Chronologizacja
Odmiana
część mowy: przymiotnik
Stopień równy
| liczba pojedyncza | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
| M. | szorstki |
szorstki |
szorstki |
szorstkie |
szorstka |
| D. | szorstkiego |
szorstkiego |
szorstkiego |
szorstkiego |
szorstkiej |
| C. | szorstkiemu |
szorstkiemu |
szorstkiemu |
szorstkiemu |
szorstkiej |
| B. | szorstkiego |
szorstkiego |
szorstki |
szorstkie |
szorstką |
| N. | szorstkim |
szorstkim |
szorstkim |
szorstkim |
szorstką |
| Ms. | szorstkim |
szorstkim |
szorstkim |
szorstkim |
szorstkiej |
| W. | szorstki |
szorstki |
szorstki |
szorstkie |
szorstka |
| liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|
| p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
| M. | szorstcy |
szorstcy |
szorstkie |
szorstkie |
| D. | szorstkich |
szorstkich |
szorstkich |
szorstkich |
| C. | szorstkim |
szorstkim |
szorstkim |
szorstkim |
| B. | szorstkich |
szorstkich |
szorstkich |
szorstkie |
| N. | szorstkimi |
szorstkimi |
szorstkimi |
szorstkimi |
| Ms. | szorstkich |
szorstkich |
szorstkich |
szorstkich |
| W. | szorstcy |
szorstcy |
szorstkie |
szorstkie |
Pochodzenie
Zapożyczenie z języków wschodniosłowiańskich: ukr. šerstkyj, brus. šórstki 'szorstki, chropowaty' -
derywatów od rodzimych rzeczownikowych kontynuantów psł. *sŕ̥stь r.ż.‘owłosienie ciała zwierząt, sierść’ (skąd także pol. sierść - por.)
1. materiał
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii cechy dotykowe
Relacje znaczeniowe
| antonimy: | gładki |
Połączenia
- szorstki koc, materiał; mur, tynk; pień; zarost; szorstka powierzchnia, ściana; kora, trawa; skóra; szorstkie płótno; szorstkie dłonie, palce, ręce, wargi, włosy; liście, łodygi
- szorstki w dotyku
- szorstki i gładki, szorstki i twardy; suchy i szorstki, sztywny i szorstki
Cytaty
|
Skóra wtedy staje się szorstka, łuszczy się, pęka. Ratunek to rękawiczki, kąpiele w oliwie i odżywczy krem. źródło: NKJP: Piękne dłonie od A do Z, Naj, 39, 2003 |
|
|
Wepchnęła mu przemocą do opuszczonej dłoni szorstki wafel, po którym spływały już pierwsze krople aromatycznych, wspaniałych lodów. źródło: NKJP: Tadeusz Konwicki: Kronika wypadków miłosnych, 1974 |
|
|
Wapień jest szorstki, pełen zadziorów, chwyta materiał, szarpie i rozdziera. źródło: NKJP: Maciej Kuczyński: Czeluść, 1972 |
|
|
Niespodzianie objęło mnie dwoje mocnych ramion i poczułem na policzku szorstki zarost. źródło: NKJP: Ewa Białołęcka: Tkacz iluzji, 2004 |
|
|
Lekkie i grube płachty śniegu zbiły się w grube i szorstkie grudy. źródło: NKJP: Marek Krajewski: Koniec świata w Breslau, 2003 |
2. głos
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii dźwięki
Połączenia
- szorstki bas, głos; szorstka muzyka; szorstkie dźwięki
Cytaty
|
Czterdzieści dni z rzędu, od rana do zmierzchu, zalewał ich potok szyderstwa, prześladował pogardliwy śmiech wielkoluda. Jego szorstki bas tłukł się donośnym echem po górach i dolinach, wdzierał się uporczywie do uszu i mózgów przygnębionych wojowników izraelskich. źródło: NKJP: Zenon Kosidowski: Opowieści biblijne, 1963 |
|
|
Niestety, nie zastałem go w domu. Na pytanie, czy mogę go gdzieś złapać, szorstki głos kobiecy odpowiedział, że w biurze. źródło: NKJP: Jerzy Stawińsk: Piszczyk, 1997 |
|
|
Spokojnie - powiedział Ahira szorstkim szeptem. źródło: Internet: katedra.nast.pl |
|
|
Dźwięk jest szorstki, przytłumiony, jakby tęskny, o krótkiej melodii. źródło: NKJP: Beata Pawlikowska: Świat według blondynki - królowa jest naga, Gazeta Poznańska, 2002-09-27 |
3.a człowiek
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Usposobienie człowieka cechy charakteru, temperamentu, zdolności i umiejętności
Połączenia
- szorstki człowiek, mężczyzna
- szorstki w obejściu
Cytaty
|
Zakochałam się w Gilbercie, jest taki szorstki w obejściu – mówiła Oti. źródło: Internet: Tonio Mordka: Podróż. Powieść przygodowa, books.google.pl |
|
|
Kroniki podają, że ten szorstki, nieskory do wzruszeń i ukrywający się za parawanem fachowej wiedzy człowiek po zakończeniu zabiegu miał w oczach łzy. źródło: NKJP: Andrzej Sankowski, Sławomir Łoń: Sztuka czy medycyna: przewodnik po chirurgii estetycznej, 1995 |
|
|
Zaczynam być mimo woli strasznie szorstka w zachowaniu. źródło: Internet: komudzwonia.pl |
|
|
- Są nieco szorstcy, ale to dobrzy policjanci - próbował ich usprawiedliwić. - Ta robota szybko pozbawia człowieka zarówno złudzeń, jak i delikatności uczuć. Widać to zwłaszcza, gdy puszczają hamulce. źródło: NKJP: Ewa Siarkiewicz: Kuźnia głupców, 2009 |
|
|
Był to - jak pisze Marek Ruszczyc, autor szkicu biograficznego poświęconego królowej - młodzieniec szorstki, prawie gburowaty [...]. źródło: Internet: wyborcza.pl |
Składnia
|
+ | szorstki | + |
(w CZYM)
|
| szyk: neutralny | ||||
3.b rozkaz
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Usposobienie człowieka cechy charakteru, temperamentu, zdolności i umiejętności
Połączenia
- szorstki język; szorstka mowa; szorstkie zachowanie; szorstkie pouczenia, rozkazy, słowa, wyrażenia
Cytaty
|
Jego ton był szorstki, apodyktyczny, ton człowieka, który przywykł do wydawania rozkazów. źródło: Internet: mreadz.com |
|
|
[...] Bierut wyszedł z Berią od Stalina i Beria mu powiedział. Proszę mi wybaczyć ten prosty, szorstki, partyjny język. źródło: NKJP: Torańska Teresa: Oni, 1985 |
|
|
Furman trzasnął jeszcze raz dla fantazji batem, cofnął konia i podjechał tyłem pod drewnianą szopę. Koń robił bokami i dymił parą. Odprzężony z szorstką czułością przez woźnicę, postał chwilę w dyszlach [...]. źródło: NKJP: Tadeusz Borowski: Pożegnanie z Marią, 1947 |
|
|
Okrzyki mężczyzn, płacz dzieci, skargi kobiet mieszały się z szorstkimi rozkazami, które stamtąd wyraźnie do nas docierały. źródło: NKJP: Arkady Fiedler: Orinoko, 1957 |
|
|
Jedynie pisząc o wojnie, by podkreślić jej okrucieństwo i bezduszność, używał ostrych i szorstkich wyrażeń. źródło: Internet: kns.us.edu.pl |