Chronologizacja
W 1. połowie XV w. poświadczona postać jardziekon
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m1
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | archidiakon |
archidiakoni archidiakonowie |
ndepr |
| archidiakony |
depr | ||
| D. | archidiakona |
archidiakonów |
|
| C. | archidiakonowi |
archidiakonom |
|
| B. | archidiakona |
archidiakonów |
|
| N. | archidiakonem |
archidiakonami |
|
| Ms. | archidiakonie |
archidiakonach |
|
| W. | archidiakonie |
archidiakoni archidiakonowie |
ndepr |
| archidiakony |
depr |
Pochodzenie
łac. archidiāconus
z gr. archidiákonos
Od: archi- (z gr. archi- 'główny, naczelny; pierwotny, początkowy', por. gr. archḗ 'początek') i diakon (zob.).
1. zarządca diecezji
Definicja
Wymowa
[archidjakon]
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Religia – kościół osoby związane z religią i kościołem
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | arcydiakon | |
| hiperonimy: | duchowny I |
Połączenia
- dotychczasowy, miejscowy archidiakon; archidiakon dobrzyński, gnieźnieński, oleśnicki, sądecki, wrocławski
- godność, urząd archidiakona
- podlegać archidiakonowi
- zostać archidiakonem
Cytaty
|
W roku 1418 archidiakon włocławski Stanisław z Komonnik napomniał kler wiejski, „aby ten przynajmniej w niedziele i święta nie zabawiał się po karczmach”, gdzie zwykł był tańczyć i popijać. źródło: NKJP: Janusz Tazbir: Silva rerum historicarum, 2002 |
|
|
Urząd archidiakona, wprowadzony w IV wieku, zaliczał się do najwyższych w diecezji. źródło: NKJP: Dariusz Piwowarczyk: Słynni rycerze Europy: Rycerze w służbie dam i dworu, 2009 |
2. członek kapituły
Definicja
Wymowa
[archidjakon]
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Religia – kościół osoby związane z religią i kościołem
Relacje znaczeniowe
| hiperonimy: | duchowny I |
Połączenia
- archidiakon katedry, kolegiaty
Cytaty
|
Dokument z roku 1166 podaje, że na czele kapituły stał dziekan, a w jej skład wchodzili archidiakon, scholastyk, kustosz i kantor. źródło: NKJP: Michał Rożek: Ozdoba Kościoła, 2005-05-14 |
|
|
Gdy Teodozjusz w katedrze mediolańskiej zasiadł również wśród kleru, Ambroży przez archidiakona poprosił go, by przeszedł do części przeznaczonej dla laikatu. źródło: NKJP: Jerzy Mirewicz: Współtwórcy Europy, 2003 |
|
|
Po śmierci żony, Elżbiety Strzeszewskiej, domniemany autor najstarszego przewodnika po Krakowie przyjął w roku 1601 święcenia kapłańskie. Z czasem został archidiakonem sądeckim i proboszczem w Solcu. źródło: NKJP: Michał Rożek: Symbolika i magia Krakowa, 2000 |