UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

dyskretnie

Chronologizacja

2 połowa XVII w., Kart XVII-XVIII

Odmiana

część mowy: przysłówek

stopień równy dyskretnie
stopień wyższy dyskretniej

Pochodzenie

Od: dyskretny

1. milczeć

Definicja

zachowując powierzoną tajemnicę i milczenie w prywatnych sprawach innych ludzi

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Usposobienie człowieka cechy charakteru, temperamentu, zdolności i umiejętności

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego zwroty grzecznościowe i zachowania akceptowane społecznie

Połączenia

  • milczeć, mówić, przemilczeć/przemilczać dyskretnie
  • bardzo dyskretnie

Cytaty

Ze Splitu do Zagrzebia. Tam przejął ją polski konsul Tadeusz Chętko. Miała podarte pończochy. Konsul to zauważył, ale dyskretnie przemilczał. Potem żona konsula dała Karolinie w prezencie nowe pończochy.

źródło: NKJP: Piotr Pytlakowski: Jak Polka z Sarajewa przedzierała się do kraju, Gazeta Wyborcza, 1993-09-23

Stojąc po zasiłek w kolejce, spotykam załatwiających na poczcie swoje sprawy znajomych, sąsiadów, a nie każdy musi przecież wiedzieć, że zostałam zwolniona z pracy. Status bezrobotnego odczuwam jako upokarzający i wolałabym, aby zasiłek przekazywano mi dyskretniej.

źródło: NKJP: Zasiłek z okienka, Dziennik Polski, 2000-12-28

- Zdarza się panu budzić posła?
- Raczej nie. Wyznaję zasadę, że gdy człowiek śpi, nie należy go ruszać. Oczywiście pod warunkiem, że nie chrapie. Jeśli chrapie, posyłam do niego sekretarza. On budzi takiego posła, ale bardzo dyskretnie mówiąc: »Panie pośle, pan marszałek zwrócił na pana uwagę....«.

źródło: NKJP: Opinie, Polityka nr 2260, 2000-08-26

Na pewno alarmem mogą być różne sygnały: kiedy nagle nastolatka chudnie i zmienia rozmiar ubrań na coraz mniejsze, gdy znika w trakcie lub od razu po posiłku. Gdy cały wolny czas spędza ćwicząc. Gdy nagle się izoluje, przestaje rozmawiać… Warto wtedy przejrzeć strony internetowe, na które wchodzi, zapytać jej przyjaciół, czy zauważyli coś niepokojącego, porozmawiać dyskretnie z wychowawcą.

źródło: NKJP: Kamila Kubik: Młodzi uwięzieni w ciele, Dziennik Zachodni, 2010-11-23

2. rozmieścić

Definicja

tak, że coś ma tak małą intensywność lub wielkość, że jest prawie niedostrzegalne lub sprawia naturalne wrażenie

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii jakość i intensywność

Cytaty

Maluteńka (155 cm wzrostu), siwa jak gołąbek, dyskretnie umalowana (i to raczej na oficjalne okazje), wciąż zaraźliwie się śmieje, a na scenie imponuje nienaganną dykcją.

źródło: NKJP: Henryka Wach-Malicka: Nauka optymizmu według Danuty Szaflarskiej, Dziennik Zachodni, 2006-07-07

Warto zwielokrotnić efekt, ustawiając zamiast pustej ramy lustro odbijające promienie [..] dyskretnie rozmieszczonego światła punktowego.

źródło: NKJP: A.P.: Liście, świeczki i wstążki, Dziennik Bałtycki, 2000-03-07

3. ziewać

Definicja

w taki sposób, że czynność wyrażona czasownikiem zachowana zostaje w tajemnicy

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

Relacje znaczeniowe

synonimy:  ukradkiem

Połączenia

  • cicho i dyskretnie, pośpiesznie i dyskretnie, spokojnie i dyskretnie, szybko i dyskretnie
  • czuwać, pilnować; kontrolować, lustrować, obserwować, sprawdzić /sprawdzać, śledzić, zapytać; przyglądać się, spojrzeć, rozejrzeć/rozglądać się, wyjrzeć, zerknąć/zerkać; oddalić się, opuścić, przemykać, wycofać się, wyjść, zniknąć; towarzyszyć; ocierać łzy, ziewnąć/ziewać; odwrócić się, pokazywać; uśmiechnąć się dyskretnie
  • bardzo, możliwie, niezbyt, dość, w miarę dyskretnie

Cytaty

Marcin dyskretnie ociera łzę na lewym policzku.

źródło: NKJP: Wiesława Maria Korczyńska: Wróć..., 2001

Opel cały czas trzymał się tuż za mną. Nie znam się na śledzeniu ludzi, ale chyba można to robić dyskretniej - gdy komuś zależy.

źródło: NKJP: Mariusz Ziomecki: Lato nieśmiertelnych, 2002

Choć jedną z żelaznych zasad dobrego wychowania był zakaz rozglądania się, panowie wyposażeni w lornetki dyskretnie lustrowali sąsiednie loże i parter, skrzętnie odnotowując, kto przyszedł (i z kim) oraz w jakich toaletach wystąpiły panie.

źródło: NKJP: Andrzej Chwalba (red.): Obyczaje w Polsce: od średniowiecza do czasów współczesnych: praca zbiorowa, 2004

Kujawski nie był człowiekiem wielkiej osobistej odwagi, więc nie usiłował swoich znajomości wśród tak wpływowej klienteli obracać na rzecz polskich interesów narodowych. Ponieważ jednak był patriotą, nie szczędził grosza, by dyskretnie wspierać ruch oporu.

źródło: NKJP: Andrzej Szczypiorski: Początek, 1986

Za pół godziny trzeba wyjść, by na czas zameldować się na komendzie. Dyskretnie wyjrzał przez okno. Ubecki polonez 4880 już tam stał. Niedobrze - pomyślał.

źródło: NKJP: K. Frelichowski: Czas próby cz.II, Akant, 2008

Data ostatniej modyfikacji: 15.11.2016
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj