UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

breja

bryja

Chronologizacja

1861, SJPWil

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. breja
breje
D. brei
brei
neut
brej
char
C. brei
brejom
B. breję
breje
N. breją
brejami
Ms. brei
brejach
W. brejo
breje

Pochodzenie

niem. Brei 'przecier, papka'

1. błota

Definicja

pot. 
gęsta, półpłynna masa o nieprzyjemnym wyglądzie, powstała z czegoś rozmokłego lub rozgotowanego

Warianty

  • bryja

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii stan skupienia, trwałość materii

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Jedzenie i jego przygotowanie rodzaje pokarmu/potraw i ich cechy

CZŁOWIEK I PRZYRODA Pogoda zjawiska atmosferyczne

Relacje znaczeniowe

synonimy:  ciapa, ciapcia, ciapka, pacia

Połączenia

  • biała, brązowa, czarna, zielona; brudna; gęsta, grudkowata, jednolita, kleista, lepka, mazista, mokra, roztopiona, smolista, śliska, ubita, wodnista; błotna, błotnista; śniegowa, śnieżna; fasolowa, kartoflana, kukurydziana, pieczarkowo-pomidorowa; cuchnąca, śmierdząca; nieapetyczna; nieokreślona; powodziowa breja
  • breja błota, śniegu; gulaszu
  • breja ze śniegu
  • breja z mięsem
  • breja na chodniku
  • warstwa brei
  • usuwać breję
  • nadziewane; wypełniony breją
  • rozgotować na breję; zakrzepły w breję
  • grzęznąć/ugrzęznąć, tonąć, zanurzyć w brei

Cytaty

W południe śnieg zaczął topnieć. Piesi na chodnikach przemieszczali się po kostki w brei.

źródło: NKJP: (TJ): Kwiecień przeplata, Express Ilustrowany, 2003-04-08

Nad stawem, na granicy z wodą, a pewnie już i w wodzie, leży czarna breja. Cuchnąca, mazista. Wygląda jak grudy ziemi. Czarnej, tłustej, urodzajnej ziemi. Ale ta półpłynna masa to nie ziemia. To osad z oczyszczalni ścieków. (...)

źródło: NKJP: J.A.: Żaby krymskie, Wieści Podwarszawskie nr 1 (511), 2001-01-07

Największa fala przyszła w nocy z wtorku na środę. Wylały potoki: Glinik, Naściszówka i rzeka Łubinka. Wszystkie domy pływały w błotnistej brei.

źródło: NKJP: (rob): Poszły osuwiska, Gazeta Krakowska, 2001-07-27

Obiad składał się z jednego dania. Był to albo zawiesisty sos ze śladami mięsa zwany gulaszem z ziemniakami, albo krupnik, czyli nieokreślona breja z rozgotowanej kaszy z ochłapem mięsa (tzw. zupa z wkładką).

źródło: NKJP: Ryszard Sługocki: Na przekór i na bakier, 2008

- Kupiłem w sklepie spożywczym głęboko zamrożone „knedle domowe ze śliwkami”. Choć moja żona ugotowała je dokładnie według przepisu, podanego na opakowaniu, kompletnie się rozgotowały na szarą, nieapetyczną breję.

źródło: NKJP: (I): Odesłany do producenta, Dziennik Polski, 2006-02-16

2. z bakaliami

Definicja

kulin. 
regionalna potrawa przyrządzona z ugotowanych owoców i mąki, podawana na ciepło lub na zimno z ziemniakami, kluskami lub pieczywem

Warianty

  • bryja

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Jedzenie i jego przygotowanie rodzaje pokarmu/potraw i ich cechy

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:  potrawa

Cytaty

W północnej Polsce jadano jagły, kaszę jaglaną gotowaną na mleku z masłem, cukrem i suszonymi śliwkami, aby „pieniądze trzymały się biesiadników”, a także breję - gęstą potrawę z suszonych owoców zaprawionych mąką lub wymieszanych z otrębami żytnimi albo pszennymi.

źródło: NKJP: Przy wigilijnym stole, Dziennik Polski, 2006-12-21

Szczęście w nowym roku miała także przynieść spożyta w czasie sylwestra breja. Sporządzano ją z gruboziarnistej żytniej mąki sypanej na wrzącą wodę. Gdy breja była bardzo gęsta, wylewano ją na miskę, a w środku robiono dołek na skwarki ze słoniny. Tak przyrządzona potrawa, dla odpowiedniego skutku, musiała być spożywana przez wszystkich domowników z jednej miski.

źródło: NKJP: Edyta Wróblewska: Sylwestrowe tradycje, IKAT Gazeta Braniewska, 2011

Data ostatniej modyfikacji: 27.01.2016
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj