UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

miłość

Chronologizacja

1 połowa XIII w., Leszek Bednarczuk, Początki i pogranicza polszczyzny, 2018
Napis na śląskiej monecie (brakteacie)

Pochodzenie

psł. *milostь 'serdeczny, życzliwy stosunek do kogoś, czegoś; łaska, łaskawość; upodobanie w kimś, czymś; współczucie, miłosierdzie, litość'

1. uczucie

Definicja

silne uczucie do drugiej osoby, wywołujące chęć stałego przebywania z nią i uszczęśliwiania jej, przejawiające się troską i czułością, połączone zwykle z przywiązaniem i szacunkiem

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Stany psychiczne człowieka emocje i uczucia

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Relacje międzyludzkie określenia relacji międzyludzkich

Relacje znaczeniowe

antonimy:  nienawiść
hiperonimy:  uczucie

Połączenia

  • bezgraniczna, bezinteresowna, dojrzała, dozgonna, głęboka, gorąca, nagła, namiętna, niespełniona, nieodwzajemniona, nieszczęśliwa, platoniczna, płomienna, prawdziwa, romantyczna, szalona, szczera, szczęśliwa, ślepa, tragiczna, wielka, wzajemna; pierwsza, późna; braterska, macierzyńska, małżeńska, matczyna, ojcowska, siostrzana miłość
  • miłość brata, dziecka, kobiety, matki, męża, mężczyzny, rodziców, żony; nastolatków
  • miłość bez granic, bez wzajemności;
  • miłość do dziecka, do chłopaka, do kobiety, do matki, do męża, do ojca, do rodziców, do żony; miłość od pierwszego wejrzenia
  • miłość w rodzinie
  • miłość i odpowiedzialność, miłość i szacunek, miłość i wierność; miłość i nienawiść
  • akt, dowód, owoc, przejaw, przykład, symbol, świadectwo, znak;
  • siła, uczucie, wyznanie;
  • brak, poszukiwanie, potrzeba, pragnienie miłości
  • życie bez miłości; prawo, zdolność, wychowanie do miłości; małżeństwo z miłości
  • czas, miejsce na miłość; wiara w miłość
  • lęk przed miłością
  • ballada, film, historia, hymn, książka, opowieść, piosenka, wiersz o miłości;
  • powodzenie, szczęście w miłości
  • godny, niegodny, spragniony, pełen/pełny, złakniony miłości
  • gotowy, stworzony, zdolny do miłości;
  • chory, oszalały z miłości
  • szczęśliwy w miłości
  • miłość kwitnie, trwa, wymaga;
  • polega na...;
  • wygasa
  • łaknąć, szukać, potrzebować, pragnąć, uczyć miłości
  • budzić w kimś; okazać, przysięgać, ślubować, wyrazić, wyznać komuś; przeżywać, udawać, zdobyć czyjąś miłość
  • darzyć, otoczyć, zapałać miłością
  • żyć bez miłości; cierpieć, umrzeć, usychać; ożenić się, wyjść za mąż z miłości;
  • czekać na miłość;
  • wierzyć w miłość
  • mówić, opowiadać, pisać, śpiewać o miłości;
  • żyć w miłości
  • słodki jak miłość

Cytaty

Powieść jest historią niespełnionej miłości maturzysty do nauczycielki języka francuskiego.

źródło: NKJP: Podkarpacie. Spotkania z czytelnikami, Dziennik Polski, 2002-04-18

Być przy nich, pomagać im, wspierać je w poszukiwaniach, rozmawiać, dawać oparcie, wyznaczać granice – i wciąż mówić o swojej miłości do nich.

źródło: NKJP: Lidia Mieścicka-Mellibruda: Być matką dorosłych dzieci, 2000

Po urodzeniu się dwojga dzieci, córki Konstancji i syna Stanisława, gorąca miłość między małżonkami szybko ostygła.

źródło: NKJP: Marian Brandys: Nieznany Książę Poniatowski, 1996

Jak nie ma miłości między przybranym dzieckiem a rodzicem, to ważne, że jest przywiązanie, szacunek czy chęć pomocy.

źródło: NKJP: Iwona Rojek: Wszystko o adopcji, 2006

Mój syn ożenił się z piękną Ukrainką, a owocem tej miłości jest piękna wnuczka.

źródło: NKJP: Oko..., Dziennik Polski, 2003-10-17

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. miłość
miłości
D. miłości
miłości
C. miłości
miłościom
B. miłość
miłości
N. miłością
miłościami
Ms. miłości
miłościach
W. miłości
miłości

Inne uwagi

Zwykle lp

Składnia

bez ograniczeń + miłość +
(KOGO) + (do KOGO)
bez ograniczeń + miłość +
(CZYJA) + (do KOGO)
bez ograniczeń + miłość +
(między KIM)

2. do Boga, ojczyzny

Definicja

więź emocjonalna lub intelektualna, wyrażająca się szacunkiem i troską, odczuwana wobec ludzi, zwierząt, miejsc, idei, z którymi czujemy się związani lub które uznajemy za wartości najwyższe

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Stany psychiczne człowieka emocje i uczucia

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

Relacje znaczeniowe

synonimy:  umiłowanie

Połączenia

  • czysta, wieczna, zbawcza, żarliwa; chrześcijańska, ewangeliczna, franciszkańska miłość
  • miłość Boga, Chrystusa, Stwórcy;
  • ojczyzny, prawdy, wolności
  • miłość do bliźniego, do (drugiego) człowieka;
  • do Boga, do ojczyzny, do Polski, do przyrody, do zwierząt, do ziemi; dla życia i wolności
  • miłość i nadzieja, miłość i wiara; wiara, nadzieja i miłość;
  • pokój i miłość, prawda i miłość, sprawiedliwość i miłość, wolność i miłość
  • atmosfera, przykazanie; bóg, bogini miłości
  • godny miłości
  • nauczyć miłości
  • głosić, zaszczepić komuś miłość do...
  • wychowywać w miłości do...

Cytaty

Krytycy papieża nie widzą zasadniczej różnicy w jego nauczaniu między miłością do grzesznika i potępieniem grzechu.

źródło: NKJP: Ku chwale Rzeczpospolitej, Dziennik Polski, 2000-06-02

[...] w tym ich rewolucyjnym zapale była miłość do całego świata i gotowość na śmierć z tej miłości.

źródło: NKJP: Włodzimierz Pawluczuk: Judasz, 2004

Miłosz tłumaczy, dlaczego przy całej miłości dla ziemi rodzinnej nie może być Litwinem.

źródło: NKJP: Stefan Bratkowski: Gazeta Wyborcza, 1994/01/08-1994/01/09

Delegatów różniących się poglądami politycznymi, społecznymi i ideologicznymi łączyła miłość pokoju.

źródło: NKJP: Ryszard Korn: Wieś francuska w walce z okupantem amerykańskim, 1953

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. miłość
miłości
D. miłości
miłości
C. miłości
miłościom
B. miłość
miłości
N. miłością
miłościami
Ms. miłości
miłościach
W. miłości
miłości

Inne uwagi

Zwykle lp

Składnia

bez ograniczeń + miłość +
(do KOGO/CZEGO | dla KOGO/CZEGO)
bez ograniczeń + miłość +
(KOGO/CZEGO)

3. pasja

Definicja

znajdowanie przyjemności w zajmowaniu się czymś

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Czas wolny hobby i zainteresowania

Relacje znaczeniowe

synonimy:  pasja, zamiłowanie

Połączenia

  • moja; druga, stara, wielka, niespełniona miłość
  • dwie, trzy, wiele miłości
  • miłość czyjegoś życia
  • miłość do futbolu, do gór, do historii, do książek, do muzyki, do pieniędzy, do sportu, do sztuki, do tańca, do teatru
  • mieć ileś miłości
  • być czyjąś miłością
  • wychować w miłości do...

Cytaty

Jej miłość do malarstwa dojrzała i, coraz bardziej wymagająca, zdominowała całą egzystencję.

