Chronologizacja
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m3
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
---|---|---|---|
M. | patriarchat |
patriarchaty |
|
D. | patriarchatu |
patriarchatów |
|
C. | patriarchatowi |
patriarchatom |
|
B. | patriarchat |
patriarchaty |
|
N. | patriarchatem |
patriarchatami |
|
Ms. | patriarchacie |
patriarchatach |
|
W. | patriarchacie |
patriarchaty |
Inne uwagi
Zwykle lp
Pochodzenie
niem. Patriarchat
z łac. patriarcha 'głowa rodu, patriarcha'
Pierwotnym źródłem jest gr. patriárchēs 'głowa rodu, patriarcha'
1. ustrój
Definicja
Wymowa
[patrjarchat] lub [patryjarchat]
Kwalifikacja tematyczna
CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Rodzina relacje rodzinne
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego stosunki, grupy i organizacje społeczne
Relacje znaczeniowe
antonimy: | matriarchat |
Połączenia
- patriarchat i matriarchat
Cytaty
Ze wspomnień mamy pamiętam, że w ich rodzinnym domu panował patriarchat. Dziadek lubił dyscyplinę. Babcia nie raz ukrywała swoje pociechy pod spódnicę, aby uniknęły modnej wówczas kary, jaką było klęczenie na grochu. źródło: NKJP: Dittmer Magda: Nos po wielkim przodku, Dziennik Bałtycki, 2011 |
|
Nie zapominajmy, że przed patriarchatem był matriarchat. To, którą płeć uważa się za silniejszą, jest więc uwarunkowane kulturowo, nie rządzi tym żadne naturalne ani boskie prawo. Fundamentem, na którym zbudowany został patriarchat, było odkrycie roli mężczyzny w prokreacji. źródło: NKJP: Katarzyna Bielas: Z Wojciechem Eichelbergerem rozmawia Katarzyna Bielas, Gazeta Wyborcza, 1996-12-06 |
|
Patriarchat sprzyja wychowywaniu młodych mężczyzn w kulcie ryzyka, okazywania agresji fizycznej i tłumienia uzewnętrzniania emocji. źródło: NKJP: (AS): Zgubna dominacja, Dziennik Zachodni, 2006-03-10 |
|
Istnieje wiele rozwiązań podstawowych konfliktów między naszymi potrzebami w postaci wielu możliwych względnie stabilnych ustrojów społecznych. W zakresie tego, co związane z rozmnażaniem, są to między innymi takie typy systemowe, jak patriarchat, matriarchat, wielożeństwo, wielomęstwo, monogamia, małżeństwo inkluzywne i ekskluzywne. To, które z tych systemów znajdą zastosowanie w danej społeczności, jest zasadniczo kwestią przypadku. źródło: NKJP: Roman Godlewski: Natura i kultura, Akant, 2010-01 |
|
W Polsce, tak jak w większości społeczeństw, obowiązuje patriarchat, czyli rolą ojca jest zapewnienie bytu rodzinie, ale nie zawsze uczestniczy on w wychowaniu swoich dzieci. Dlatego Dzień Ojca jest świętem symbolicznym i nic nie zmienia w życiu rodzin. źródło: NKJP: Joanna Leszczyńska: Dr Andrzej Rostocki, socjolog z UŁ: - Mężczyźni nie zdają sobie sprawy, jak wiele tracą, nie uczestnicząc w wychowaniu dziecka. Ojciec trochę zapomniany?, Dziennik Łódzki, 2003-06-23 |
2. godność patriarchy
Definicja
Wymowa
[patrjarchat] lub [patryjarchat]
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Religia – kościół miejsca i instytucje związane z religią i kościołem
Relacje znaczeniowe
hiperonimy: | urząd |
Cytaty
Kościół prawosławny w Polsce otrzymał autokefalię od Patriarchatu Moskiewskiego, co związane było z koniecznością zrzeczenia się autokefalii otrzymanej od Patriarchatu Konstantynopola w 1924. źródło: NKJP: Internet |
|
Hierarchicznie Ruś została podporządkowana patriarchatowi w Konstantynopolu i otrzymała metropolię w Kijowie, której podlegały arcybiskupstwa w Czernihowie i Perejasławiu, oraz biskupstwa w Białogrodzie, Nowogrodzie i Połocku. źródło: NKJP: Internet |
3. w Kościołach prawosławnych
Definicja
Wymowa
[patrjarchat] lub [patryjarchat]
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Religia – kościół miejsca i instytucje związane z religią i kościołem
Połączenia
- patriarchat konstantynopolitański, moskiewski
- patriarchat Moskwy
Cytaty
Metropolita Dionizy odsuwał podanie do wiadomości publicznej decyzji Konstantynopola, a gdy ustalono termin przyjazdu delegacji patriarchatu konstantynopolitańskiego na uroczystość wręczenia dokumentów autokefalicznych, próbował wyjechać na leczenie, by nie wziąć w niej osobiście udziału. źródło: NKJP: Adam Szostkiewicz: Cerkiew bez Moskwy, Polityka nr 2365, 2002-08-31 |
|
My głosowaliśmy na Janukowycza, a nasi koledzy w Kijowie - na Juszczenkę. Ale wojny między nami nie ma - zapewnia Nikita P., duchowny prawosławny patriarchatu moskiewskiego, który przygotowuje w stacji programy religijne. źródło: NKJP: Jagienka Wilczak: Na wschodzie bez zmian, Polityka nr 2482, 2004-12-11 |
|
Za zwierzchnika Kościoła katolickiego, po raz pierwszy w historii, modlili się hierarchowie ukraińskiej Cerkwi prawosławnej Patriarchatu Kijowskiego. Mszę świętą w intencji Jana Pawła II odprawił w kijowskim soborze św. Włodzimierza patriarcha Filaret. źródło: NKJP: (PAP): Papież całej ludzkości, Dziennik Polski, 2005-04-09 |
|
Ormiański patriarchat w Konstantynopolu powołał w 1461 roku sułtan Mehmed II. źródło: NKJP: Internet |
4. w Kościele katolickim
Definicja
Wymowa
[patrjarchat] lub [patryjarchat]
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Religia – kościół miejsca i instytucje związane z religią i kościołem
Cytaty
W pierwszych wiekach chrześcijaństwa Rzym stanowił jeden z podstawowych ośrodków religijnych zwanych patriarchatami, na których czele, zgodnie z ówczesną organizacją stał patriarcha. Do Benedykta XVI tytuł Patriarchy był jednym ze zwyczajnych tytułów papieża. źródło: NKJP: Internet |