Chronologizacja
Pochodzenie
ang. pioneer
fr. pionnier
1. badacz
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka określenia człowieka ze względu na jego działalność intelektualną
Połączenia
- pionier bankowości, górnictwa (oceanicznego), kardiochirurgii, kosmonautyki, ratownictwa (wysokogórskiego)...; pionierzy badań, gatunku (science fiction), informatyki, kapitalizmu, kina, lotnictwa, muzyki (hip-hopowej; jazzowej), narciarstwa, nauki, przemysłu (naftowego), rolnictwa (ekologicznego, naturalnego), ruchu ludowego, techniki...
- należeć do pionierów
- uznać/uznawać kogoś za pioniera
- być jednym z pionierów czegoś
Cytaty
|
Autorem czarno-białych zdjęć z lat 50-tych i 70-tych XX w. jest Włodzimierz Puchalski, wybitny fotografik, przyrodnik, pionier filmu i fotografii przyrodniczej w Polsce. źródło: NKJP: Maria Eichler: Chojnice: GMINA CHOJNICE Zdjęcia Puchalskiego w Charzykowach, Gazeta Pomorska, 2010-02-17 |
|
|
Wystawa ta inauguruje w Polsce obchody Roku Łukasiewicza, wielkiego Polaka, uczonego, wynalazcy, przemysłowca, posła oraz światowego pioniera górnictwa naftowego i przemysłu rafineryjnego. źródło: NKJP: Sprawozdanie z 32. posiedzenia Senatu RP w dniu 16 stycznia 2003 r. |
|
|
Państwo Mendla są pionierami agroturystyki w powiecie gliwickim. źródło: NKJP:TOMASZ PSTRUCHA: Wsi spokojna, wsi wesoła, Dziennik Zachodni, 2001-10-02 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m1
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | pionier |
pionierzy |
ndepr |
| pioniery |
depr | ||
| D. | pioniera |
pionierów |
|
| C. | pionierowi |
pionierom |
|
| B. | pioniera |
pionierów |
|
| N. | pionierem |
pionierami |
|
| Ms. | pionierze |
pionierach |
|
| W. | pionierze |
pionierzy |
ndepr |
| pioniery |
depr |
Składnia
|
+ | pionier | + |
CZEGO
|
2. osadnik
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Przynależność i podział terytorialny nazwy osób ze względu na ich pochodzenie i przynależność terytorialną
Połączenia
- amerykański pionier
- pionierzy Dzikiego Zachodu, Ziem Odzyskanych
- pionier i poszukiwacz; pionierzy i osadnicy
- grupa, potomkowie; szlaki pionierów
Cytaty
|
Przed blisko trzydziestu laty ojciec mój, pionier w poszukiwaniu nowej ziemi, wywędrował z rodziną na zachodnie rubieże Wirginii i tam, wpośród głuchej puszczy u stóp Gór Alleghańskich, postawił sobie chatę. źródło: NKJP: Arkady Fiedler: Wyspa Robinsona, 1954 |
|
|
Amerykanie znają się lepiej od Europejczyków na produkcji minivanów [...]. Są to jakby współczesne wersje wozów, jakimi pionierzy wyruszali na podbój Dzikiego Zachodu - pojemne i wygodne. źródło: NKJP: Andrzej Kublik: Opla bryki z Ameryki, Gazeta Wyborcza - Magazyn, 1996-10-11 |
|
|
XIX wieczna Ameryka była krajem do zagospodarowania, a przedsiębiorczy pionierowie żyli w warunkach stałego zagrożenia przez bandytów, Indian, koniokradów i grzechotniki. źródło: NKJP: Forum Stanisława Michalkiewicza, Internet |
|
|
Grupa pionierów w ciągu 80 dni musi dotrzeć do Kalifornii, by osiedlić się na przyznanych im terenach. źródło: NKJP: Warto wiedzieć: Dziennik Polski, 2008-11-26 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m1
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | pionier |
pionierzy |
ndepr |
| pioniery |
depr | ||
| D. | pioniera |
pionierów |
|
| C. | pionierowi |
pionierom |
|
| B. | pioniera |
pionierów |
|
| N. | pionierem |
pionierami |
|
| Ms. | pionierze |
pionierach |
|
| W. | pionierze |
pionierzy |
ndepr |
| pioniery |
depr |
3. harcerz
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Edukacja i oświata organizacje/placówki opiekuńcze i kulturalne
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Tradycja świat dawnych epok i wydarzenia historyczne
Połączenia
- młodzi; radzieccy, rumuńscy pionierzy; pionierzy enerdowscy
- pionierzy z NRD
- pionierzy i komsomoł
- chusta, mundurek pioniera; delegacja, obóz pionierów
- pionierzy powitali kogoś
- wstąpić do pionierów
Cytaty
|
Miałem 9 lat jak wybuchła wojna. Od razu zorientowałem się, że to niebezpieczne być we Lwowie synem bogatego kapitalisty. W szkole wstąpiłem do pionierów, bo zrozumiałem, że to daje nadzieję na przetrwanie. źródło: NKJP: Joanna Leszczyuska: Przeżył na przekór wszystkiemu, Dziennik Łódzki, 2005-12-03 |
|
|
Rumuńscy pionierzy, podobnie jak i harcerze - za swe pierwsze i najważniejsze zadanie uważają dobrą naukę. źródło: NKJP: L. Błaszczyk: Rumuńska Republika Ludowa, 1953 |
|
|
Jako młody pionier brałem udział w różnych tego typu zebrankach i apelach. źródło: NKJP: Internet |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m1
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | pionier |
pionierzy |
ndepr |
| pioniery |
depr | ||
| D. | pioniera |
pionierów |
|
| C. | pionierowi |
pionierom |
|
| B. | pioniera |
pionierów |
|
| N. | pionierem |
pionierami |
|
| Ms. | pionierze |
pionierach |
|
| W. | pionierze |
pionierzy |
ndepr |
| pioniery |
depr |
4. żołnierz
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Wojsko i wojna osoby związane z wojskiem i wojną
Połączenia
- batalion, drużyna, kompania, oddział, pułk, szwadron; (wojskowa) szkoła pionierów
Cytaty
|
Na prawym skrzydle jego ugrupowania walkę prowadził pluton pionierów wsparty plutonem kompanii szturmowej. Lewe skrzydło organizowały dwa plutony pionierów. źródło: NKJP: Łukasz Politański: Walki na Westerplatte 1-7.09.1939, Bo wolność krzyżami, 2009 |
|
|
W latach 1924-1939, w składzie każdej wielkiej jednostki kawalerii (dywizji lub brygady) znajdował się jeden szwadron pionierów, czyli saperów dysponujących środkami wybuchowymi i przeprawowymi. źródło: NKJP: Grzes1966: Szwadron pionierów, Wikipedia.pl, 2008-11-02 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m1
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | pionier |
pionierzy |
ndepr |
| pioniery |
depr | ||
| D. | pioniera |
pionierów |
|
| C. | pionierowi |
pionierom |
|
| B. | pioniera |
pionierów |
|
| N. | pionierem |
pionierami |
|
| Ms. | pionierze |
pionierach |
|
| W. | pionierze |
pionierzy |
ndepr |
| pioniery |
depr |
5. radio
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Środki masowego przekazu radio
CZŁOWIEK I TECHNIKA Urządzenia i maszyny rodzaje urządzeń i maszyn
Połączenia
- lampowy pionier
Cytaty
|
Za dziesięć lat będziemy patrzeć na to moje radio jak na takiego lampowego pioniera czy stolicę, co stała u moich dziadków na komodzie. źródło: NKJP: Piotr Siemion: Niskie łąki, 2000 |
|
|
Rynek pogrążony w ciemności i płonący znicz, w pokoju gra radio i babcia siedzi na pościelonym łóżku. Haftuje. Nagle przerywa i zaczyna kręcić gałką pioniera. Radio trzeszczy, mówi zniekształconymi językami świata [...]. źródło: NKJP: Wojciech Chmielewski: Kawa u Doroty, 2010 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m3
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | pionier |
pioniery |
|
| D. | pioniera |
pionierów |
|
| C. | pionierowi |
pionierom |
|
| B. | pionier |
pioniery |
|
| N. | pionierem |
pionierami |
|
| Ms. | pionierze |
pionierach |
|
| W. | pionierze |
pioniery |