Chronologizacja
Za wcześniejsze nadbieżeć . W XVII w. zwykle w czasie przeszłym (tak też u Knapskiego), możliwe jest więc także przyporządkowanie do czasownika nadbiegnąć (zob.). Datacja odnosi się do wydania przekładu "Gerusalemme liberata" (T. Tasso), dokonanego przez P. Kochanowskiego. Zapewne z podobnego okresu pochodzi jegoż tłumaczenie "Orlando furioso" (L. Ariosto), które wszakże wydano znacznie później (niepełne wydanie: 1799; pełne wydanie: 1905), a gdzie również odnotowano ów wyraz. Taka sytuacja nie jest wyjątkowa, zob. nadtłuc .
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: dokonany
Tryb oznajmujący
Czas przyszły
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
1 os. |
nadbiegnę |
nadbiegniemy |
|||
2 os. |
nadbiegniesz |
nadbiegniecie |
|||
3 os. |
nadbiegnie |
nadbiegną |
Czas przeszły
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
nadbiegłem +(e)m nadbiegł |
nadbiegłam +(e)m nadbiegła |
nadbiegłom +(e)m nadbiegło |
nadbiegliśmy +(e)śmy nadbiegli |
nadbiegłyśmy +(e)śmy nadbiegły |
2 os. |
nadbiegłeś +(e)ś nadbiegł |
nadbiegłaś +(e)ś nadbiegła |
nadbiegłoś +(e)ś nadbiegło |
nadbiegliście +(e)ście nadbiegli |
nadbiegłyście +(e)ście nadbiegły |
3 os. |
nadbiegł |
nadbiegła |
nadbiegło |
nadbiegli |
nadbiegły |
bezosobnik: nadbiegnięto
Tryb rozkazujący
liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
---|---|---|
1 os. |
nadbiegnijmy |
|
2 os. |
nadbiegnij |
nadbiegnijcie |
Tryb warunkowy
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
nadbiegłbym bym nadbiegł |
nadbiegłabym bym nadbiegła |
nadbiegłobym bym nadbiegło |
nadbieglibyśmy byśmy nadbiegli |
nadbiegłybyśmy byśmy nadbiegły |
2 os. |
nadbiegłbyś byś nadbiegł |
nadbiegłabyś byś nadbiegła |
nadbiegłobyś byś nadbiegło |
nadbieglibyście byście nadbiegli |
nadbiegłybyście byście nadbiegły |
3 os. |
nadbiegłby by nadbiegł |
nadbiegłaby by nadbiegła |
nadbiegłoby by nadbiegło |
nadbiegliby by nadbiegli |
nadbiegłyby by nadbiegły |
bezosobnik: nadbiegnięto by
bezokolicznik: nadbiec
imiesłów przysłówkowy uprzedni:
nadbiegłszy
gerundium: nadbiegnięcie
rodzaj gramatyczny: dk
liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
---|---|---|
M. | nadbiegnięcie |
nadbiegnięcia |
D. | nadbiegnięcia |
nadbiegnięć |
C. | nadbiegnięciu |
nadbiegnięciom |
B. | nadbiegnięcie |
nadbiegnięcia |
N. | nadbiegnięciem |
nadbiegnięciami |
Ms. | nadbiegnięciu |
nadbiegnięciach |
W. | nadbiegnięcie |
nadbiegnięcia |
odpowiednik aspektowy: nadbiegać
Pochodzenie
Zob. biec
1. człowiek
Definicja
Warianty
- rzadziej nadbiegnąć
Kwalifikacja tematyczna
KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii ruch i spoczynek
Relacje znaczeniowe
synonimy: | podbiec, podbiegnąć |
Cytaty
Trzeba było częściej zagrać do napastników po ziemi, żeby mogli nadbiec zawodnicy z drugiej linii. źródło: NKJP: Tomasz Mucha: Kłopoty z jakością, Trybuna Śląska, 2003-09-15 |
|
Jaskier nieco roztrzęsionym głosem uspokajał kupców i podróżnych, którzy nadbiegli od sąsiednich ognisk. źródło: NKJP: Andrzej Sapkowski: Wieża Jaskółki, 1997 |
|
Ale wtedy spalili tylko centrum wsi i bardzo szybko odjechali, zanim zaalarmowany oddział Ponurego zdążył nadbiec z pomocą z pobliskiego obozu w lesie. źródło: NKJP: Andrzej Anonimus: Nie nadaje się, przecież to jeszcze szczeniak, 1999 |
|
Myślał o Margit, potem o chłopcach, chciał im pokazać ruiny świątyni, ale oni go nie słuchali, nadbiegło stado koni karych i gniadych, nakryte tumanem kurzawy, dysząc ciepłymi pyskami... źródło: NKJP: Wojciech Żukrowski: Kamienne tablice, 1966 |
Składnia
+ | nadbiec | + |
(SKĄD)
|
2. chmura
Definicja
Warianty
Kwalifikacja tematyczna
KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii ruch i spoczynek
Cytaty
Potem zerwał się wiatr, sfałdował powierzchnię jeziora, nadbiegły wielkie, pokryte pianą fale. źródło: NKJP: Mieczysław Jałowiecki: Na skraju imperium, 2000 |
|
Wtem nadbiegł z wyciem potężny poryw wiatru i tak chlusnął w stodołę, że jęk, który wydała, był czymś zupełnie innym niż wszystkie jej poprzednie jęki. źródło: NKJP: Edward Stachura: Cała jaskrawość, 1969 |
3. dźwięk
Definicja
Warianty
Kwalifikacja tematyczna
KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii dźwięki
Cytaty
„Zwyciężyć muszą lub zginąć, ci co nie mają odwrotu” - słowa wiersza nadbiegły nie wiadomo skąd, wdarły się w rytm kroków. źródło: NKJP: Marta Tomaszewska: Serpente w raju, 2001 |
Składnia
+ | nadbiec | + |
(SKĄD)
|