UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

ziemianin

Chronologizacja

2 połowa XIV w., SStp

Pochodzenie

Zob. ziemia

1. właściciel posiadłości ziemskiej

Definicja

dawniej właściciel posiadłości ziemskiej

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Finanse własność

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego stosunki, grupy i organizacje społeczne

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Tradycja świat dawnych epok i wydarzenia historyczne

Relacje znaczeniowe

synonimy:  dziedzic

Połączenia

  • zamożny; były, przedwojenny; kresowy, litewski, niemiecki, polski... ziemianin; okoliczni ziemianie
  • ziemianin z Pomorza, z Polesia
  • magnaci i ziemianie, fabrykanci i ziemianie, włościanie i ziemianie
  • związek ziemian

Cytaty

Szlachta i ziemianie mieli udział w tworzeniu kultury nie tylko dlatego, że sami byli autorami wielu mniej lub bardziej znaczących dzieł z różnych dziedzin sztuki. Świadomie nadawali kształt rzeczywistości i tworzyli specyficzny rynek zbytu.

źródło: NKJP: Irena Domańska-Kubiak: Zakątek pamięci. Życie w XIX-wiecznych dworkach kresowych, 2004

Duża część ziemian żyła właściwie w pełnej izolacji od świata i szybko rozwijających się form gospodarowania XIX stulecia, jakby na zamkniętych dla obrotu pieniężnego wyspach.

źródło: NKJP: Feliks Jabłkowski: Dom Towarowy Bracia Jabłkowcy. Romans ekonomiczny, 2005

Zdarzały się zatem małżeństwa ziemian lub arystokratów z pannami z domów burżuazyjnych.

źródło: NKJP: Andrzej Chwalba (red.): Obyczaje w Polsce. Od średniowiecza do czasów współczesnych, 2005

Często Stroop opowiadał w uniesieniu, jak wzdłuż trasy gromadzili się wystrojeni urzędnicy, ziemianie, oficjaliści, wojskowi, kupcy, renciści - z rodzinami.

źródło: NKJP: Kazimierz Moczarski: Rozmowy z katem, 1996

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m1

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. ziemianin
ziemianie
ndepr
rzadziej ziemiany
depr
D. ziemianina
ziemian
C. ziemianinowi
ziemianom
B. ziemianina
ziemian
N. ziemianinem
ziemianami
Ms. ziemianinie
ziemianach
W. ziemianinie
ziemianie
ndepr
rzadziej ziemiany
depr

2. mieszkaniec Ziemi

Definicja

mieszkaniec Ziemi

Noty o użyciu

Słowo pisane wielką literą, gdy używane jest w opozycji do domniemanych mieszkańców innych planet; małą - w opozycji do niebian (starożytnych bogów i chrześcijańskich mieszkańców nieba).

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I PRZYRODA Ziemia

Cytaty

Wiadomo tylko, że Ziemianie walczą z Marsjanami, ale czy Marsjanie to kosmici, czy ludzie, którzy się tam osiedlili – to już pozostaje w sferze domysłów.

źródło: NKJP: Daniel Gizicki: Wojny robotów, Esensja, 2009-05-11

Entuzjaści tej tezy głoszą, że pierwszy Ziemianin mógłby stanąć na Księżycu w erze mezozoicznej, gdyby tylko ssakom udało się pod koniec triasu wygrać z dinozaurami i zdominować Ziemię.

źródło: NKJP: Marcin Ryszkiewicz: Przepis na człowieka, 1996

Bogowie byli nieodzowni ludziom, by ci ostatni mogli w ogóle istnieć. Ludzie byli potrzebni bogom, aby bogowie mogli urzeczywistniać swe różnorakie atrybuty. Żądali od ziemian ofiar oraz ciągłej o nich pamięci w modłach.

źródło: NKJP: Jan Gać: W ojczyźnie Majów, 2007

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m1

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. ziemianin
ziemianie
ndepr
ziemiany
depr
D. ziemianina
ziemian
C. ziemianinowi
ziemianom
B. ziemianina
ziemian
N. ziemianinem
ziemianami
Ms. ziemianinie
ziemianach
W. ziemianinie
ziemianie
ndepr
ziemiany
depr
Data ostatniej modyfikacji: 21.05.2024
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj