UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

nabiał

Chronologizacja

XV w., Bańk
XV w., Bor

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. nabiał
nabiały
D. nabiału
nabiałów
C. nabiałowi
nabiałom
B. nabiał
nabiały
N. nabiałem
nabiałami
Ms. nabiale
nabiałach
W. nabiale
nabiały

Inne uwagi

Zwykle lp

Pochodzenie

Od nabielić, poświadczonego w przeszłości jednak w innych znaczeniach: 'wybielić wiele' i 'po wierzchu pobielić, dosyć wybielić'; zob. biały

1. pożywienie

Definicja

ogół produktów spożywczych otrzymywanych z mleka oraz jajek

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Jedzenie i jego przygotowanie rodzaje pokarmu/potraw i ich cechy

Połączenia

  • świeży; chudy nabiał
  • mięso i nabiał, pieczywo i nabiał, wędliny i nabiał
  • cena nabiału
  • hurtownia, sklep, stoisko; półka z nabiałem
  • nabiał podrożał
  • sprzedawać; spożywać nabiał

Cytaty

Do Lęborka zawitała akcja „Stawiam na mleko i produkty mleczne”. Dwudziestu pięciu ubranych na biało młodych ludzi w ubiegły piątek [...] rozdawało mieszkańcom Lęborka mleko i przeróżne gadżety, zachęcając ich tym samym do spożywania nabiału w każdej formie.

źródło: NKJP: Paweł Janusiewicz: Wraca moda na mleko, Dziennik Bałtycki, 2008-09-19

Najważniejsze były potrawy mączne i kasze, jedzono też dużo warzyw, zwłaszcza kapustę, marchew, groch, brukiew, rzepę, bób i buraki. Dużą rolę odgrywał nabiał, głównie mleko, a także sery, masło i jaja, w mniejszym stopniu maślanka i serwatka.

źródło: NKJP: Andrzej Chwalba (red.): Obyczaje w Polsce: od średniowiecza do czasów współczesnych: praca zbiorowa, 2004

Zaś ocena dietetyczna nabiału brzmi następująco: jaja są pokarmem najbardziej skoncentrowanym, jaki istnieje w naturze, ale aby były łatwo strawne, powinny być świeże i gotowane na miękko.

źródło: NKJP: Stanisława Olko: Makrobiotyka w polskiej kuchni, czyli powrót do dawnego naturalnego sposobu odżywiania, 1993

Włosi jedzą o wiele więcej nabiału niż my. A produkują znacznie mniej. Dlatego ratunku szukają w Polsce - dodaje Pilich. Południowcy hurtowo zamawiają też ser Edam, którego używają do swojej słynnej pizzy i makaronów.

źródło: NKJP: Monika Tutak: Tylko z polskim serem!, Super Express, 2006

2. jądra

Definicja

wulg. 
jądra męskie

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego części ciała, elementy i substancje składowe

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Określenia fizyczności człowieka płeć

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego seksualność

Cytaty

Kiedy mnie uszczypnął z tym swoim anielskim uśmiechem, kopnąłem go. Tam, gdzie chłopaków boli najbardziej. Tomek mnie nauczył: „Jak będą cię chcieli skrzywdzić, wal w nabiał. Wystarczy, że trafisz raz, i nie musisz poprawiać”.

źródło: Maciej Pieprzyca: Chce się żyć!, 2013 (books.google.pl)

[...] chłop dal sobie obciąć nabiał, więc został eunuchem [...].

źródło: Internet: niepoprawni.pl

Data ostatniej modyfikacji: 24.05.2018
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj