UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

brona

Chronologizacja

1255, SStp
Inne znaczenie: 'opłata za przewóz czegoś przez bramę'

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. brona
brony
D. brony
bron
C. bronie
bronom
B. bronę
brony
N. broną
bronami
Ms. bronie
bronach
W. brono
brony

Pochodzenie

psł. *borna 'narzędzie służące do wyrównywania zaoranej roli'

1. na polu

Definicja

roln. 
narzędzie rolnicze, na które składa się wiele ostrych elementów umieszczonych na podłużnej konstrukcji, służące do spulchniania i wyrównywania zaoranej ziemi oraz do przykrywania zasianego ziarna

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I PRZYRODA Ziemia rolnictwo

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:  narzędzie

Połączenia

  • drewniana, żelazna brona; brona talerzowa
  • brony i pługi
  • ciągnąć bronę

Cytaty

Tylko niektórzy mają woły, które zaprzęgają w drewniane brony, aby zaorać pola pod zasiew.

źródło: NKJP: Anna Liwyj: U źródeł Nilu Błękitnego, 2003

Kroczył za koniem, koń ciągnął bronę, wokół jak tłusta mucha krążyła myśl o telewizji.

źródło: NKJP: Karol Jałochowski: Magiczne zwierciadło, Polityka, 2006-02-18

Zboże nie młócone, siewy idą, orać trza, broną zaciągnąć.

źródło: NKJP: Teresa Bojarska: Świtanie, przemijanie, 1996

Przez skośne żelaza brony widział świeżo rozgrzebaną ziemię [...].

źródło: NKJP: Wojciech Żukrowski: Kamienne tablice, 1966

2. w bramie

Definicja

w dawnej Polsce: podnoszona krata służąca jako zabezpieczenie bramy w murze obronnym

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Tradycja świat dawnych epok i wydarzenia historyczne

CZŁOWIEK I TECHNIKA Budownictwo części budowli

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:  krata

Cytaty

Opuszczana brona zamykała dostęp z przerzuconego nad fosą zwodzonego mostu.

źródło: NKJP: Ognista zagadka Drzewicy, Dziennik Łódzki, 2004-10-08

Jak można podejrzewać, [...] chodziło o herb Krakowa [...]. Prawie wszystko zresztą się zgadzało - mur obronny z trzema basztami (środkowa wyższa), w otwartej bramie pośrodku (z podniesioną broną) biały orzeł w koronie...

źródło: NKJP: Zastanawiająca czerwień: Dziennik Polski, 2002-10-02

Zabytkowa Brama Krakowska w Szydłowie zostanie wyposażona w kratę ozdobną oraz drewnianą bronę [...].

źródło: Internet: szydlow.pl

Opuszczona brona zamykająca wjazd umiejscowiona została w wysokiej na kilkanaście metrów wnęce.

źródło: NKJP: Internet

Atrakcją turystyczną jest brona w Bramie Młyńskiej, zrekonstruowana w 2012 r. a wykonana według historycznych opisów.

źródło: Internet: u3w-pyrzyce.pl

Data ostatniej modyfikacji: 31.10.2024
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj