Chronologizacja
Pierwotna postać: żonkilla (1814, SL).
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m3, m2
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | żonkil |
żonkile |
|
| D. | żonkila |
żonkili |
|
| C. | żonkilowi |
żonkilom |
|
| B. | żonkil pot. żonkila |
żonkile |
|
| N. | żonkilem |
żonkilami |
|
| Ms. | żonkilu |
żonkilach |
|
| W. | żonkilu |
żonkile |
Pochodzenie
fr. jonquille
z hiszp. junquillo; zdrobnienie od junco 'sitowie'
1.a roślina
Definicja
Noty o użyciu
W biologii narcyz uznawany jest za pojęcie nadrzędne w stosunku do żonkila . W języku potocznym wyrazy te są ze sobą mylone, żonkilem określa się roślinę o nazwie systematycznej narcyz żonkil oraz błędnie roślinę o nazwie systematycznej narcyz trąbkowy .
Wymowa
[żoŋkil] lub [żonkil]
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat roślin rośliny ogrodowe i doniczkowe
CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat roślin rośliny ozdobne
Relacje znaczeniowe
| hiperonimy: | roślina |
Połączenia
- żonkil i narcyz; żonkil i tulipan
- cebulka żonkila
- żonkile zakwitną
Cytaty
|
Rok temu w drugiej połowie kwietnia mieliśmy prawdziwie letnie upały [...]. Skutek był taki, że w kalendarzu ogrodniczym nastąpił zupełny rozgardiasz. Kwitły tulipany, żonkile, a także typowo majowe krzewy i drzewa. źródło: NKJP: Jadwiga Różycka: Królowe sezonów, Dziennik Zachodni, 2001-04-17 |
|
|
We wrześniu ubiegłego roku zasadzono w Krakowie 350 tysięcy cebulek żonkili [...]; właśnie żonkile [...] miały towarzyszyć [...] kampanii charytatywnej [...] „Pola nadziei”. źródło: NKJP: Pola kradzieży, Dziennik Polski, 1998-04-17 |
|
|
Zasadzone w piątek żonkile zakwitną wiosną. źródło: NKJP: Adrian Karpeta: Żonkile dają nadzieję, Dziennik Zachodni, 2003-10-06 |
1.b kwiat
Definicja
Wymowa
[żoŋkil] lub [żonkil]
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat roślin rośliny ogrodowe i doniczkowe
CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat roślin rośliny ozdobne
Połączenia
- żółty żonkil
- tysiąc żonkili
Cytaty
|
Stół przybierany jest barankami, zajączkami, baziami i żonkilami. źródło: NKJP: Barbara Swadźba: Na Wielkanoc musi być murzyn, Trybuna Śląska, 2001-04-13 |
|
|
Żonkile jako międzynarodowy symbol nadziei mają przypominać nam o ludziach cierpiących, umierających, potrzebujących opieki ludzi dobrej woli. źródło: NKJP: Pola Nadziei 2006, Co Tydzień Jaworzno, 2005-01-01 |
|
|
Ponad tysiąc żonkili sprzedano wczoraj przed kościołem Misjonarzy w Tarnowie. - Cały dochód z akcji przeznaczymy na tarnowskie hospicjum domowe. źródło: NKJP: (Smol): Tysiąc żonkili na hospicjum, Dziennik Polski, 2006-04-24 |
Informacja normatywna
Uznawane za niepoprawne w połączeniu: sprzedawać żonkil .