źródło: NKJP: Maria Rostworowska: Portret za mgłą opowieść o Oldze Boznańskiej

Skąd bierze się w Polakach miłość do futbolu? To chyba niewytłumaczalne.

źródło: NKJP: Rafał Nagórski: Piękny dzień, 2006 (prasa)

Na tę wyjątkową ucztę zaproszeni zostali stali klienci lokalu, wyróżniający się wyrafinowanym smakiem i miłością do wykwintnej kuchni.

źródło: NKJP: Dziennik Polski - 2003-04-11 - Nowy Sącz - Egzotyka na talerzu

Viola nie tylko odwzajemnia uczucia Willa, ale [...] podziela również jego wielką pasję - miłość dla teatru.

źródło: Internet

Wiele w nim tolerancji ale nie dla tandety, dla szmiry czy dla kogoś, kto nie umie grać, lecz dla miłości muzyki, jaką prezentuje artysta na estradzie.

źródło: NKJP: Dziennik Polski - 2003-09-18 - Kultura - Kwartet dla Jubilata

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. miłość
miłości
D. miłości
miłości
C. miłości
miłościom
B. miłość
miłości
N. miłością
miłościami
Ms. miłości
miłościach
W. miłości
miłości

Składnia

bez ograniczeń + miłość +
do CZEGO | dla CZEGO
bez ograniczeń + miłość +
CZEGO

4. obiekt

Definicja

osoba darzona uczuciem miłości

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Relacje międzyludzkie określenia osób wchodzących w relacje międzyludzkie

Połączenia

  • dawna, jedyna, młodzieńcza, największa, pierwsza, szkolna miłość
  • miłość czyjegoś życia
  • obiekt, przedmiot miłości
  • być czyjąś miłością

Cytaty

Pod przezwiskiem little pig kryje się nie kto inny jak Józef Czajkowski – powszechnie uważany za największą miłość panny Olgi.

źródło: NKJP: Maria Rostworowska: Portret za mgłą opowieść o Oldze Boznańskiej

Brat musiał być jego miłością i dumą.

źródło: NKJP: Wojciech Żukrowski: Kamienne tablice

To prawda, nie spotkałaś mężczyzny, który by z Tobą na dłuższą metę wytrzymał, to znaczy, nie spotkałaś naprawdę miłości życia lub oczekiwałaś za każdym razem (a były dwa), za dużo.

źródło: NKJP: Krystyna Janda: Moja Droga B., 2000

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. miłość
miłości
D. miłości
miłości
C. miłości
miłościom
B. miłość
miłości
N. miłością
miłościami
Ms. miłości
miłościach
W. miłości
miłości

Składnia

bez ograniczeń + miłość +
KOGO
bez ograniczeń + miłość +
CZYJA

5. seks

Definicja

stosunek seksualny

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego seksualność

Relacje znaczeniowe

synonimy:  seks

Połączenia

  • cielesna, fizyczna, płatna, zmysłowa miłość
  • sztuka miłości
  • uprawiać miłość
  • zebrało się komuś na miłość

Cytaty

Szukamy bezpruderyjnego partnera do uprawiania miłości w stylu japońskim.

źródło: NKJP: Dziennik Polski - 2000-10-13 - Magazyn - Wybuchowa narzeczona

Zaczęły się niedwuznaczne żarty i aluzje związane z fizyczną miłością.

źródło: NKJP: Dziennik Polski - 2002-01-02 - Pejzaż - Turniej poetycki ku czci Bony

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. miłość
miłości
D. miłości
miłości
C. miłości
miłościom
B. miłość
miłości
N. miłością
miłościami
Ms. miłości
miłościach
W. miłości
miłości

Inne uwagi

Zwykle lp

Frazeologizmy

cywilizacja miłości
łoże miłości
miłość francuska
miłość własna
na litość boską
na miłość boską
parada miłości
wasza miłość
jej miłość
jego miłość
wolna miłość

Przysłowia

Kto nie ma szczęścia w kartach, ten ma szczęście w miłości
Kto nie ma szczęścia w kartach, ten ma je w miłości
Stara miłość nie rdzewieje
Data ostatniej modyfikacji: 24.03.2025
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj