UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

prokonsul

Chronologizacja

1 połowa XVII w., Kart XVII-XVIII

1. rzymski

Definicja

w starożytnym Rzymie: były konsul zarządzający prowincją, mający szerokie uprawnienia administracyjne, wojskowe i sądownicze

Wymowa

[prokonsul] lub [prokąsul]

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Tradycja świat dawnych epok i wydarzenia historyczne

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Funkcjonowanie państwa władza państwowa

Cytaty

To z nim Saul [...] wybrał się w podróż na wyspę, którą z ramienia Rzymu zarządzał prokonsul Sergiusz Paulus.

źródło: NKJP: Ewa Cechnicka: Znak Anny, 1997

W okresie działalności Jezusa Syria stanowiła dobrze zorganizowaną i sprawnie rządzoną prowincję, najcenniejszy rzymski nabytek na Wschodzie, z siedzibą prokonsula w Antiochii [...].

źródło: NKJP: Jan Gać: Ziemia Święta Kulturowy przewodnik śladami Jezusa, 2009

Namiestnik prowincji otrzymywał już od czasów Augusta roczną pensję, co dotyczyło zarówno dziesięciu prowincji senackich [...], zarządzanych przez prokonsulów, jak i siedmiu prowincji cesarskich [...].

źródło: NKJP: Wojciech Dajczak, Tomasz Giaro, Franciszek Longchamps de Berier: Prawo rzymskie. U podstaw prawa prywatnego, 2009

Małżeństwo z kobietą tak wysokiej rangi niewątpliwie podniosło go w hierarchii społecznej. Został konsulem, następnie prokonsulem Azji.

źródło: NKJP: Jacek Bocheński: Tyberiusz Cezar, 2009

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m1

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. prokonsul
prokonsulowie
ndepr
prokonsule
depr
D. prokonsula
prokonsulów
C. prokonsulowi
prokonsulom
B. prokonsula
prokonsulów
N. prokonsulem
prokonsulami
Ms. prokonsulu
prokonsulach
W. prokonsulu
prokonsulowie
ndepr
prokonsule
depr

Składnia

bez ograniczeń + prokonsul +
(CZEGO)

2. małpa

Definicja

paleont. 
małpa żyjąca wiele milionów lat temu na terenach Afryki, Azji i Europy, uznawana za przodka małp człekokształtnych

Wymowa

[prokonsul] lub [prokąsul]

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Tradycja świat dawnych epok i wydarzenia historyczne

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt inne zwierzęta lądowe

Cytaty

W 1931 r. Arthur Hopwood znalazł pochodzące sprzed ponad 20 mln lat szczątki prokonsula [...].

źródło: NKJP: Aleksander Porada: Wyobraźmy sobie praszczura, Polityka, 2007-04-21

Poza skamielinami prokonsula znaleźli tam także szczątki ramapiteka, pierwszej małpy wyprostowanej [...].

źródło: NKJP: Internet

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m2

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. prokonsul
prokonsule
D. prokonsula
prokonsuli
C. prokonsulowi
prokonsulom
B. prokonsula
prokonsule
N. prokonsulem
prokonsulami
Ms. prokonsulu
prokonsulach
W. prokonsulu
prokonsule
Data ostatniej modyfikacji: 22.06.2017
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj