UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

zwiędły

Chronologizacja

2 połowa XIV w., SStp

Odmiana

część mowy: przymiotnik


Stopień równy

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. zwiędły
zwiędły
zwiędły
zwiędłe
zwiędła
D. zwiędłego
zwiędłego
zwiędłego
zwiędłego
zwiędłej
C. zwiędłemu
zwiędłemu
zwiędłemu
zwiędłemu
zwiędłej
B. zwiędłego
zwiędłego
zwiędły
zwiędłe
zwiędłą
N. zwiędłym
zwiędłym
zwiędłym
zwiędłym
zwiędłą
Ms. zwiędłym
zwiędłym
zwiędłym
zwiędłym
zwiędłej
W. zwiędły
zwiędły
zwiędły
zwiędłe
zwiędła
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. zwiędli
zwiędli
zwiędłe
zwiędłe
D. zwiędłych
zwiędłych
zwiędłych
zwiędłych
C. zwiędłym
zwiędłym
zwiędłym
zwiędłym
B. zwiędłych
zwiędłych
zwiędłych
zwiędłe
N. zwiędłymi
zwiędłymi
zwiędłymi
zwiędłymi
Ms. zwiędłych
zwiędłych
zwiędłych
zwiędłych
W. zwiędli
zwiędli
zwiędłe
zwiędłe

1. o roślinach

Definicja

taki, który stracił świeżość, przede wszystkim z braku wody

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat roślin budowa i funkcjonowanie roślin

Relacje znaczeniowe

synonimy:  zdechły

Połączenia

  • zwiędły bukiet, goździk; zwiędła chryzantema, róża; trawa; zwiędłe kwiatki, kwiaty, liście; owoce

Cytaty

Pański goździk już się chyba do niczego nie nadaje. Wtedy dopiero zauważył: z jego butonierki wciąż zwisał zwiędły goździk.

źródło: NKJP: Małgorzata Kuźmińska; Michał Kuźmiński: Sekret Kroke, 2009

Uczniowie powinni dostać codziennie kubek świeżego soku z owoców lub warzyw, a nie zwiędłą marchewkę.

źródło: NKJP: Teresa Semik: Dlaczego szkoły nie chcą za darmo mleka i owoców?, Dziennik Zachodni, 2010-09-01

[...] wpadł w południe, między jednym wykładem a drugim - z różami w teczce, zwiędłymi od upału.

źródło: NKJP: Anna Kowalska: Dzienniki 1927-1969, 2008

Ludzie dookoła handlują zielonymi ogórkami, zielonymi małymi bananami i jakimiś zielonymi liśćmi, często już zwiędłymi, ale - widać - wciąż można je zjeść.

źródło: NKJP: Wojciech Tochman: Córeńka, 2005

Podobną bierną taktykę maskowania stosuje wiele roślin, które po to, by uniknąć zjedzenia przez pasące się zwierzęta roślinożerne, udają zdechłe [...]. Jedne wyglądają jak kompletnie zwiędłe, inne udają kamienie, a jeszcze inne płożą się po ziemi [...].

źródło: NKJP: Krzysztof Szymborski: Obserwacje, Gazeta Wyborcza, 1998-04-03

Składnia

bez ograniczeń + zwiędły + bez ograniczeń
szyk: neutralny

2.a o człowieku

Definicja

taki, który utracił młody wygląd

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Określenia fizyczności człowieka wygląd

Połączenia

  • zwiędła kobieta, zwiędły starzec

Cytaty

Zastaję tam zwiędłego starca, ze zmarszczonymi brwiami, który trzymał w ręce jakieś papierzyska zbutwiałe i ponadgryzane przez robactwo i mole.

źródło: NKJP: Internet

Niech wystąpią ci, którzy nie mają żadnych wrogów! Cisza. Po dłuższej chwili wychodzi na środek malutka, zwiędła starowinka.

źródło: NKJP: Internet

Była także jakaś ex-dyplomatka, bardzo ex-piękna i bardzo zwiędła, która, idąc na śniadanie, przeczytała sobie wszystko o mnie w jakiejś angielskiej encyklopedii [...].

źródło: NKJP: Jarosław Iwaszkiewicz: Wenecja i inne szkice, 2008

Składnia

bez ograniczeń + zwiędły + bez ograniczeń
szyk: neutralny

2.b o twarzy

Definicja

taki, który świadczy, że ktoś utracił młody wygląd

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Określenia fizyczności człowieka wygląd

Połączenia

  • zwiędła skóra, zwiędła twarz; zwiędłe usta, wargi

Cytaty

Ordynuje fotografowanie karków, kolan, łydek, stóp, nadgarstków i palców: U dorosłych rzucać się będzie w oczy nie tyle pomarszczona, co zwiędła skóra i skrzętnie i wstydliwie ukrywana łysina, sflaczałe muskuły, brzuchy, choć prawie niewidoczne, bo wciągnięte.

źródło: NKJP: Gombrowicz nasz współczesny, Dziennik Polski, 2002-12-27

Może mi się tylko zdawało, ale mógłbym przysiąc, że po znękanej, przedwcześnie zwiędłej twarzy Teresy spłynęły dwie łzy.

źródło: NKJP: Jan Brzechwa: Opowiadania drastyczne, 1966

Początki realizmu wiąże się tradycyjnie z pierwszą połową III w. p.n.e. i słynnym portretem Demostenesa, pokazującym kontrast między siłą woli polityka emanującą z twarzy a słabością jego zwiędłego ciała.

źródło: NKJP: Agnieszka Krzemińska: Rysy z retuszem, Polityka, 2008-06-21

Stan ubabcienia jest raniący do głębi zwłaszcza wtedy, gdy niezależnie od tego, w jakim stopniu zwiędła jest skóra i przygasłe oczy, kandydatka na babcię wchodzi w starość narzuconą, zniewoloną przez pielęgniarki w szpitalu, mężczyzn niewidzących, synów żądających niezawracania głowy, przez cały młody świat.

źródło: NKJP: Barbara Pietkiewicz: Dajcie spokój z babcią, Polityka, 2008-01-05

Składnia

bez ograniczeń + zwiędły + bez ograniczeń
szyk: neutralny

3. o idei

Definicja

taki, który utracił dawną świetność i prestiż

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii jakość i intensywność

Połączenia

  • zwiędła demokracja

Cytaty

Gdy Wielka Brytania konstruowała nowy model współżycia z byłymi koloniami - RPA zajęła się montowaniem bastionu starych porządków, protegując rasistów południoworodezyjskich i do ostatka stawiając na zwiędły kolonializm portugalski.

źródło: NKJP: Wojciech Giełżyński: Inne światy, inne drogi, 2006

Z nienawiści do III Republiki, przeżartej korupcją i bezbronnej, z obrzydzenia do rozmamłanego parlamentu i dla zwiędłej demokracji Sartre doszedł do wniosku, że kapitalizm nie może już niczego ofiarować ludzkości.

źródło: NKJP: Krzysztof Rutkowski: Paryskie pasaże, Gazeta Wyborcza, 1993-01-13

Istnieje [...] szansa na reanimację zwiędłej gospodarki za brukselskie pieniądze.

źródło: NKJP: SB też chce do Europy!, Dziennik Polski, 2001-11-23

Przyjazny i dostępny urząd jako podstawa zarządzania miastem jest tylko częścią mojego programu. Wołam też o obudzenie ducha tego miasta. Chcę przywrócić mu metropolitarność, teraz zwiędłą i zagubioną.

źródło: NKJP: A. Karweta: No to mnie macie!, Dziennik Zachodni, 2002-10-22

Zygmunt Kisielewski był od początku wśród tych, którzy starali się odbudować zwiędłe pod zaborami życie literackie w Polsce.

źródło: NKJP: Mariusz Urbanek: Kisielewscy: Jan August, Zygmunt, Stefan, Wacek, 2006

Składnia

bez ograniczeń + zwiędły + bez ograniczeń
szyk: neutralny
Data ostatniej modyfikacji: 24.09.2018
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj