UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

przedświt

Chronologizacja

1845, Album Pszonki, books.google.pl
Użyte wcześniej w tytule poematu Zygmunta Krasińskiego "Przedświt" (1841-1843, wyd. 1843)

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	przedświt	przedświty
D.	przedświtu	przedświtów
C.	przedświtowi	przedświtom
B.	przedświt	przedświty
N.	przedświtem	przedświtami
Ms.	przedświcie	przedświtach
W.	przedświcie	przedświty

Inne uwagi

Zwykle lp

Pochodzenie

Od wyrażenia przyimkowego przed świtem; zob. świt

1. pora dnia

Definicja

książk.

pora dnia, kiedy kończy się noc i niebo rozjaśnia się dzięki załamaniu się promieni słońca pozostającego jeszcze poza horyzontem

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I PRZYRODA Niebo i wszechświat słońce i księżyc, pory dnia

Relacje znaczeniowe

	synonimy:	brzask, zaranie
	hiperonimy:	pora I

Połączenia

szary przedświt
mrok; godzina przedświtu

Cytaty

Tak jak życie ma swój początek, pełnię i koniec, tak słońce najpierw wyłania się z mroku, wschodzi, jest przedświt, świt, poranek, południe, zmierzch i zachód.

źródło: NKJP: Katarzyna Bielas: Manifest operatora, Gazeta Wyborcza, 1993-11-26

Kiedy wzeszło blade słońce przedświtu, podwórko wyglądało prawie tak samo jak z wieczora.

źródło: NKJP: Krystyna Kofta: Monografia grzechów z dziennika 1978-1989, 2006

Wobec napiętej sytuacji lada nieprzewidziany drobiazg mógł wywołać niespodziankę, brzemienną w skutki. I tak też się stało tej nocy, a raczej pod koniec nocy, już w półmroku przedświtu.

źródło: NKJP: Arkady Fiedler: Biały Jaguar, 1980

2. zapowiedź

Definicja

książk.

zdarzenie lub zjawisko takie, że w związku z tym, iż nastąpiło i na podstawie obserwacji wcześniejszych takich zdarzeń ludzie mogą sądzić, że nastąpi w przyszłości określone inne zdarzenie lub zjawisko

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie słownictwo oceniające

Relacje znaczeniowe

synonimy:

przedśpiew, zapowiedź

Cytaty

	Wszystkie te prawa, wolności człowieka, obywatela, aspiracje narodowe zostały skoncentrowane [...] w wypowiedziach X-a. Był to niejako początek nowych czasów, przedświt lepszego jutra, a jednocześnie też, symbolicznie, koniec starego systemu. źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 04.12.1998
	[...] był to rok pełen napięcia [...] i uważany był u nas - bo tak sugerowano - za przedświt rewolucji światowej. źródło: NKJP: Aleksander Sołżenicyn: Archipelag Gułag Tom 1, 1977
	[...] myśl, że musiałaby w przedświcie romansu znieść fałszywe zachwyty, zawsze nie z tych ust, z których chciałaby je usłyszeć, mocniej przemawiała do niej niż zakazy własnej religii i to ona ostatecznie powstrzymała ją przed małżeńską zdradą. źródło: NKJP: Monika Piątkowska: Krakowska żałoba, 2006
	Wskazywał na lud jako pierwszoplanową siłę historiotwórczą, podkreślał jego wierność i bohaterstwo w oporze przeciw rusyfikacyjnej polityce caratu na ziemiach polskich, a zarazem tropił w historii wszystkie świadectwa wiekowej jego walki o wyzwolenie społeczne, ponure zwycięstwa starego świata wyzysku i przemocy oraz momenty przedświtów nowej epoki wolności i sprawiedliwości dla wszystkich źródło: NKJP: Artur Hutnikiewicz: Młoda Polska, 1994

Składnia

przedświt

CZEGO

Data ostatniej modyfikacji: 13.09.2018