UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

gruchnąć

Chronologizacja

2 połowa XVI w., Bańk

Pochodzenie

psł. *gruchnǫti 'uderzyć'

1. salwa

Definicja

rozlec się nagle i z dużym natężeniem

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii dźwięki

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:

rozlec się

Połączenia

gruchnęła salwa, gruchnął śmiech, wystrzał
gruchnąć śmiechem

Cytaty

Na rozkaz Nowickiego gruchnęła salwa karabinowa w kierunku pirackiego statku.

źródło: NKJP: Alfred Szklarski: Tomek wśród łowców głów, 1996

Drugi raz sala gruchnęła śmiechem, gdy Zbigniew Macczak podał wysokość podwyżek.

źródło: NKJP: Anna Maria Janowska: Śmiech na sali! A komendant poważnie o „śmiesznych” podwyżkach, Gazeta Tczewska, 2008-02-27

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	gruchnę	gruchniemy
2 os.	gruchniesz	gruchniecie
3 os.	gruchnie	gruchną

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	gruchnąłem +(e)m gruchnął	gruchnęłam +(e)m gruchnęła	gruchnęłom +(e)m gruchnęło	gruchnęliśmy +(e)śmy gruchnęli	gruchnęłyśmy +(e)śmy gruchnęły
2 os.	gruchnąłeś +(e)ś gruchnął	gruchnęłaś +(e)ś gruchnęła	gruchnęłoś +(e)ś gruchnęło	gruchnęliście +(e)ście gruchnęli	gruchnęłyście +(e)ście gruchnęły
3 os.	gruchnął	gruchnęła	gruchnęło	gruchnęli	gruchnęły

bezosobnik: gruchnięto

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		gruchnijmy
2 os.	gruchnij	gruchnijcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	gruchnąłbym bym gruchnął	gruchnęłabym bym gruchnęła	gruchnęłobym bym gruchnęło	gruchnęlibyśmy byśmy gruchnęli	gruchnęłybyśmy byśmy gruchnęły
2 os.	gruchnąłbyś byś gruchnął	gruchnęłabyś byś gruchnęła	gruchnęłobyś byś gruchnęło	gruchnęlibyście byście gruchnęli	gruchnęłybyście byście gruchnęły
3 os.	gruchnąłby by gruchnął	gruchnęłaby by gruchnęła	gruchnęłoby by gruchnęło	gruchnęliby by gruchnęli	gruchnęłyby by gruchnęły

bezosobnik: gruchnięto by

bezokolicznik: gruchnąć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: gruchnąwszy

gerundium: gruchnięcie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	gruchnięcie	gruchnięcia
D.	gruchnięcia	gruchnięć
C.	gruchnięciu	gruchnięciom
B.	gruchnięcie	gruchnięcia
N.	gruchnięciem	gruchnięciami
Ms.	gruchnięciu	gruchnięciach
W.	gruchnięcie	gruchnięcia

Składnia

gruchnąć

(CZYM)

2. wieść

Definicja

pot.

dotrzeć w krótkim czasie do wielu ludzi, wywołując w nich silne emocje

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego stosunki, grupy i organizacje społeczne

Połączenia

gruchnęła wiadomość, wieść
gruchnąć nagle

Cytaty

W połowie stycznia gruchnęła wieść, że nauczyciele będą pisać oświadczenia, że nie są autorami anonimu.

źródło: NKJP: Teresa Semik: Pstrąg stanął w gardle, Dziennik Zachodni, 2007-02-14

Kiedy gruchnęła wiadomość o zwolnieniu 700 pracowników Cegielskiego — niejednego poznaniaka postawiło to na nogi.

źródło: NKJP: Ratunek w amputacji?, Gazeta Poznańska, 2002-02-14

Miejscowość, w której mieszkają Szymańscy, jest mała, wszyscy wiedzą wszystko o sąsiadach. Kiedy więc gruchnęło, że spotkało ich nieszczęście, dzieci w szkole zaczęły Weronice zadawać pytania.

źródło: NKJP: Anna Dolska: Cisza po porodzie, Gazeta Poznańska, 2004-11-19

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	gruchnę	gruchniemy
2 os.	gruchniesz	gruchniecie
3 os.	gruchnie	gruchną

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	gruchnąłem +(e)m gruchnął	gruchnęłam +(e)m gruchnęła	gruchnęłom +(e)m gruchnęło	gruchnęliśmy +(e)śmy gruchnęli	gruchnęłyśmy +(e)śmy gruchnęły
2 os.	gruchnąłeś +(e)ś gruchnął	gruchnęłaś +(e)ś gruchnęła	gruchnęłoś +(e)ś gruchnęło	gruchnęliście +(e)ście gruchnęli	gruchnęłyście +(e)ście gruchnęły
3 os.	gruchnął	gruchnęła	gruchnęło	gruchnęli	gruchnęły

bezosobnik: gruchnięto

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		gruchnijmy
2 os.	gruchnij	gruchnijcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	gruchnąłbym bym gruchnął	gruchnęłabym bym gruchnęła	gruchnęłobym bym gruchnęło	gruchnęlibyśmy byśmy gruchnęli	gruchnęłybyśmy byśmy gruchnęły
2 os.	gruchnąłbyś byś gruchnął	gruchnęłabyś byś gruchnęła	gruchnęłobyś byś gruchnęło	gruchnęlibyście byście gruchnęli	gruchnęłybyście byście gruchnęły
3 os.	gruchnąłby by gruchnął	gruchnęłaby by gruchnęła	gruchnęłoby by gruchnęło	gruchnęliby by gruchnęli	gruchnęłyby by gruchnęły

bezosobnik: gruchnięto by

bezokolicznik: gruchnąć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: gruchnąwszy

gerundium: gruchnięcie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	gruchnięcie	gruchnięcia
D.	gruchnięcia	gruchnięć
C.	gruchnięciu	gruchnięciom
B.	gruchnięcie	gruchnięcia
N.	gruchnięciem	gruchnięciami
Ms.	gruchnięciu	gruchnięciach
W.	gruchnięcie	gruchnięcia

Składnia

	+	gruchnąć	+	że ZDANIE
	+	gruchnąć	+	CO

3. o podłogę

Definicja

pot.

mocno uderzyć, wywołując przy tym hałas

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego czynności i stany fizjologiczne

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:

uderzyć

Połączenia

gruchnąć kamieniem, pięścią
gruchnąć o podłogę, o ziemię, w drzewo, w stół

Cytaty

Tomasz L. chwycił kamień, który też akurat w pobliżu leżał (szatan podrzucił, czy co?) i gruchnął nim w szybę auta.

źródło: NKJP: Anna Kłos: Ulubieniec Temidy, Wieczór Wybrzeża, 1999-02-26

Silny podmuch wiatru zepchnął samolot Franciszka Żwirki i Stanisława Wigury na wzgórze Kościelec w Cierlicku. Maszyna gruchnęła o drzewa i rozbiła się o ziemię.

źródło: NKJP: Zaolziacy szykują wielką uroczystość, Dziennik Zachodni, 2002-09-13

On potrafi, jeśli chce, tak przyrzucić drwa, że polanem gruchnie cię w łeb i zamroczy... Nie poczujesz nic...

źródło: NKJP: Zofia Kossak: Błogosławiona wina, 1953

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	gruchnę	gruchniemy
2 os.	gruchniesz	gruchniecie
3 os.	gruchnie	gruchną

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	gruchnąłem +(e)m gruchnął	gruchnęłam +(e)m gruchnęła	gruchnęłom +(e)m gruchnęło	gruchnęliśmy +(e)śmy gruchnęli	gruchnęłyśmy +(e)śmy gruchnęły
2 os.	gruchnąłeś +(e)ś gruchnął	gruchnęłaś +(e)ś gruchnęła	gruchnęłoś +(e)ś gruchnęło	gruchnęliście +(e)ście gruchnęli	gruchnęłyście +(e)ście gruchnęły
3 os.	gruchnął	gruchnęła	gruchnęło	gruchnęli	gruchnęły

bezosobnik: gruchnięto

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		gruchnijmy
2 os.	gruchnij	gruchnijcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	gruchnąłbym bym gruchnął	gruchnęłabym bym gruchnęła	gruchnęłobym bym gruchnęło	gruchnęlibyśmy byśmy gruchnęli	gruchnęłybyśmy byśmy gruchnęły
2 os.	gruchnąłbyś byś gruchnął	gruchnęłabyś byś gruchnęła	gruchnęłobyś byś gruchnęło	gruchnęlibyście byście gruchnęli	gruchnęłybyście byście gruchnęły
3 os.	gruchnąłby by gruchnął	gruchnęłaby by gruchnęła	gruchnęłoby by gruchnęło	gruchnęliby by gruchnęli	gruchnęłyby by gruchnęły

bezosobnik: gruchnięto by

bezokolicznik: gruchnąć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: gruchnąwszy

gerundium: gruchnięcie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	gruchnięcie	gruchnięcia
D.	gruchnięcia	gruchnięć
C.	gruchnięciu	gruchnięciom
B.	gruchnięcie	gruchnięcia
N.	gruchnięciem	gruchnięciami
Ms.	gruchnięciu	gruchnięciach
W.	gruchnięcie	gruchnięcia

Składnia

gruchnąć

(CZYM) + o CO | w CO

4. na kolana

Definicja

pot.

gwałtownie upaść, wywołując hałas

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego czynności i stany fizjologiczne

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:

upaść

Połączenia

gruchnąć na kolana; na podłogę

Cytaty

Zobaczyłem smutną twarz z wolna przelatującą przed przednią szybą a potem ten pan gruchnął na dach mojego samochodu.

źródło: NKJP: Hanna Kustosz: „Na ofiarę”, czyli metod parę..., Gazeta Ubezpieczeniowa, 2003-08-05

Marynarz zbladł, gruchnął na kolana, przeżegnał się drżącą dłonią.

źródło: NKJP: Artur Baniewicz: Smoczy pazur, 2003

A problemu według autora nie ma, bo żaden Boeing nie gruchnął na jakieś osiedle...

źródło: NKJP: Internet

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	gruchnę	gruchniemy
2 os.	gruchniesz	gruchniecie
3 os.	gruchnie	gruchną

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	gruchnąłem +(e)m gruchnął	gruchnęłam +(e)m gruchnęła	gruchnęłom +(e)m gruchnęło	gruchnęliśmy +(e)śmy gruchnęli	gruchnęłyśmy +(e)śmy gruchnęły
2 os.	gruchnąłeś +(e)ś gruchnął	gruchnęłaś +(e)ś gruchnęła	gruchnęłoś +(e)ś gruchnęło	gruchnęliście +(e)ście gruchnęli	gruchnęłyście +(e)ście gruchnęły
3 os.	gruchnął	gruchnęła	gruchnęło	gruchnęli	gruchnęły

bezosobnik: gruchnięto

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		gruchnijmy
2 os.	gruchnij	gruchnijcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	gruchnąłbym bym gruchnął	gruchnęłabym bym gruchnęła	gruchnęłobym bym gruchnęło	gruchnęlibyśmy byśmy gruchnęli	gruchnęłybyśmy byśmy gruchnęły
2 os.	gruchnąłbyś byś gruchnął	gruchnęłabyś byś gruchnęła	gruchnęłobyś byś gruchnęło	gruchnęlibyście byście gruchnęli	gruchnęłybyście byście gruchnęły
3 os.	gruchnąłby by gruchnął	gruchnęłaby by gruchnęła	gruchnęłoby by gruchnęło	gruchnęliby by gruchnęli	gruchnęłyby by gruchnęły

bezosobnik: gruchnięto by

bezokolicznik: gruchnąć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: gruchnąwszy

gerundium: gruchnięcie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	gruchnięcie	gruchnięcia
D.	gruchnięcia	gruchnięć
C.	gruchnięciu	gruchnięciom
B.	gruchnięcie	gruchnięcia
N.	gruchnięciem	gruchnięciami
Ms.	gruchnięciu	gruchnięciach
W.	gruchnięcie	gruchnięcia

Składnia

gruchnąć

na CO

5. o gołębiu

Definicja

pot.

będąc gołębiem, wydać gardłowy dźwięk

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii dźwięki

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt zwyczaje i zachowania zwierząt

Relacje znaczeniowe

synonimy:

zagruchać

Połączenia

gołąb, gołąbek gruchnął

Cytaty

Gołąb gruchnął jeszcze raz i, jakby obrażony, zamachał skrzydłami, po czym odleciał.

źródło: Internet: www.forum.gamewalk.pl

Gołąbek gruchnął przyjaźnie, ale wydawało się, że nie zamierza się poruszyć.

źródło: Internet: nirsavidari.webd.pl

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	gruchnę	gruchniemy
2 os.	gruchniesz	gruchniecie
3 os.	gruchnie	gruchną

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	gruchnąłem +(e)m gruchnął	gruchnęłam +(e)m gruchnęła	gruchnęłom +(e)m gruchnęło	gruchnęliśmy +(e)śmy gruchnęli	gruchnęłyśmy +(e)śmy gruchnęły
2 os.	gruchnąłeś +(e)ś gruchnął	gruchnęłaś +(e)ś gruchnęła	gruchnęłoś +(e)ś gruchnęło	gruchnęliście +(e)ście gruchnęli	gruchnęłyście +(e)ście gruchnęły
3 os.	gruchnął	gruchnęła	gruchnęło	gruchnęli	gruchnęły

bezosobnik: gruchnięto

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		gruchnijmy
2 os.	gruchnij	gruchnijcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	gruchnąłbym bym gruchnął	gruchnęłabym bym gruchnęła	gruchnęłobym bym gruchnęło	gruchnęlibyśmy byśmy gruchnęli	gruchnęłybyśmy byśmy gruchnęły
2 os.	gruchnąłbyś byś gruchnął	gruchnęłabyś byś gruchnęła	gruchnęłobyś byś gruchnęło	gruchnęlibyście byście gruchnęli	gruchnęłybyście byście gruchnęły
3 os.	gruchnąłby by gruchnął	gruchnęłaby by gruchnęła	gruchnęłoby by gruchnęło	gruchnęliby by gruchnęli	gruchnęłyby by gruchnęły

bezosobnik: gruchnięto by

bezokolicznik: gruchnąć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: gruchnąwszy

gerundium: gruchnięcie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	gruchnięcie	gruchnięcia
D.	gruchnięcia	gruchnięć
C.	gruchnięciu	gruchnięciom
B.	gruchnięcie	gruchnięcia
N.	gruchnięciem	gruchnięciami
Ms.	gruchnięciu	gruchnięciach
W.	gruchnięcie	gruchnięcia

odpowiednik aspektowy: gruchać

Data ostatniej modyfikacji: 22.02.2016