UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

żyletka

Chronologizacja

1947, SJPDor

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. żyletka
żyletki
D. żyletki
żyletek
C. żyletce
żyletkom
B. żyletkę
żyletki
N. żyletką
żyletkami
Ms. żyletce
żyletkach
W. żyletko
żyletki

Pochodzenie

Od nazwiska amerykańskiego przemysłowca pochodzenia francuskiego Kinga Campa Gillette'a. Nagłos wyrazu wskazuje na francuską, a nie amerykańską wymowę.

Definicja

mały, cienki i prostokątny kawałek stali o zaostrzonych brzegach, używany jako ostrze do maszynek do golenia oraz temperówek

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Pielęgnacja ciała przedmioty związane z pielęgnacją ciała

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Najbliższe środowisko życia człowieka sprzęty domowe i przedmioty codziennego użytku

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:  ostrze

Połączenia

  • ostra, tępa żyletka
  • maszynka na żyletki
  • ostrze żyletki
  • temperówka z żyletką
  • używać żyletek
  • golić się, ciąć się, pociąć się, zaciąć się, zranić się żyletką; przeciąć, usunąć, wyciąć, zdrapać, zeskrobać/skrobać coś żyletką
  • ostry jak żyletka

Cytaty

- Podobno tylko prawdziwi mężczyźni golą się brzytwą. Inni używają żyletek i maszynek elektrycznych.

źródło: NKJP: Zbigniew Nienacki: Księga strachów, 1967

Nie używaj jednorazowych maszynek do golenia. Większość ich masy stanowi plastik, z którego zrobiona jest rączka, a ostrza pełniące funkcję zasadniczą stanowią znikomą część masy. Kup maszynkę na żyletki.

źródło: NKJP: Internet

Choć istniały już tekturowe temperówki z żyletką, dziadek temperował moje ołówki za pomocą ostrego noża.

źródło: NKJP: Jolanta Wachowicz-Makowska: Panienka w PRL-u, 2007

Chciałbym też przestrzec przed palami, które zabezpieczają plaże. Są one śliskie i obrośnięte muszelkami ostrymi jak żyletka.

źródło: NKJP: Piotr Polowy: Rzeki groźniejsze niż Bałtyk, Express Ilustrowany, 2003-07-26

Frazeologizmy

ktoś pociął na żyletki coś
ktoś tnie na żyletki coś
na żyletkę
na żyletki
Data ostatniej modyfikacji: 25.08.2017
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj