UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

kurzyć

Chronologizacja

2 połowa XV w., SStp

Pochodzenie

psł. *kuriti 'palić, dymić, kadzić'

1. kurzem

Definicja

powodować podnoszenie się chmury kurzu lub innej podobnej substancji

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii stan skupienia, trwałość materii

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:

brudzić

Cytaty

Jak można tak kurzyć? - mówił zbulwersowany porządkami Włodzimierz Klocek z ul. Lubelskiej.

źródło: NKJP: Siwy dym, Dziennik Polski - Proszowice, 2002-03-07

Drugi cel to sprawienie, by na szpitalnych korytarzach nie kurzyć.

źródło: NKJP: (ALG): Wykurzyć kurz, Dziennik Polski - Kraków, 2000-03-13

Samochody niszczą nawierzchnię i strasznie kurzą, bo drogi w Zieleniewie w większości nie są utwardzone.

źródło: NKJP: Grzegorz Drążek: Niszczą im drogę, prasa

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	kurzę	kurzymy
2 os.	kurzysz	kurzycie
3 os.	kurzy	kurzą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	kurzyłem +(e)m kurzył	kurzyłam +(e)m kurzyła	kurzyłom +(e)m kurzyło	kurzyliśmy +(e)śmy kurzyli	kurzyłyśmy +(e)śmy kurzyły
2 os.	kurzyłeś +(e)ś kurzył	kurzyłaś +(e)ś kurzyła	kurzyłoś +(e)ś kurzyło	kurzyliście +(e)ście kurzyli	kurzyłyście +(e)ście kurzyły
3 os.	kurzył	kurzyła	kurzyło	kurzyli	kurzyły

bezosobnik: kurzono

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę kurzył będę kurzyć	będę kurzyła będę kurzyć	będę kurzyło będę kurzyć	będziemy kurzyli będziemy kurzyć	będziemy kurzyły będziemy kurzyć
2 os.	będziesz kurzył będziesz kurzyć	będziesz kurzyła będziesz kurzyć	będziesz kurzyło będziesz kurzyć	będziecie kurzyli będziecie kurzyć	będziecie kurzyły będziecie kurzyć
3 os.	będzie kurzył będzie kurzyć	będzie kurzyła będzie kurzyć	będzie kurzyło będzie kurzyć	będą kurzyli będą kurzyć	będą kurzyły będą kurzyć

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		kurzmy
2 os.	kurz	kurzcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	kurzyłbym bym kurzył	kurzyłabym bym kurzyła	kurzyłobym bym kurzyło	kurzylibyśmy byśmy kurzyli	kurzyłybyśmy byśmy kurzyły
2 os.	kurzyłbyś byś kurzył	kurzyłabyś byś kurzyła	kurzyłobyś byś kurzyło	kurzylibyście byście kurzyli	kurzyłybyście byście kurzyły
3 os.	kurzyłby by kurzył	kurzyłaby by kurzyła	kurzyłoby by kurzyło	kurzyliby by kurzyli	kurzyłyby by kurzyły

bezosobnik: kurzono by

bezokolicznik: kurzyć

imiesłów przysłówkowy współczesny: kurząc

gerundium: kurzenie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	kurzenie	kurzenia
D.	kurzenia	kurzeń
C.	kurzeniu	kurzeniom
B.	kurzenie	kurzenia
N.	kurzeniem	kurzeniami
Ms.	kurzeniu	kurzeniach
W.	kurzenie	kurzenia

imiesłów przymiotnikowy czynny: kurzący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	kurzący	kurzący	kurzący	kurzące	kurząca
D.	kurzącego	kurzącego	kurzącego	kurzącego	kurzącej
C.	kurzącemu	kurzącemu	kurzącemu	kurzącemu	kurzącej
B.	kurzącego	kurzącego	kurzący	kurzące	kurzącą
N.	kurzącym	kurzącym	kurzącym	kurzącym	kurzącą
Ms.	kurzącym	kurzącym	kurzącym	kurzącym	kurzącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	kurzący	kurzący	kurzące	kurzące
D.	kurzących	kurzących	kurzących	kurzących
C.	kurzącym	kurzącym	kurzącym	kurzącym
B.	kurzących	kurzących	kurzących	kurzące
N.	kurzącymi	kurzącymi	kurzącymi	kurzącymi
Ms.	kurzących	kurzących	kurzących	kurzących

odpowiedniki aspektowe: zakurzyć , nakurzyć

2. śniegiem

Definicja

wydobywać się skądś szybko i w dużej ilości

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii stan skupienia, trwałość materii

CZŁOWIEK I PRZYRODA Pogoda zjawiska atmosferyczne

Relacje znaczeniowe

	synonimy:	walić
	hiperonimy:	padać, sypać

Cytaty

5 października, kiedy zamykaliśmy numer, na Kasprowym Wierchu było 0 stopni i padał deszcz, a powyżej 2000 m kurzyło śniegiem.

źródło: NKJP: Kronika regionalna, prasa

Pochmurne niebo kurzyło śnieżkiem.

źródło: NKJP: Wojciech Żukrowski: Za kurtyną mroku. Zabawa w chowanego, 1995

Wracał tu, po swojemu dawał o tym znać, bo za oknem śnieg kurzył w najlepsze.

źródło: NKJP: Wojciech Żukrowski: Za kurtyną mroku. Zabawa w chowanego, 1995

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	kurzę	kurzymy
2 os.	kurzysz	kurzycie
3 os.	kurzy	kurzą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	kurzyłem +(e)m kurzył	kurzyłam +(e)m kurzyła	kurzyłom +(e)m kurzyło	kurzyliśmy +(e)śmy kurzyli	kurzyłyśmy +(e)śmy kurzyły
2 os.	kurzyłeś +(e)ś kurzył	kurzyłaś +(e)ś kurzyła	kurzyłoś +(e)ś kurzyło	kurzyliście +(e)ście kurzyli	kurzyłyście +(e)ście kurzyły
3 os.	kurzył	kurzyła	kurzyło	kurzyli	kurzyły

bezosobnik: kurzono

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę kurzył będę kurzyć	będę kurzyła będę kurzyć	będę kurzyło będę kurzyć	będziemy kurzyli będziemy kurzyć	będziemy kurzyły będziemy kurzyć
2 os.	będziesz kurzył będziesz kurzyć	będziesz kurzyła będziesz kurzyć	będziesz kurzyło będziesz kurzyć	będziecie kurzyli będziecie kurzyć	będziecie kurzyły będziecie kurzyć
3 os.	będzie kurzył będzie kurzyć	będzie kurzyła będzie kurzyć	będzie kurzyło będzie kurzyć	będą kurzyli będą kurzyć	będą kurzyły będą kurzyć

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		kurzmy
2 os.	kurz	kurzcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	kurzyłbym bym kurzył	kurzyłabym bym kurzyła	kurzyłobym bym kurzyło	kurzylibyśmy byśmy kurzyli	kurzyłybyśmy byśmy kurzyły
2 os.	kurzyłbyś byś kurzył	kurzyłabyś byś kurzyła	kurzyłobyś byś kurzyło	kurzylibyście byście kurzyli	kurzyłybyście byście kurzyły
3 os.	kurzyłby by kurzył	kurzyłaby by kurzyła	kurzyłoby by kurzyło	kurzyliby by kurzyli	kurzyłyby by kurzyły

bezosobnik: kurzono by

bezokolicznik: kurzyć

imiesłów przysłówkowy współczesny: kurząc

gerundium: kurzenie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	kurzenie	kurzenia
D.	kurzenia	kurzeń
C.	kurzeniu	kurzeniom
B.	kurzenie	kurzenia
N.	kurzeniem	kurzeniami
Ms.	kurzeniu	kurzeniach
W.	kurzenie	kurzenia

imiesłów przymiotnikowy czynny: kurzący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	kurzący	kurzący	kurzący	kurzące	kurząca
D.	kurzącego	kurzącego	kurzącego	kurzącego	kurzącej
C.	kurzącemu	kurzącemu	kurzącemu	kurzącemu	kurzącej
B.	kurzącego	kurzącego	kurzący	kurzące	kurzącą
N.	kurzącym	kurzącym	kurzącym	kurzącym	kurzącą
Ms.	kurzącym	kurzącym	kurzącym	kurzącym	kurzącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	kurzący	kurzący	kurzące	kurzące
D.	kurzących	kurzących	kurzących	kurzących
C.	kurzącym	kurzącym	kurzącym	kurzącym
B.	kurzących	kurzących	kurzących	kurzące
N.	kurzącymi	kurzącymi	kurzącymi	kurzącymi
Ms.	kurzących	kurzących	kurzących	kurzących

odpowiednik aspektowy: nakurzyć

Składnia

ø	+	kurzyć	+	CZYM
Rz_nieżywotny	+	kurzyć	+

3. fajkę

Definicja

pot.

palić tytoń

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Jedzenie i jego przygotowanie używki

Relacje znaczeniowe

synonimy:

fajczyć, jarać, kopcić, ktoś puszcza dymka, palić, smolić

Połączenia

kurzyć cygaro, fajkę, papierosa, skręta

Cytaty

	Jeden kurzył sporta, drugi sobie człapał pracowicie kiwając łbem. Nikomu z nas się nie spieszyło. źródło: NKJP: Z pamiętnika turysty, Dziennik Polski - Nowy Sącz, 2002-08-06
	Swoje czerwone marlboro kurzy - jednego za drugim. źródło: NKJP: Kierownik przyjmie każdą pracę, Dziennik Polski - Kraków, 2002-05-10
	Oficjalnie zacząłem kurzyć podczas studiów. źródło: NKJP: Mój „Dzienniczek Polski”, Dziennik Polski - Magazyn, 2004-04-08
	Kurzył skręta. Radca zbliżył się do niego, wyciągnął swoje papierosy. - Może spróbuje pan mojego? źródło: NKJP: Maria Nurowska: Panny i wdowy: zdrada, 1991

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	kurzę	kurzymy
2 os.	kurzysz	kurzycie
3 os.	kurzy	kurzą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	kurzyłem +(e)m kurzył	kurzyłam +(e)m kurzyła	kurzyłom +(e)m kurzyło	kurzyliśmy +(e)śmy kurzyli	kurzyłyśmy +(e)śmy kurzyły
2 os.	kurzyłeś +(e)ś kurzył	kurzyłaś +(e)ś kurzyła	kurzyłoś +(e)ś kurzyło	kurzyliście +(e)ście kurzyli	kurzyłyście +(e)ście kurzyły
3 os.	kurzył	kurzyła	kurzyło	kurzyli	kurzyły

bezosobnik: kurzono

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę kurzył będę kurzyć	będę kurzyła będę kurzyć	będę kurzyło będę kurzyć	będziemy kurzyli będziemy kurzyć	będziemy kurzyły będziemy kurzyć
2 os.	będziesz kurzył będziesz kurzyć	będziesz kurzyła będziesz kurzyć	będziesz kurzyło będziesz kurzyć	będziecie kurzyli będziecie kurzyć	będziecie kurzyły będziecie kurzyć
3 os.	będzie kurzył będzie kurzyć	będzie kurzyła będzie kurzyć	będzie kurzyło będzie kurzyć	będą kurzyli będą kurzyć	będą kurzyły będą kurzyć

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		kurzmy
2 os.	kurz	kurzcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	kurzyłbym bym kurzył	kurzyłabym bym kurzyła	kurzyłobym bym kurzyło	kurzylibyśmy byśmy kurzyli	kurzyłybyśmy byśmy kurzyły
2 os.	kurzyłbyś byś kurzył	kurzyłabyś byś kurzyła	kurzyłobyś byś kurzyło	kurzylibyście byście kurzyli	kurzyłybyście byście kurzyły
3 os.	kurzyłby by kurzył	kurzyłaby by kurzyła	kurzyłoby by kurzyło	kurzyliby by kurzyli	kurzyłyby by kurzyły

bezosobnik: kurzono by

bezokolicznik: kurzyć

imiesłów przysłówkowy współczesny: kurząc

gerundium: kurzenie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	kurzenie	kurzenia
D.	kurzenia	kurzeń
C.	kurzeniu	kurzeniom
B.	kurzenie	kurzenia
N.	kurzeniem	kurzeniami
Ms.	kurzeniu	kurzeniach
W.	kurzenie	kurzenia

imiesłów przymiotnikowy czynny: kurzący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	kurzący	kurzący	kurzący	kurzące	kurząca
D.	kurzącego	kurzącego	kurzącego	kurzącego	kurzącej
C.	kurzącemu	kurzącemu	kurzącemu	kurzącemu	kurzącej
B.	kurzącego	kurzącego	kurzący	kurzące	kurzącą
N.	kurzącym	kurzącym	kurzącym	kurzącym	kurzącą
Ms.	kurzącym	kurzącym	kurzącym	kurzącym	kurzącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	kurzący	kurzący	kurzące	kurzące
D.	kurzących	kurzących	kurzących	kurzących
C.	kurzącym	kurzącym	kurzącym	kurzącym
B.	kurzących	kurzących	kurzących	kurzące
N.	kurzącymi	kurzącymi	kurzącymi	kurzącymi
Ms.	kurzących	kurzących	kurzących	kurzących

imiesłów przymiotnikowy bierny: kurzony

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	kurzony	kurzony	kurzony	kurzone	kurzona
D.	kurzonego	kurzonego	kurzonego	kurzonego	kurzonej
C.	kurzonemu	kurzonemu	kurzonemu	kurzonemu	kurzonej
B.	kurzonego	kurzonego	kurzony	kurzone	kurzoną
N.	kurzonym	kurzonym	kurzonym	kurzonym	kurzoną
Ms.	kurzonym	kurzonym	kurzonym	kurzonym	kurzonej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	kurzeni	kurzeni	kurzone	kurzone
D.	kurzonych	kurzonych	kurzonych	kurzonych
C.	kurzonym	kurzonym	kurzonym	kurzonym
B.	kurzonych	kurzonych	kurzonych	kurzone
N.	kurzonymi	kurzonymi	kurzonymi	kurzonymi
Ms.	kurzonych	kurzonych	kurzonych	kurzonych

Składnia

Rz_osobowy

kurzyć

Data ostatniej modyfikacji: 20.03.2024