UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

dziedzic

Chronologizacja

2 połowa XIV w., SStp

Pochodzenie

psł. *dědiťь 'potomek dziadka, spadkobierca po dziadku'

1. spadkobierca

Definicja

osoba, która przejmuje jakieś wartości materialne lub duchowe od poprzednich pokoleń

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Rodzina członkowie rodziny

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Finanse własność

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Funkcjonowanie państwa władza państwowa

Relacje znaczeniowe

synonimy:  spadkobierca, sukcesor

Połączenia

  • prawny; przyszły dziedzic
  • dziedzic fortuny, majątku; nazwiska; tradycji; korony, królestwa, tronu

Cytaty

Zachwycony władzą i możliwościami, zachowywał się jak rozkapryszony dziedzic tronu, któremu wszystko wolno.

źródło: NKJP: Wojciech Jagielski: Dobre miejsce do umierania, 2005

[...] rozumiem, że państwo, którzy jesteście dziedzicami ruchu komunistycznego, protestujecie przeciwko takiemu stawianiu sprawy, bo wasz ruch był zawsze skierowany przeciwko przynależności Śląska do Polski i wasze dokumenty o tym mówiły...

źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 01.07.1998

Jego ojciec był złotnikiem, człowiekiem zamożnym. Odumarł syna dość wcześnie, czyniąc go dziedzicem znacznej fortuny.

źródło: NKJP: Hazardzista, Dziennik Polski, 2001-03-17

Współcześni natychmiast odczytali właściwe intencje monumentu: Zygmunt jest, jako potomek Jagiellonów, prawnym dziedzicem polskiego królestwa.

źródło: NKJP: Spory na piedestale, Dziennik Polski, 2001-06-08

Kreacja na chłopca z dobrego domu, dziedzica jeśli nie wielkich pieniędzy, to z pewnością klasy, savoir-vivre’u i ogólnego dżentelmeństwa, wymagała stosunkowo niewielkich nakładów finansowych i, jak się okazało, pozwalała na pięcie się w górę po szczeblach znajomości oraz szła w parze z jego zainteresowaniami.

źródło: NKJP: Jacek Dehnel: Balzakiana, 2008

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m1

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. dziedzic
dziedzice
rzadziej dziedzicowie
ndepr
dziedzice
depr
D. dziedzica
dziedziców
C. dziedzicowi
dziedzicom
B. dziedzica
dziedziców
N. dziedzicem
dziedzicami
Ms. dziedzicu
dziedzicach
W. dziedzicu
dziedzice
rzadziej dziedzicowie
ndepr
dziedzice
depr

Składnia

bez ograniczeń + dziedzic +
CZEGO

2. ziemianin

Definicja

właściciel majątku ziemskiego w dawnej Polsce

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Finanse własność

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego stosunki, grupy i organizacje społeczne

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Tradycja świat dawnych epok i wydarzenia historyczne

Relacje znaczeniowe

synonimy:  obywatel ziemski, ziemianin

Połączenia

  • młody, stary; dawny, niegdysiejszy, ówczesny; miejscowy; możny; polski dziedzic
  • pan dziedzic
  • jaśnie dziedzic

Cytaty

Kapliczka była inna. Obecna powstała stosunkowo niedawno, jako wotum miejscowego dziedzica, za szczęśliwy powrót córki, zabranej przez Niemców w czasie I wojny.

źródło: NKJP: S.Żagiel: Legenda pustelni, Tygodnik Ciechanowski, 2004-11-06

Przyjęcie nowelizacji w jej obecnym brzmieniu będzie oznaczało akceptowanie przez Sejm stworzenia w Najwyższej Izbie Kontroli feudalnych stosunków, takich jakie panowały na wsi w średniowieczu, kiedy to chłop był przypisany do ziemi, a jego ostatecznym panem i sędzią był dziedzic.

źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 19.03.1997

Na wiosnę poszliśmy pracować do majątku u dziedzica Gniazdowskiego, to się pracowało od 5-tej rano do zachodu słońca.

źródło: NKJP: Michał Komar: Bestiariusz codzienny, 2003

Pierwszym celem chłopów był dwór Denkerów. Za pomocą cepów oraz wideł zabito dziedzica i jego syna - także uczestnika powstańczych przygotowań - a także bawiącego u nich właściciela majątku w Różance Aleksandra Zdzieńskiego.

źródło: NKJP: (HAUS): Przeszłość nie ciąży kamieniem, Dziennik Polski, 2001-03-28

Tam z kolei rezydował w maleńkim dworku pan dziedzic Libiszowski, straszny karciarz, hulaka i utracjusz [...].

źródło: NKJP: Jacek Dehnel: Lala, 2006

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m1

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. dziedzic
dziedzice
rzadziej dziedzicowie
ndepr
dziedzice
depr
D. dziedzica
dziedziców
C. dziedzicowi
dziedzicom
B. dziedzica
dziedziców
N. dziedzicem
dziedzicami
Ms. dziedzicu
dziedzicach
W. dziedzicu
dziedzice
rzadziej dziedzicowie
ndepr
dziedzice
depr
Data ostatniej modyfikacji: 23.04.2025
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj