Chronologizacja
Pochodzenie
Zob. chrząkać
1. człowiek
Definicja
Wymowa
[chszoŋknońć]
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego czynności i stany fizjologiczne
KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii dźwięki
Połączenia
- chrząknąć z dezaprobatą, z powagą, z zadowoleniem, z zakłopotaniem
- chrząknąć cicho, dyskretnie, głośno, nerwowo, niecierpliwie, porozumiewawczo, ugodowo, wymownie, znacząco; dwukrotnie, kilkakrotnie
- chrząknąć i zacząć mówić
Cytaty
|
Admirał chrząknął i powiódł wzrokiem po zebranych, chcąc sprawdzić, jak reagują na jego słowa. źródło: NKJP: Mirosław M. Bujko: Złoty pociąg, 2006 |
|
|
Ojciec nic nie odpowiedział, tylko charakterystycznie chrząknął, co oznaczało zadowolenie, ale czasami wyrażało niepokój. źródło: NKJP: Maciej Konrad Ziembiński: Fotografie 1939-1945, 1998 |
|
|
Przerwał i chrząknął zakłopotany, uświadomiwszy sobie, że w sali zapadła cisza i wszyscy z ciekawością słuchają ich rozmowy. źródło: NKJP: Witold Horwath: Ultra Montana, 2005 |
|
|
Dziadzia chrząknął kilkakroć, dając do zrozumienia, że bierze czynny udział w rozmowie. źródło: NKJP: Tadeusz Konwicki: Dziura w niebie, 1959 |
|
|
To wystarczy, moja droga - rzekł pan Puciałło, chrząknąwszy zdawkowo. źródło: NKJP: Tadeusz Konwicki: Dziura w niebie, 1959 |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: dokonany
Tryb oznajmujący
Czas przyszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| 1 os. |
chrząknę |
chrząkniemy |
|||
| 2 os. |
chrząkniesz |
chrząkniecie |
|||
| 3 os. |
chrząknie |
chrząkną |
|||
Czas przeszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
chrząknąłem +(e)m chrząknął |
chrząknęłam +(e)m chrząknęła |
chrząknęłom +(e)m chrząknęło |
chrząknęliśmy +(e)śmy chrząknęli |
chrząknęłyśmy +(e)śmy chrząknęły |
| 2 os. |
chrząknąłeś +(e)ś chrząknął |
chrząknęłaś +(e)ś chrząknęła |
chrząknęłoś +(e)ś chrząknęło |
chrząknęliście +(e)ście chrząknęli |
chrząknęłyście +(e)ście chrząknęły |
| 3 os. |
chrząknął |
chrząknęła |
chrząknęło |
chrząknęli |
chrząknęły |
bezosobnik: chrząknięto
Tryb rozkazujący
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| 1 os. |
chrząknijmy |
|
| 2 os. |
chrząknij |
chrząknijcie |
Tryb warunkowy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
chrząknąłbym bym chrząknął |
chrząknęłabym bym chrząknęła |
chrząknęłobym bym chrząknęło |
chrząknęlibyśmy byśmy chrząknęli |
chrząknęłybyśmy byśmy chrząknęły |
| 2 os. |
chrząknąłbyś byś chrząknął |
chrząknęłabyś byś chrząknęła |
chrząknęłobyś byś chrząknęło |
chrząknęlibyście byście chrząknęli |
chrząknęłybyście byście chrząknęły |
| 3 os. |
chrząknąłby by chrząknął |
chrząknęłaby by chrząknęła |
chrząknęłoby by chrząknęło |
chrząknęliby by chrząknęli |
chrząknęłyby by chrząknęły |
bezosobnik: chrząknięto by
bezokolicznik: chrząknąć
imiesłów przysłówkowy uprzedni:
chrząknąwszy
gerundium: chrząknięcie
rodzaj gramatyczny: dk
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| M. | chrząknięcie |
chrząknięcia |
| D. | chrząknięcia |
chrząknięć |
| C. | chrząknięciu |
chrząknięciom |
| B. | chrząknięcie |
chrząknięcia |
| N. | chrząknięciem |
chrząknięciami |
| Ms. | chrząknięciu |
chrząknięciach |
| W. | chrząknięcie |
chrząknięcia |
odpowiednik aspektowy: chrząkać
Składnia
| Rz osobowy | + | chrząknąć | + |
|
2. świnia
Definicja
Wymowa
[chszoŋknońć]
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt zwyczaje i zachowania zwierząt
KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii dźwięki
Połączenia
- hipopotam chrząknął; świnia chrząknęła; prosię chrząknęło
Cytaty
|
Locha chrząknęła, podbiegła parę kroków w moją stronę i wyciągnęła ryj. źródło: NKJP: Adam Wajrak: Wajrak dzika spotyka, Gazeta Wyborcza, 1994-09-13 |
|
|
Dzik chrząknął i truchtem, ociężale odbiegł w kierunku najbliższych zarośli. źródło: Internet |
|
|
Hipopotam chrząknął przez sen i przewrócił się na drugi bok. źródło: Internet |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: dokonany
Tryb oznajmujący
Czas przyszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| 1 os. |
chrząknę |
chrząkniemy |
|||
| 2 os. |
chrząkniesz |
chrząkniecie |
|||
| 3 os. |
chrząknie |
chrząkną |
|||
Czas przeszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
chrząknąłem +(e)m chrząknął |
chrząknęłam +(e)m chrząknęła |
chrząknęłom +(e)m chrząknęło |
chrząknęliśmy +(e)śmy chrząknęli |
chrząknęłyśmy +(e)śmy chrząknęły |
| 2 os. |
chrząknąłeś +(e)ś chrząknął |
chrząknęłaś +(e)ś chrząknęła |
chrząknęłoś +(e)ś chrząknęło |
chrząknęliście +(e)ście chrząknęli |
chrząknęłyście +(e)ście chrząknęły |
| 3 os. |
chrząknął |
chrząknęła |
chrząknęło |
chrząknęli |
chrząknęły |
bezosobnik: chrząknięto
Tryb rozkazujący
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| 1 os. |
chrząknijmy |
|
| 2 os. |
chrząknij |
chrząknijcie |
Tryb warunkowy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
chrząknąłbym bym chrząknął |
chrząknęłabym bym chrząknęła |
chrząknęłobym bym chrząknęło |
chrząknęlibyśmy byśmy chrząknęli |
chrząknęłybyśmy byśmy chrząknęły |
| 2 os. |
chrząknąłbyś byś chrząknął |
chrząknęłabyś byś chrząknęła |
chrząknęłobyś byś chrząknęło |
chrząknęlibyście byście chrząknęli |
chrząknęłybyście byście chrząknęły |
| 3 os. |
chrząknąłby by chrząknął |
chrząknęłaby by chrząknęła |
chrząknęłoby by chrząknęło |
chrząknęliby by chrząknęli |
chrząknęłyby by chrząknęły |
bezosobnik: chrząknięto by
bezokolicznik: chrząknąć
imiesłów przysłówkowy uprzedni:
chrząknąwszy
gerundium: chrząknięcie
rodzaj gramatyczny: dk
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| M. | chrząknięcie |
chrząknięcia |
| D. | chrząknięcia |
chrząknięć |
| C. | chrząknięciu |
chrząknięciom |
| B. | chrząknięcie |
chrząknięcia |
| N. | chrząknięciem |
chrząknięciami |
| Ms. | chrząknięciu |
chrząknięciach |
| W. | chrząknięcie |
chrząknięcia |
odpowiednik aspektowy: chrząkać
Składnia
| Rz żywotny | + | chrząknąć | + |
|