego, choć odległego celu. źródło: NKJP: Juliusz Mieroszewski: Finał klasycznej Europy, 1997 |
|
Spenceryzm był filozofią nieuchronności, pragmatyzm stał się filozofią możliwości. Ośrodkiem logicznej i historycznej opozycji pragmatyzmu i spencerowskiego ewolucjonizmu było podejście do relacji między organizmem a środowiskiem. źródło: NKJP: Jerzy Szacki: Historia myśli socjologicznej, 2002 |
3. w polityce
Definicja
Noty o użyciu
Ms. lp wymawiany: [ewolucjoniźmie] lub [ewolucjonizmie].
Wymowa
[ewolucjonism] lub [ewolucjonizm]
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Funkcjonowanie państwa doktryny i poglądy polityczne
Połączenia
- rozwój, teoria; przedstawiciel, twórca ewolucjonizmu
Cytaty
Jerzy Giedroyc nigdy nie wierzył w obraz generała Andersa, który przyjedzie na białym koniu i wyzwoli Polskę spod bolszewickiego jarzma. Redaktor „Kultury” stawiał na ewolucjonizm, czyli na proces stopniowych przekształceń systemu. źródło: NKJP: Gazeta Wyborcza, 1997-10-11 |
|
Przeciwnicy ewolucjonizmu sądzą, że rozwiązania dotyczące uzdrowienia obecnego ustroju w Polsce są de facto szkodliwe, ponieważ odciągają naszą uwagę od jedynego zadania — to znaczy zdobycia niepodległości. źródło: NKJP: Juliusz Mieroszewski: Finał klasycznej Europy, 1997 |
|
Mało kto w ówczesnych solidarnościowych elitach miał w tamtych latach odwagę stwierdzić publicznie, że uważa Turowicza za „wzór prawości” i popiera jego polityczny ewolucjonizm. Królował wówczas werbalny radykalizm i retoryka „nowego początku”. źródło: NKJP: Adam Szostkiewicz: Samotność Turowicza, Polityka, 2000-01-29 |