UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

rybi

Chronologizacja

1 połowa XV w., SStp

Odmiana

część mowy: przymiotnik

Stopień równy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	rybi	rybi	rybi	rybie	rybia
D.	rybiego	rybiego	rybiego	rybiego	rybiej
C.	rybiemu	rybiemu	rybiemu	rybiemu	rybiej
B.	rybiego	rybiego	rybi	rybie	rybią
N.	rybim	rybim	rybim	rybim	rybią
Ms.	rybim	rybim	rybim	rybim	rybiej
W.	rybi	rybi	rybi	rybie	rybia

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	rybi	rybi	rybie	rybie
D.	rybich	rybich	rybich	rybich
C.	rybim	rybim	rybim	rybim
B.	rybich	rybich	rybich	rybie
N.	rybimi	rybimi	rybimi	rybimi
Ms.	rybich	rybich	rybich	rybich
W.	rybi	rybi	rybie	rybie

Pochodzenie

Zob. ryba

1. związany z rybą - zwierzęciem

Definicja

związany z rybą - zwierzęciem

Cytaty

1.a łeb

Definicja

będący częścią ciała ryby

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt zwierzęta wodne

Połączenia

rybi łeb, ogon, pęcherz, pysk, pyszczek, szkielet; rybia błona, głowa, płetwa, skóra, wątroba; rybie łuski, ości, skrzela, wnętrzności
rybi i drobiowy

Cytaty

Tłuste, słodkowodne ryby sprawiamy, tniemy na półdzwonka, solimy i odkładamy na bok. Po dwóch godzinach, gdy rybie głowy i cebule rozgotują się na amen, wywar cedzimy [...].

źródło: NKJP: Wasz Sybaryta: Klub srebrnego widelca, Tygodnik Podhalański, nr 38, 1999

Wystarczyłoby, gdyby w wodzie pojawił się jakiś składnik drażniący rybie skrzela. Skrzela zaczęłyby się bronić wydzielając śluz.

źródło: NKJP: Marek Świercz: Przyducha czy trucizna?, Dziennik Zachodni, 2003-08-06

[...] pęcherz najpewniej był rybi [...].

źródło: NKJP: Internet

1.b zapach

Definicja

pochodzący od ryby

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt zwierzęta wodne

Połączenia

rybi śluz, tłuszcz; odór, zapach; rybia ikra; krew; rybie mięso; rybie jaja

Cytaty

Przepisy powiadają o flądrze lub węgorzu, ja proponuję - zwłaszcza tym, którzy nie lubią charakterystycznego rybiego zapachu - pangę.

źródło: NKJP: Andrzej Kozioł Ryba w garnku, Dziennik Polski, 2008-02-16

Kiedyś jadłam pstrągi, ale potem wyczytałam, że najzdrowsze są ryby tłuste, bo rybi tłuszcz jest dobrze przyswajalny.

źródło: NKJP: Jolanta Sielska: Nie powiedziałabym nie telenoweli, Trybuna Śląska, 2002-06-14

Piętnaście sieci po 75 metrów każda. Albo, przeliczając na sielawę: dziesięć skrzynek po dwadzieścia kilogramów. Siedem godzin bezustannej roboty w zimnej i ciemnej sieni, oślizgłej od rybiego śluzu.

źródło: NKJP: Mariusz Wilk: Dom nad Oniego, 2006

Składnia

Rz	+	rybi	+
szyk: neutralny

1.c populacja

Definicja

będący rybą lub rybami

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt zwierzęta wodne

Połączenia

rybi drobiazg; rybia drobnica, populacja

Cytaty

Nagle wykonywał zamaszysty ruch i w powietrze wylatywał jakiś rybi pechowiec złapany za skrzele.

źródło: NKJP: Ewa Białołęcka: Kamień na szczycie. Kroniki Drugiego Kręgu Księga II, 2002

Trochę się też bałam ogromnego szczupaka [...], on chyba spał w cieple letniego przedpołudnia, obojętny na ławice rybiego drobiazgu kręcącego się niestrudzenie tu i tam, podpływającego do samego brzegu i rzucającego się bez powodu do ucieczki.

źródło: NKJP: Ewa Nowacka: Może nie, może tak, 1976

Dookoła jeziora pełno jest zatopionych krzaków i trzcin, dających przez cały rok schronienie rybiej populacji.

źródło: NKJP: AG: Wędkowanie z Gazetą Poznańską Rusza Liga Środkowej Odry Pierwsze okonie, Gazeta Poznańska, 2002-02-20

Składnia

Rz	+	rybi	+
szyk: neutralny

2. związany z rybą - potrawą

Cytaty

2.a zupa

Definicja

przyrządzony z ryby

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Jedzenie i jego przygotowanie rodzaje pokarmu/potraw i ich cechy

Relacje znaczeniowe

synonimy:

rybny

Połączenia

mączka rybia

Cytaty

Ugotowałyśmy na ognisku rybią zupę.

źródło: NKJP: Wanda Półtawska: I boję się snów, 2009

Garbusy są bardzo atrakcyjną rybą dla spinningistów. [...] Największym problemem dla koneserów rybich dań może być dość mocno osadzona łuska, która zniechęca do zabierania ryb z łowiska.

źródło: NKJP: AG: Magazyn wędkarski, Gazeta Poznańska, 2003-02-07

Oczywiście - ku psiej radości - nikt nie zjadł nawet kęsa cuchnącej ptakoryby, a tajemnica odoru była prosta - nieszczęsnego indyka karmiono przemysłową paszą, której głównym składnikiem była rybia mączka...

źródło: NKJP: Kuchenne okopy, Dziennik Polski, 2000-10-20

Składnia

Rz	+	rybi	+
szyk: neutralny

2.b konserwa

Definicja

zawierający rybę

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Jedzenie i jego przygotowanie rodzaje pokarmu/potraw i ich cechy

Relacje znaczeniowe

synonimy:

rybny

Połączenia

konserwa rybia

Cytaty

Tajemniczymi substancjami, odpowiedzialnymi za większość korzyści zdrowotnych, jakie przynosi rybia dieta, jest grupa tak zwanych poli-nienasyconych kwasów tłuszczowych (znanych pod nazwą omega 3), w które ryby są szczególnie bogate.

źródło: NKJP: Z rybką na sercu: Polityka, 2002-01-26

Dodaj może miodu do warzyw/owoców. Albo jest też taki patent - polać olejem z rybiej konserwy.

źródło: Internet: dogomania.com/forum

Składnia

Rz	+	rybi	+
szyk: neutralny

3. wzrok

Definicja

taki, jak u ryby

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Określenia fizyczności człowieka wygląd

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt zwierzęta wodne

Połączenia

rybi wzrok, kształt; rybie oko, spojrzenie

Cytaty

Oczy miał takie... rybie jakieś. Bez brwi, bez rzęs... Takie wodniste kulki, w każdej zatopione czarne jądro.

źródło: NKJP: Andrzej Sapkowski: Wieża Jaskółki, 1997

Ogon zmieniał stopniowo kształt, przemieniając się w wydłużony bicz, raczej jaszczurczy niż rybi.

źródło: NKJP: Jerzy Dzik: Dzieje życia na ziemi: wprowadzenie do paleobiologii, 1992

Chłopak czekał spokojnie, wbijając rybie spojrzenie w kąt izby.

źródło: NKJP: Ewa Białołęcka: Naznaczeni błękitem Kamień na szczycie. Kroniki Drugiego Kręgu Księga I cz 1, 2005

Składnia

Rz	+	rybi	+
szyk: neutralny

4. temperament

Definicja

obojętny i niepoddający się emocjom

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Usposobienie człowieka cechy charakteru, temperamentu, zdolności i umiejętności

Połączenia

rybi charakter

Cytaty

Nie bronię Karola, nigdy mnie wasze sprawy nie obchodziły, ale sama lubiłaś powtarzać, że masz rybi temperament. — Och, to zależy jak i kiedy. Tamto się zgadzało z kolorytem naszego domu.

źródło: Epizod Front Cover Adam Ważyk Czytelnik, 1961 (books.google.pl)

[...] ja myślę, że nie było kolizji interesów między mną a adwokatami właśnie dlatego, że przez cały czas nakazywałem sobie, żeby być, jak pan mówi, dżentelmenem. A z tego wychodzi u mnie rybi charakter!

źródło: W. Lwow, (red.), Materiały pomocnicze do dziejów teatru radzieckiego, t. 2, Z warsztatu radzieckiego aktora i reżysera, 1955 (books.google.pl)

Frazeologizmy

rybi chwast
rybia łuska
rybie oko

Data ostatniej modyfikacji: 03.10.2018