UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

spontaniczność

Chronologizacja

SJPWar, SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

Pochodzenie

Od: spontaniczny

1.a człowieka

Definicja

cecha kogoś, kto robi coś bez wcześniejszego planu i przemyśleń, pod wpływem nagłego impulsu wewnętrznego

Wymowa

[spontaniczność]

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Usposobienie człowieka cechy charakteru, temperamentu, zdolności i umiejętności

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Stany psychiczne człowieka zachowania emocjonalne

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:  naturalność

Połączenia

  • niezwykła, olbrzymia, pełna; dziecięca, młodzieńcza; naturalna, pierwotna spontaniczność
  • spontaniczność dzieci
  • spontaniczność i luz, spontaniczność i naturalność, spontaniczność i radość, spontaniczność i szczerość, spontaniczność i żywiołowość; autentyczność i spontaniczność, świeżość i spontaniczność
  • brak spontaniczności
  • miejsce na spontaniczność
  • pozbawiony spontaniczności
  • docenić, tracić, zachowywać spontaniczność
  • stawiać na spontaniczność

Cytaty

Po lekcji z właściwą sobie spontanicznością równoznaczną z brakiem taktu Dzidzia podeszła do niego i ruchem obrotowym drugiego palca zrobiła kółko na czole.

źródło: NKJP: Zofia Chądzyńska: Przez ciebie, Drabie!, 1995

[...] jest niebrzydka, często uśmiechnięta, a na zadawane pytania najczęściej odpowiada z wciąż dziecięcą spontanicznością i szczerością.

źródło: NKJP: Tomasz Surdel: Tenis. Sylwetka Martiny Hingis, Gazeta Wyborcza, 1997-01-30

Nie chciałbym nigdy utracić spontaniczności w tworzeniu muzyki. Kiedy zaczyna się za dużo myśleć i kombinować [...] pojawia się stres i artysta się spala.

źródło: NKJP: Napędzają mnie lęki, Dziennik Polski, 2002-06-10

W malarstwie dokładny, wręcz pedantyczny, dysponujący dobrą techniką i wysoką kulturą malarską, ale pozbawiony spontaniczności i fantazji.

źródło: NKJP: Piotr Sarzyński: Przewodnik po rynku malarstwa, 1999

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. spontaniczność
spontaniczności
D. spontaniczności
spontaniczności
C. spontaniczności
spontanicznościom
B. spontaniczność
spontaniczności
N. spontanicznością
spontanicznościami
Ms. spontaniczności
spontanicznościach
W. spontaniczności
spontaniczności

Inne uwagi

Zwykle lp

1.b działań

Definicja

cecha świadcząca o tym, że ktoś robi coś bez wcześniejszego planu i przemyśleń, pod wpływem nagłego impulsu wewnętrznego

Wymowa

[spontaniczność]

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Usposobienie człowieka cechy charakteru, temperamentu, zdolności i umiejętności

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Stany psychiczne człowieka zachowania emocjonalne

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:  naturalność

Połączenia

  • czysta spontaniczność
  • spontaniczność działań, reakcji, wypowiedzi; uczuć

Cytaty

Spontaniczność działań, wystąpień i przemówień prorockich odróżnia je od praktyk wróżbiarskich i magicznych, które wykonuje się w sposób metodyczny.

źródło: NKJP: Witold Tyloch: Dzieje ksiąg Starego Testamentu: szkice z krytyki biblijnej, 1994

[...] świadomość mającego nadejść okresu różnorakich wyrzeczeń (tańca, muzyki, śmiechu, obfitego jedzenia, stosunków płciowych) tym bardziej potęgowała spontaniczność zabaw zapustowych.

źródło: NKJP: Andrzej Chwalba (red.): Obyczaje w Polsce: od średniowiecza do czasów współczesnych, 2005

Rygory poetyckie, w tym także rygory wersyfikacyjne, stawiając opór spontaniczności mowy potocznej, pośrednio zmuszały do dokonywania świadomego wyboru [...].

źródło: NKJP: Jerzy Ziomek: Renesans, 1995

Przekonanie o zewnętrznej przyczynowości związków uczuciowych, tzn. o ich zależności od zachowania się przedmiotu uczucia, jest u ludzi tak silne, że niejednokrotnie zapominają o swoistej spontaniczności uczuć.

źródło: NKJP: Antoni Kępiński: Melancholia, 1996

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. spontaniczność
spontaniczności
D. spontaniczności
spontaniczności
C. spontaniczności
spontanicznościom
B. spontaniczność
spontaniczności
N. spontanicznością
spontanicznościami
Ms. spontaniczności
spontanicznościach
W. spontaniczności
spontaniczności
Data ostatniej modyfikacji: 04.02.2014
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj