Chronologizacja
Pochodzenie
Zob. wędzić
1. w wędzarni
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Jedzenie i jego przygotowanie czynności związane z przyrządzaniem jedzenia
Połączenia
- uwędzić boczek, flądrę, kiełbasę, łososia, mięso, schab, szynkę, wędliny, węgorza
- uwędzić na palenisku, na strychu
- uwędzić nad ogniem
- uwędzić w jałowcowym dymie; w kominie, w wędzarni
- uwędzić dobrze, dokładnie, porządnie, starannie; domowym sposobem; w całości
- przyrządzona i uwędzona szynka; upieczone i uwędzone małże
Cytaty
|
Na jego oczach dziadek Kulesza uwędził rybę; była imponujących rozmiarów. źródło: NKJP: Maria Nurowska: Panny i wdowy: zdrada, 1991 |
|
|
Kiełbasę można upiec albo uwędzić w zimnym dymie. źródło: NKJP: Biała kiełbasa domowa, prasa, 1998 |
|
|
Wieprzek po śmierci odwdzięczał się nadzwyczajnym smakiem szynki, uwędzonej w przydomowej wędzarni. źródło: NKJP: Kuchenne okopy, Dziennik Polski - Magazyn, 2000-10-20 |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: dokonany
Tryb oznajmujący
Czas przyszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| 1 os. |
uwędzę |
uwędzimy |
|||
| 2 os. |
uwędzisz |
uwędzicie |
|||
| 3 os. |
uwędzi |
uwędzą |
|||
Czas przeszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
uwędziłem +(e)m uwędził |
uwędziłam +(e)m uwędziła |
uwędziłom +(e)m uwędziło |
uwędziliśmy +(e)śmy uwędzili |
uwędziłyśmy +(e)śmy uwędziły |
| 2 os. |
uwędziłeś +(e)ś uwędził |
uwędziłaś +(e)ś uwędziła |
uwędziłoś +(e)ś uwędziło |
uwędziliście +(e)ście uwędzili |
uwędziłyście +(e)ście uwędziły |
| 3 os. |
uwędził |
uwędziła |
uwędziło |
uwędzili |
uwędziły |
bezosobnik: uwędzono
Tryb rozkazujący
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| 1 os. |
uwędźmy |
|
| 2 os. |
uwędź |
uwędźcie |
Tryb warunkowy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
uwędziłbym bym uwędził |
uwędziłabym bym uwędziła |
uwędziłobym bym uwędziło |
uwędzilibyśmy byśmy uwędzili |
uwędziłybyśmy byśmy uwędziły |
| 2 os. |
uwędziłbyś byś uwędził |
uwędziłabyś byś uwędziła |
uwędziłobyś byś uwędziło |
uwędzilibyście byście uwędzili |
uwędziłybyście byście uwędziły |
| 3 os. |
uwędziłby by uwędził |
uwędziłaby by uwędziła |
uwędziłoby by uwędziło |
uwędziliby by uwędzili |
uwędziłyby by uwędziły |
bezosobnik: uwędzono by
bezokolicznik: uwędzić
imiesłów przysłówkowy uprzedni:
uwędziwszy
gerundium: uwędzenie
rodzaj gramatyczny: dk
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| M. | uwędzenie |
uwędzenia |
| D. | uwędzenia |
uwędzeń |
| C. | uwędzeniu |
uwędzeniom |
| B. | uwędzenie |
uwędzenia |
| N. | uwędzeniem |
uwędzeniami |
| Ms. | uwędzeniu |
uwędzeniach |
| W. | uwędzenie |
uwędzenia |
imiesłów przymiotnikowy bierny: uwędzony
| liczba pojedyncza | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
| M. | uwędzony |
uwędzony |
uwędzony |
uwędzone |
uwędzona |
| D. | uwędzonego |
uwędzonego |
uwędzonego |
uwędzonego |
uwędzonej |
| C. | uwędzonemu |
uwędzonemu |
uwędzonemu |
uwędzonemu |
uwędzonej |
| B. | uwędzonego |
uwędzonego |
uwędzony |
uwędzone |
uwędzoną |
| N. | uwędzonym |
uwędzonym |
uwędzonym |
uwędzonym |
uwędzoną |
| Ms. | uwędzonym |
uwędzonym |
uwędzonym |
uwędzonym |
uwędzonej |
| liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|
| p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
| M. | uwędzeni |
uwędzeni |
uwędzone |
uwędzone |
| D. | uwędzonych |
uwędzonych |
uwędzonych |
uwędzonych |
| C. | uwędzonym |
uwędzonym |
uwędzonym |
uwędzonym |
| B. | uwędzonych |
uwędzonych |
uwędzonych |
uwędzone |
| N. | uwędzonymi |
uwędzonymi |
uwędzonymi |
uwędzonymi |
| Ms. | uwędzonych |
uwędzonych |
uwędzonych |
uwędzonych |
odpowiednik aspektowy: wędzić
Składnia
| Rzosobowy | + | uwędzić | + |
CO +
(w CZYM)
|
2. w papierosowym dymie
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii temperatura i ogień
Połączenia
- uwędzić w dymie
Cytaty
|
[...] palacze nie powinni zbyt często sięgać po papierosa, raczej robić dłuższe przerwy między jednym a drugim, aby nie uwędzić całkowicie gospodarzy. źródło: NKJP: Tadeusz Rojek: Jak to się je: savoir-vivre przy stole, 1994 |
|
|
Jest w obiegu broszurka pt. „Mapa dla niepalących w Słupsku” […]. Są tam zaznaczone na planie miasta knajpki i restauracje, gdzie można posiedzieć i zjeść, nie narażając się na uwędzenie dymem papierosowym. źródło: Internet |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: dokonany
Tryb oznajmujący
Czas przyszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| 1 os. |
uwędzę |
uwędzimy |
|||
| 2 os. |
uwędzisz |
uwędzicie |
|||
| 3 os. |
uwędzi |
uwędzą |
|||
Czas przeszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
uwędziłem +(e)m uwędził |
uwędziłam +(e)m uwędziła |
uwędziłom +(e)m uwędziło |
uwędziliśmy +(e)śmy uwędzili |
uwędziłyśmy +(e)śmy uwędziły |
| 2 os. |
uwędziłeś +(e)ś uwędził |
uwędziłaś +(e)ś uwędziła |
uwędziłoś +(e)ś uwędziło |
uwędziliście +(e)ście uwędzili |
uwędziłyście +(e)ście uwędziły |
| 3 os. |
uwędził |
uwędziła |
uwędziło |
uwędzili |
uwędziły |
bezosobnik: uwędzono
Tryb rozkazujący
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| 1 os. |
uwędźmy |
|
| 2 os. |
uwędź |
uwędźcie |
Tryb warunkowy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
uwędziłbym bym uwędził |
uwędziłabym bym uwędziła |
uwędziłobym bym uwędziło |
uwędzilibyśmy byśmy uwędzili |
uwędziłybyśmy byśmy uwędziły |
| 2 os. |
uwędziłbyś byś uwędził |
uwędziłabyś byś uwędziła |
uwędziłobyś byś uwędziło |
uwędzilibyście byście uwędzili |
uwędziłybyście byście uwędziły |
| 3 os. |
uwędziłby by uwędził |
uwędziłaby by uwędziła |
uwędziłoby by uwędziło |
uwędziliby by uwędzili |
uwędziłyby by uwędziły |
bezosobnik: uwędzono by
bezokolicznik: uwędzić
imiesłów przysłówkowy uprzedni:
uwędziwszy
gerundium: uwędzenie
rodzaj gramatyczny: dk
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| M. | uwędzenie |
uwędzenia |
| D. | uwędzenia |
uwędzeń |
| C. | uwędzeniu |
uwędzeniom |
| B. | uwędzenie |
uwędzenia |
| N. | uwędzeniem |
uwędzeniami |
| Ms. | uwędzeniu |
uwędzeniach |
| W. | uwędzenie |
uwędzenia |
imiesłów przymiotnikowy bierny: uwędzony
| liczba pojedyncza | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
| M. | uwędzony |
uwędzony |
uwędzony |
uwędzone |
uwędzona |
| D. | uwędzonego |
uwędzonego |
uwędzonego |
uwędzonego |
uwędzonej |
| C. | uwędzonemu |
uwędzonemu |
uwędzonemu |
uwędzonemu |
uwędzonej |
| B. | uwędzonego |
uwędzonego |
uwędzony |
uwędzone |
uwędzoną |
| N. | uwędzonym |
uwędzonym |
uwędzonym |
uwędzonym |
uwędzoną |
| Ms. | uwędzonym |
uwędzonym |
uwędzonym |
uwędzonym |
uwędzonej |
| liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|
| p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
| M. | uwędzeni |
uwędzeni |
uwędzone |
uwędzone |
| D. | uwędzonych |
uwędzonych |
uwędzonych |
uwędzonych |
| C. | uwędzonym |
uwędzonym |
uwędzonym |
uwędzonym |
| B. | uwędzonych |
uwędzonych |
uwędzonych |
uwędzone |
| N. | uwędzonymi |
uwędzonymi |
uwędzonymi |
uwędzonymi |
| Ms. | uwędzonych |
uwędzonych |
uwędzonych |
uwędzonych |
odpowiednik aspektowy: wędzić
Składnia
| Rzosobowy | + | uwędzić | + |
KOGO +
(CZYM)
|
| Rzosobowy | + | uwędzić | + |
KOGO +
(w CZYM)
|