Chronologizacja
Wcześniejsza postać laps o pierwotnym znaczeniu 'prawo wykupienia zastawu w określonym terminie przez dłużnika' (od XVI w.).
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m3, m2
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | lapsus |
lapsusy |
|
| D. | lapsusa lapsusu |
lapsusów |
|
| C. | lapsusowi |
lapsusom |
|
| B. | lapsus pot. lapsusa |
lapsusy |
|
| N. | lapsusem |
lapsusami |
|
| Ms. | lapsusie |
lapsusach |
|
| W. | lapsusie |
lapsusy |
Pochodzenie
łac. lapsus 'upadek, utrata łask, zbłądzenie, błędne postępowanie'
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Język mówienie
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Język pisanie
Relacje znaczeniowe
| hiperonimy: | pomyłka |
Połączenia
- śmieszny, zabawny lapsus; lapsus językowy, słowny
- popełnić lapsus; popełniać lapsusy
- śmiać się z lapsusów
Cytaty
|
Nikt nie może jej zarzucić kompetencji, rzetelności i zaangażowania – w tak oryginalny sposób rekomendował Krystynę [...] jeden z działaczy jej macierzystego koła. Po chwili, orientując się w pomyłce, przepraszał za ten językowy lapsus, ale wesołość nim wywołana pozostała. źródło: NKJP: Michał Jankowiak: Będzie inaczej?, Polska Głos Wielkopolski, 2004-11-29 |
|
|
[...] służba prasowa gubernatora [...] rozesłała do lokalnych mediów tekst, w którym gubernator złożył mieszkańcom serdeczne życzenia w związku „z kolejną rocznicą rozgromienia wojsk radzieckich pod Stalingradem”. Część redakcji nie zauważyła oczywistego lapsusu i opublikowała tekst bez żadnej zmiany. źródło: NKJP: Krótko, Dziennik Polski, 2005-02-18 |
|
|
Nadkomisarz Pater poprawia lapsusy swoich współpracowników z Komendy Wojewódzkiej Policji w Gdańsku – a jest co poprawiać, bo policjanci często wyrażają się, nie dbając o kulturę języka. źródło: NKJP: Grzegorz Marchwiński: Kryminał z ambicjami, Mazowieckie To i Owo, 2008-04-14 |
|
|
Do lapsusów np. zaliczyć wypada zdanie: „Trzy pożary zniszczyły gospodarstwo, a pole pokrajali dłużnicy”. Chodzi tu oczywiście o wierzycieli. źródło: NKJP: Jerzy Stempowski: Szkice literackie. Klimat życia i klimat literatury: 1948-1967, 2001 |