UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

tłok

Chronologizacja

1690, Kart XVII-XVIII

1. na ulicy

Definicja

sytuacja, w której zbyt wiele osób znajduje się w jednym miejscu

Pochodzenie

psł. tolkъ 'tłoczenie, ścisk, gniecenie; coś stłoczonego, zgniecionego, ugniecionego'

Rzeczownik obocznością samogłoski rdzennej (o : e) związany z psł. *telkti (zob. tłuc).

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości przestrzeni ułożenie względem siebie

Relacje znaczeniowe

synonimy:  ciasnota, ścisk

Połączenia

  • miejski, uliczny; duży, mniejszy, nadmierny, nieprawdopodobny, niesamowity, ogromny, okropny, potworny, spory, straszliwy, straszny, wielki, większy; przedświąteczny; prawdziwy, sztuczny tłok
  • tłok przed kasą, przed urzędem
  • tłok na korytarzu, na sali; na drogach, na ulicach, na stokach; na parkingach; na polu karnym; przy kasie; w celach; w centrum, w mieście; w autobusie, w tramwaju, w wagonie; w przychodni, w sklepach, w schronisku, w szkołach, w urzędzie; w kolejce; w powietrzu; w sali; w godzinach szczytu
  • tłok i ciasnota, tłok i ścisk; tłok i gwar, tłok i hałas, tłok i zgiełk; tłok i kolejki, tłok i korki; tłok i nerwy, tłok i pośpiech, tłok i ruch, tłok i zamieszanie; tłok i smród, tłok i zaduch
  • pora; powód; brak tłoku
  • tłok panuje, robi się, zapanował, zrobił się; gdzieś jest tłok; gdzieś nie ma tłoku
  • spodziewać się; uniknąć tłoku
  • mieć; robić, tworzyć; rozładować; wykorzystać tłok; nie lubić tłoku
  • narzekać na tłok
  • jechać, stać w tłoku
  • w razie tłoku

Cytaty

Koncepcja rozładowania tłoku na głównym skrzyżowaniu w mieście zmieniała się kilkakrotnie.

źródło: NKJP: (JAZ): Obwodnica ucieka w przyszłość, Express Ilustrowany, 2004-03-20

W podziemiach panował tłok, zapach potu mieszał się z aromatem pudru i perfum [...].

źródło: NKJP: Iwona Surmik: Ostatni smok, 2005

W składach i marketach budowlanych nie ma tłoku. Sezon budowlany zaczął się w tym roku spokojnie.

źródło: NKJP: Urszula Szyperska: Tylko wybierać, Polityka, 2008-05-10

[...] znów zawiodła organizacja zawodów. Z powodu ogromnego tłoku na boisku piłkarze ŁKS-u nie mogli zejść do szatni.

źródło: NKJP: Robert Błoński: Finał piłkarskiego Pucharu Polski: Legia - ŁKS 2:0 (0:0), Gazeta Wyborcza, 1994-06-20

Do tej pory z kasą chorych umowy podpisało kilku stomatologów. Nie wiadomo, czy nie będzie tłoków u tych dentystów.

źródło: NKJP: (isz): Czy stać nas na zdrowe zęby, Dziennik Powiatu Bytowskiego, 2000-01-14

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. tłok
tłoki
D. tłoku
tłoków
C. tłokowi
tłokom
B. tłok
tłoki
N. tłokiem
tłokami
Ms. tłoku
tłokach
W. tłoku
tłoki

Inne uwagi

Zwykle lp

2. silnika

Definicja

techn. 
element maszyny o kształcie walca lub krążka, przesuwający się wewnątrz cylindra naprzemiennie w przeciwnych kierunkach

Pochodzenie

Zob. tłoczyć

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I TECHNIKA Urządzenia i maszyny budowa urządzeń i maszyn

Połączenia

  • tłok gazowy; nowy tłok
  • tłok cylindra; tłoki silnika
  • tłoki z silnika
  • tłok w cylindrze
  • model; powierzchnia; praca; prędkość; ruch; skok tłoka; tarcie; zespół tłoków

Cytaty

[...] w najnowszym silniku mercedesa olej napędowy wstrzykiwany jest pięć razy w ciągu jednego cyklu pracy tłoka.

źródło: NKJP: Marcin Bójko: Jazda z prądem, Ozon, 2005

Istotą działania mechanizmów napędowych osprzętu jest zamiana ruchu postępowego tłoka w cylindrze na ruch obrotowy napędzanego członu.

źródło: NKJP: Andrzej Dudczak: Koparki: teoria i projektowanie, 2000

Tomek Wiszniewski przyniósł mi mojego starego pelikana, pióro po ojcu, którym teraz piszę w dzienniku. Ma dorobiony nowy tłok.

źródło: NKJP: Krystyna Kofta: Monografia grzechów z dziennika 1978-1989, 2006

Do silnika zostały już kupione nowe tłoki, pierścienie i inne niezbędne części.

źródło: NKJP: (PER): Austina życie po życiu, Express Ilustrowany, 2003-02-07

[...] zaczęli nadawać tempo muzykom, którzy, mokrzy i zziajani, powtarzali te same frazy coraz szybciej i mocniej, jakby byli tłokami rozpędzonej na oślep lokomotywy.

źródło: NKJP: Włodzimierz Kowalewski: Excentrycy, 2007

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. tłok
tłoki
D. tłoka
tłoków
C. tłokowi
tłokom
B. tłok
tłoki
N. tłokiem
tłokami
Ms. tłoku
tłokach
W. tłoku
tłoki

Frazeologizmy

coś ujdzie w tłoku
Data ostatniej modyfikacji: 16.05.2016
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj